 |
| Narayaniyam |
నారాయణీయం దశక 1
సాంద్రానందావబోధాత్మకమనుపమితం కాలదేశావధిభ్యాం
నిర్ముక్తం నిత్యముక్తం నిగమశతసహస్రేణ నిర్భాస్యమానమ్ ।
అస్పష్టం దృష్టమాత్రే పునరురుపురుషార్థాత్మకం బ్రహ్మ తత్వం
తత్తావద్భాతి సాక్షాద్ గురుపవనపురే హంత భాగ్యం జనానామ్ ॥ 1 ॥
ఏవందుర్లభ్యవస్తున్యపి సులభతయా హస్తలబ్ధే యదన్యత్
తన్వా వాచా ధియా వా భజతి బత జనః క్షుద్రతైవ స్ఫుటేయమ్ ।
ఏతే తావద్వయం తు స్థిరతరమనసా విశ్వపీడాపహత్యై
నిశ్శేషాత్మానమేనం గురుపవనపురాధీశమేవాశ్రయామః ॥ 2 ॥
సత్త్వం యత్తత్ పరాభ్యామపరికలనతో నిర్మలం తేన తావత్
భూతైర్భూతేంద్రియైస్తే వపురితి బహుశః శ్రూయతే వ్యాసవాక్యం।
తత్ స్వచ్ఛ్త్వాద్యదాచ్ఛాదితపరసుఖచిద్గర్భనిర్భాసరూపం
తస్మిన్ ధన్యా రమంతే శ్రుతిమతిమధురే సుగ్రహే విగ్రహే తే ॥ 3 ॥
నిష్కంపే నిత్యపూర్ణే నిరవధిపరమానందపీయూషరూపే
నిర్లీనానేకముక్తావలిసుభగతమే నిర్మలబ్రహ్మసింధౌ ।
కల్లోలోల్లాసతుల్యం ఖలు విమలతరం సత్త్వమాహుస్తదాత్మా
కస్మాన్నో నిష్కలస్త్వం సకల ఇతి వచస్త్వత్కలాస్వేవ భూమన్ ॥ 4 ॥
నిర్వ్యాపారోఽపి నిష్కారణమజ భజసే యత్క్రియామీక్షణాఖ్యాం
తేనైవోదేతి లీనా ప్రకృతిరసతికల్పాఽపి కల్పాదికాలే।
తస్యాః సంశుద్ధమంశం కమపి తమతిరోధాయకం సత్త్వరూపం
స త్వం ధృత్వా దధాసి స్వమహిమవిభవాకుంఠ వైకుంఠ రూపం॥5॥
తత్తే ప్రత్యగ్రధారాధరలలితకలాయావలీకేలికారం
లావణ్యస్యైకసారం సుకృతిజనదృశాం పూర్ణపుణ్యావతారం।
లక్ష్మీనిశ్శంకలీలానిలయనమమృతస్యందసందోహమంతః
సించత్ సంచింతకానాం వపురనుకలయే మారుతాగారనాథ ॥6॥
కష్టా తే సృష్టిచేష్టా బహుతరభవఖేదావహా జీవభాజా-
మిత్యేవం పూర్వమాలోచితమజిత మయా నైవమద్యాభిజానే।
నోచేజ్జీవాః కథం వా మధురతరమిదం త్వద్వపుశ్చిద్రసార్ద్రం
నేత్రైః శ్రోత్రైశ్చ పీత్వా పరమరససుధాంభోధిపూరే రమేరన్॥7॥
నమ్రాణాం సన్నిధత్తే సతతమపి పురస్తైరనభ్యర్థితాన -
ప్యర్థాన్ కామానజస్రం వితరతి పరమానందసాంద్రాం గతిం చ।
ఇత్థం నిశ్శేషలభ్యో నిరవధికఫలః పారిజాతో హరే త్వం
క్షుద్రం తం శక్రవాటీద్రుమమభిలషతి వ్యర్థమర్థివ్రజోఽయం॥8॥
కారుణ్యాత్కామమన్యం దదతి ఖలు పరే స్వాత్మదస్త్వం విశేషా-
దైశ్వర్యాదీశతేఽన్యే జగతి పరజనే స్వాత్మనోఽపీశ్వరస్త్వం।
త్వయ్యుచ్చైరారమంతి ప్రతిపదమధురే చేతనాః స్ఫీతభాగ్యా-
స్త్వం చాత్మారామ ఏవేత్యతులగుణగణాధార శౌరే నమస్తే॥9॥
ఐశ్వర్యం శంకరాదీశ్వరవినియమనం విశ్వతేజోహరాణాం
తేజస్సంహారి వీర్యం విమలమపి యశో నిస్పృహైశ్చోపగీతం।
అంగాసంగా సదా శ్రీరఖిలవిదసి న క్వాపి తే సంగవార్తా
తద్వాతాగారవాసిన్ మురహర భగవచ్ఛబ్దముఖ్యాశ్రయోఽసి॥10॥
నారాయణీయం దశక 2
సూర్యస్పర్ధికిరీటమూర్ధ్వతిలకప్రోద్భాసిఫాలాంతరం
కారుణ్యాకులనేత్రమార్ద్రహసితోల్లాసం సునాసాపుటం।
గండోద్యన్మకరాభకుండలయుగం కంఠోజ్వలత్కౌస్తుభం
త్వద్రూపం వనమాల్యహారపటలశ్రీవత్సదీప్రం భజే॥1॥
కేయూరాంగదకంకణోత్తమమహారత్నాంగులీయాంకిత-
శ్రీమద్బాహుచతుష్కసంగతగదాశంఖారిపంకేరుహామ్ ।
కాంచిత్ కాంచనకాంచిలాంచ్ఛితలసత్పీతాంబరాలంబినీ-
మాలంబే విమలాంబుజద్యుతిపదాం మూర్తిం తవార్తిచ్ఛిదమ్ ॥2॥
యత్త్త్రైలోక్యమహీయసోఽపి మహితం సమ్మోహనం మోహనాత్
కాంతం కాంతినిధానతోఽపి మధురం మాధుర్యధుర్యాదపి ।
సౌందర్యోత్తరతోఽపి సుందరతరం త్వద్రూపమాశ్చర్యతోఽ-
ప్యాశ్చర్యం భువనే న కస్య కుతుకం పుష్ణాతి విష్ణో విభో ॥3॥
తత్తాదృఙ్మధురాత్మకం తవ వపుః సంప్రాప్య సంపన్మయీ
సా దేవీ పరమోత్సుకా చిరతరం నాస్తే స్వభక్తేష్వపి ।
తేనాస్యా బత కష్టమచ్యుత విభో త్వద్రూపమానోజ్ఞక -
ప్రేమస్థైర్యమయాదచాపలబలాచ్చాపల్యవార్తోదభూత్ ॥4॥
లక్ష్మీస్తావకరామణీయకహృతైవేయం పరేష్వస్థిరే-
త్యస్మిన్నన్యదపి ప్రమాణమధునా వక్ష్యామి లక్ష్మీపతే ।
యే త్వద్ధ్యానగుణానుకీర్తనరసాసక్తా హి భక్తా జనా-
స్తేష్వేషా వసతి స్థిరైవ దయితప్రస్తావదత్తాదరా ॥5॥
ఏవంభూతమనోజ్ఞతానవసుధానిష్యందసందోహనం
త్వద్రూపం పరచిద్రసాయనమయం చేతోహరం శృణ్వతామ్ ।
సద్యః ప్రేరయతే మతిం మదయతే రోమాంచయత్యంగకం
వ్యాసించత్యపి శీతవాష్పవిసరైరానందమూర్ఛోద్భవైః ॥6॥
ఏవంభూతతయా హి భక్త్యభిహితో యోగస్స యోగద్వయాత్
కర్మజ్ఞానమయాత్ భృశోత్తమతరో యోగీశ్వరైర్గీయతే ।
సౌందర్యైకరసాత్మకే త్వయి ఖలు ప్రేమప్రకర్షాత్మికా
భక్తిర్నిశ్రమమేవ విశ్వపురుషైర్లభ్యా రమావల్లభ ॥7॥
నిష్కామం నియతస్వధర్మచరణం యత్ కర్మయోగాభిధం
తద్దూరేత్యఫలం యదౌపనిషదజ్ఞానోపలభ్యం పునః ।
తత్త్వవ్యక్తతయా సుదుర్గమతరం చిత్తస్య తస్మాద్విభో
త్వత్ప్రేమాత్మకభక్తిరేవ సతతం స్వాదీయసీ శ్రేయసీ ॥8॥
అత్యాయాసకరాణి కర్మపటలాన్యాచర్య నిర్యన్మలా
బోధే భక్తిపథేఽథవాఽప్యుచితతామాయాంతి కిం తావతా ।
క్లిష్ట్వా తర్కపథే పరం తవ వపుర్బ్రహ్మాఖ్యమన్యే పున-
శ్చిత్తార్ద్రత్వమృతే విచింత్య బహుభిస్సిద్ధ్యంతి జన్మాంతరైః ॥9॥
త్వద్భక్తిస్తు కథారసామృతఝరీనిర్మజ్జనేన స్వయం
సిద్ధ్యంతీ విమలప్రబోధపదవీమక్లేశతస్తన్వతీ ।
సద్యస్సిద్ధికరీ జయత్యయి విభో సైవాస్తు మే త్వత్పద-
ప్రేమప్రౌఢిరసార్ద్రతా ద్రుతతరం వాతాలయాధీశ్వర ॥10॥
నారాయణీయం దశక 3
పఠంతో నామాని ప్రమదభరసింధౌ నిపతితాః
స్మరంతో రూపం తే వరద కథయంతో గుణకథాః ।
చరంతో యే భక్తాస్త్వయి ఖలు రమంతే పరమమూ-
నహం ధన్యాన్ మన్యే సమధిగతసర్వాభిలషితాన్ ॥1॥
గదక్లిష్టం కష్టం తవ చరణసేవారసభరేఽ-
ప్యనాసక్తం చిత్తం భవతి బత విష్ణో కురు దయామ్ ।
భవత్పాదాంభోజస్మరణరసికో నామనివహా-
నహం గాయం గాయం కుహచన వివత్స్యామి విజనే ॥2॥
కృపా తే జాతా చేత్కిమివ న హి లభ్యం తనుభృతాం
మదీయక్లేశౌఘప్రశమనదశా నామ కియతీ ।
న కే కే లోకేఽస్మిన్ననిశమయి శోకాభిరహితా
భవద్భక్తా ముక్తాః సుఖగతిమసక్తా విదధతే ॥3॥
మునిప్రౌఢా రూఢా జగతి ఖలు గూఢాత్మగతయో
భవత్పాదాంభోజస్మరణవిరుజో నారదముఖాః ।
చరంతీశ స్వైరం సతతపరినిర్భాతపరచి -
త్సదానందాద్వైతప్రసరపరిమగ్నాః కిమపరమ్ ॥4॥
భవద్భక్తిః స్ఫీతా భవతు మమ సైవ ప్రశమయే-
దశేషక్లేశౌఘం న ఖలు హృది సందేహకణికా ।
న చేద్వ్యాసస్యోక్తిస్తవ చ వచనం నైగమవచో
భవేన్మిథ్యా రథ్యాపురుషవచనప్రాయమఖిలమ్ ॥5॥
భవద్భక్తిస్తావత్ ప్రముఖమధురా త్వత్ గుణరసాత్
కిమప్యారూఢా చేదఖిలపరితాపప్రశమనీ ।
పునశ్చాంతే స్వాంతే విమలపరిబోధోదయమిల-
న్మహానందాద్వైతం దిశతి కిమతః ప్రార్థ్యమపరమ్ ॥6॥
విధూయ క్లేశాన్మే కురు చరణయుగ్మం ధృతరసం
భవత్క్షేత్రప్రాప్తౌ కరమపి చ తే పూజనవిధౌ ।
భవన్మూర్త్యాలోకే నయనమథ తే పాదతులసీ-
పరిఘ్రాణే ఘ్రాణం శ్రవణమపి తే చారుచరితే ॥7॥
ప్రభూతాధివ్యాధిప్రసభచలితే మామకహృది
త్వదీయం తద్రూపం పరమసుఖచిద్రూపముదియాత్ ।
ఉదంచద్రోమాంచో గలితబహుహర్షాశ్రునివహో
యథా విస్మర్యాసం దురుపశమపీడాపరిభవాన్ ॥8॥
మరుద్గేహాధీశ త్వయి ఖలు పరాంచోఽపి సుఖినో
భవత్స్నేహీ సోఽహం సుబహు పరితప్యే చ కిమిదమ్ ।
అకీర్తిస్తే మా భూద్వరద గదభారం ప్రశమయన్
భవత్ భక్తోత్తంసం ఝటితి కురు మాం కంసదమన ॥9॥
కిముక్తైర్భూయోభిస్తవ హి కరుణా యావదుదియా-
దహం తావద్దేవ ప్రహితవివిధార్తప్రలపితః ।
పురః క్లృప్తే పాదే వరద తవ నేష్యామి దివసా-
న్యథాశక్తి వ్యక్తం నతినుతినిషేవా విరచయన్ ॥10॥
నారాయణీయం దశక 4
కల్యతాం మమ కురుష్వ తావతీం కల్యతే భవదుపాసనం యయా ।
స్పష్టమష్టవిధయోగచర్యయా పుష్టయాశు తవ తుష్టిమాప్నుయామ్ ॥1॥
బ్రహ్మచర్యదృఢతాదిభిర్యమైరాప్లవాదినియమైశ్చ పావితాః ।
కుర్మహే దృఢమమీ సుఖాసనం పంకజాద్యమపి వా భవత్పరాః ॥2॥
తారమంతరనుచింత్య సంతతం ప్రాణవాయుమభియమ్య నిర్మలాః ।
ఇంద్రియాణి విషయాదథాపహృత్యాస్మహే భవదుపాసనోన్ముఖాః ॥3॥
అస్ఫుటే వపుషి తే ప్రయత్నతో ధారయేమ ధిషణాం ముహుర్ముహుః ।
తేన భక్తిరసమంతరార్ద్రతాముద్వహేమ భవదంఘ్రిచింతకా ॥4॥
విస్ఫుటావయవభేదసుందరం త్వద్వపుః సుచిరశీలనావశాత్ ।
అశ్రమం మనసి చింతయామహే ధ్యానయోగనిరతాస్త్వదాశ్రయాః ॥5॥
ధ్యాయతాం సకలమూర్తిమీదృశీమున్మిషన్మధురతాహృతాత్మనామ్ ।
సాంద్రమోదరసరూపమాంతరం బ్రహ్మ రూపమయి తేఽవభాసతే ॥6॥
తత్సమాస్వదనరూపిణీం స్థితిం త్వత్సమాధిమయి విశ్వనాయక ।
ఆశ్రితాః పునరతః పరిచ్యుతావారభేమహి చ ధారణాదికమ్ ॥7॥
ఇత్థమభ్యసననిర్భరోల్లసత్త్వత్పరాత్మసుఖకల్పితోత్సవాః ।
ముక్తభక్తకులమౌలితాం గతాః సంచరేమ శుకనారదాదివత్ ॥8॥
త్వత్సమాధివిజయే తు యః పునర్మంక్షు మోక్షరసికః క్రమేణ వా ।
యోగవశ్యమనిలం షడాశ్రయైరున్నయత్యజ సుషుమ్నయా శనైః ॥9॥
లింగదేహమపి సంత్యజన్నథో లీయతే త్వయి పరే నిరాగ్రహః ।
ఊర్ధ్వలోకకుతుకీ తు మూర్ధతః సార్ధమేవ కరణైర్నిరీయతే ॥10॥
అగ్నివాసరవలర్క్షపక్షగైరుత్తరాయణజుషా చ దైవతైః ।
ప్రాపితో రవిపదం భవత్పరో మోదవాన్ ధ్రువపదాంతమీయతే ॥11॥
ఆస్థితోఽథ మహరాలయే యదా శేషవక్త్రదహనోష్మణార్ద్యతే ।
ఈయతే భవదుపాశ్రయస్తదా వేధసః పదమతః పురైవ వా ॥12॥
తత్ర వా తవ పదేఽథవా వసన్ ప్రాకృతప్రలయ ఏతి ముక్తతామ్ ।
స్వేచ్ఛయా ఖలు పురా విముచ్యతే సంవిభిద్య జగదండమోజసా ॥13॥
తస్య చ క్షితిపయోమహోఽనిలద్యోమహత్ప్రకృతిసప్తకావృతీః ।
తత్తదాత్మకతయా విశన్ సుఖీ యాతి తే పదమనావృతం విభో ॥14॥
అర్చిరాదిగతిమీదృశీం వ్రజన్ విచ్యుతిం న భజతే జగత్పతే ।
సచ్చిదాత్మక భవత్ గుణోదయానుచ్చరంతమనిలేశ పాహి మామ్ ॥15॥
నారాయణీయం దశక 5
వ్యక్తావ్యక్తమిదం న కించిదభవత్ప్రాక్ప్రాకృతప్రక్షయే
మాయాయాం గుణసామ్యరుద్ధవికృతౌ త్వయ్యాగతాయాం లయమ్ ।
నో మృత్యుశ్చ తదాఽమృతం చ సమభూన్నాహ్నో న రాత్రేః స్థితి-
స్తత్రైకస్త్వమశిష్యథాః కిల పరానందప్రకాశాత్మనా ॥1॥
కాలః కర్మ గుణాశ్చ జీవనివహా విశ్వం చ కార్యం విభో
చిల్లీలారతిమేయుషి త్వయి తదా నిర్లీనతామాయయుః ।
తేషాం నైవ వదంత్యసత్త్వమయి భోః శక్త్యాత్మనా తిష్ఠతాం
నో చేత్ కిం గగనప్రసూనసదృశాం భూయో భవేత్సంభవః ॥2॥
ఏవం చ ద్విపరార్ధకాలవిగతావీక్షాం సిసృక్షాత్మికాం
బిభ్రాణే త్వయి చుక్షుభే త్రిభువనీభావాయ మాయా స్వయమ్ ।
మాయాతః ఖలు కాలశక్తిరఖిలాదృష్టం స్వభావోఽపి చ
ప్రాదుర్భూయ గుణాన్వికాస్య విదధుస్తస్యాస్సహాయక్రియామ్ ॥3॥
మాయాసన్నిహితోఽప్రవిష్టవపుషా సాక్షీతి గీతో భవాన్
భేదైస్తాం ప్రతిబింబతో వివిశివాన్ జీవోఽపి నైవాపరః ।
కాలాదిప్రతిబోధితాఽథ భవతా సంచోదితా చ స్వయం
మాయా సా ఖలు బుద్ధితత్త్వమసృజద్యోఽసౌ మహానుచ్యతే ॥4॥
తత్రాసౌ త్రిగుణాత్మకోఽపి చ మహాన్ సత్త్వప్రధానః స్వయం
జీవేఽస్మిన్ ఖలు నిర్వికల్పమహమిత్యుద్బోధనిష్పాద్కః ।
చక్రేఽస్మిన్ సవికల్పబోధకమహంతత్త్వం మహాన్ ఖల్వసౌ
సంపుష్టం త్రిగుణైస్తమోఽతిబహులం విష్ణో భవత్ప్రేరణాత్ ॥5॥
సోఽహం చ త్రిగుణక్రమాత్ త్రివిధతామాసాద్య వైకారికో
భూయస్తైజసతామసావితి భవన్నాద్యేన సత్త్వాత్మనా
దేవానింద్రియమానినోఽకృత దిశావాతార్కపాశ్యశ్వినో
వహ్నీంద్రాచ్యుతమిత్రకాన్ విధువిధిశ్రీరుద్రశారీరకాన్ ॥6॥
భూమన్ మానసబుద్ధ్యహంకృతిమిలచ్చిత్తాఖ్యవృత్త్యన్వితం
తచ్చాంతఃకరణం విభో తవ బలాత్ సత్త్వాంశ ఏవాసృజత్ ।
జాతస్తైజసతో దశేంద్రియగణస్తత్తామసాంశాత్పున-
స్తన్మాత్రం నభసో మరుత్పురపతే శబ్దోఽజని త్వద్బలాత్ ॥7॥
శ్బ్దాద్వ్యోమ తతః ససర్జిథ విభో స్పర్శం తతో మారుతం
తస్మాద్రూపమతో మహోఽథ చ రసం తోయం చ గంధం మహీమ్ ।
ఏవం మాధవ పూర్వపూర్వకలనాదాద్యాద్యధర్మాన్వితం
భూతగ్రామమిమం త్వమేవ భగవన్ ప్రాకాశయస్తామసాత్ ॥8॥
ఏతే భూతగణాస్తథేంద్రియగణా దేవాశ్చ జాతాః పృథఙ్-
నో శేకుర్భువనాండనిర్మితివిధౌ దేవైరమీభిస్తదా ।
త్వం నానావిధసూక్తిభిర్నుతగుణస్తత్త్వాన్యమూన్యావిశం-
శ్చేష్టాశక్తిముదీర్య తాని ఘటయన్ హైరణ్యమండం వ్యధాః ॥9॥
అండం తత్ఖలు పూర్వసృష్టసలిలేఽతిష్ఠత్ సహస్రం సమాః
నిర్భిందన్నకృథాశ్చతుర్దశజగద్రూపం విరాడాహ్వయమ్ ।
సాహస్రైః కరపాదమూర్ధనివహైర్నిశ్శేషజీవాత్మకో
నిర్భాతోఽసి మరుత్పురాధిప స మాం త్రాయస్వ సర్వామయాత్ ॥10॥
నారాయణీయం దశక 6
ఏవం చతుర్దశజగన్మయతాం గతస్య
పాతాలమీశ తవ పాదతలం వదంతి ।
పాదోర్ధ్వదేశమపి దేవ రసాతలం తే
గుల్ఫద్వయం ఖలు మహాతలమద్భుతాత్మన్ ॥1॥
జంఘే తలాతలమథో సుతలం చ జానూ
కించోరుభాగయుగలం వితలాతలే ద్వే ।
క్షోణీతలం జఘనమంబరమంగ నాభి-
ర్వక్షశ్చ శక్రనిలయస్తవ చక్రపాణే ॥2॥
గ్రీవా మహస్తవ ముఖం చ జనస్తపస్తు
ఫాలం శిరస్తవ సమస్తమయస్య సత్యమ్ ।
ఏవం జగన్మయతనో జగదాశ్రితైర-
ప్యన్యైర్నిబద్ధవపుషే భగవన్నమస్తే ॥3॥
త్వద్బ్రహ్మరంధ్రపదమీశ్వర విశ్వకంద
ఛందాంసి కేశవ ఘనాస్తవ కేశపాశాః ।
ఉల్లాసిచిల్లియుగలం ద్రుహిణస్య గేహం
పక్ష్మాణి రాత్రిదివసౌ సవితా చ నేత్రై ॥4॥
నిశ్శేషవిశ్వరచనా చ కటాక్షమోక్షః
కర్ణౌ దిశోఽశ్వియుగలం తవ నాసికే ద్వే ।
లోభత్రపే చ భగవన్నధరోత్తరోష్ఠౌ
తారాగణాశ్చ దశనాః శమనశ్చ దంష్ట్రా ॥5॥
మాయా విలాసహసితం శ్వసితం సమీరో
జిహ్వా జలం వచనమీశ శకుంతపంక్తిః ।
సిద్ధాదయః స్వరగణా ముఖరంధ్రమగ్ని-
ర్దేవా భుజాః స్తనయుగం తవ ధర్మదేవః ॥6॥
పృష్ఠం త్వధర్మ ఇహ దేవ మనః సుధాంశు -
రవ్యక్తమేవ హృదయంబుజమంబుజాక్ష ।
కుక్షిః సముద్రనివహా వసనం తు సంధ్యే
శేఫః ప్రజాపతిరసౌ వృషణౌ చ మిత్రః ॥7॥
శ్రోణీస్థలం మృగగణాః పదయోర్నఖాస్తే
హస్త్యుష్ట్రసైంధవముఖా గమనం తు కాలః ।
విప్రాదివర్ణభవనం వదనాబ్జబాహు-
చారూరుయుగ్మచరణం కరుణాంబుధే తే ॥8॥
సంసారచక్రమయి చక్రధర క్రియాస్తే
వీర్యం మహాసురగణోఽస్థికులాని శైలాః ।
నాడ్యస్సరిత్సముదయస్తరవశ్చ రోమ
జీయాదిదం వపురనిర్వచనీయమీశ ॥9॥
ఈదృగ్జగన్మయవపుస్తవ కర్మభాజాం
కర్మావసానసమయే స్మరణీయమాహుః ।
తస్యాంతరాత్మవపుషే విమలాత్మనే తే
వాతాలయాధిప నమోఽస్తు నిరుంధి రోగాన్ ॥10॥
నారాయణీయం దశక 7
ఏవం దేవ చతుర్దశాత్మకజగద్రూపేణ జాతః పున-
స్తస్యోర్ధ్వం ఖలు సత్యలోకనిలయే జాతోఽసి ధాతా స్వయమ్ ।
యం శంసంతి హిరణ్యగర్భమఖిలత్రైలోక్యజీవాత్మకం
యోఽభూత్ స్ఫీతరజోవికారవికసన్నానాసిసృక్షారసః ॥1॥
సోఽయం విశ్వవిసర్గదత్తహృదయః సంపశ్యమానః స్వయం
బోధం ఖల్వనవాప్య విశ్వవిషయం చింతాకులస్తస్థివాన్ ।
తావత్త్వం జగతాం పతే తప తపేత్యేవం హి వైహాయసీం
వాణీమేనమశిశ్రవః శ్రుతిసుఖాం కుర్వంస్తపఃప్రేరణామ్ ॥2॥
కోఽసౌ మామవదత్ పుమానితి జలాపూర్ణే జగన్మండలే
దిక్షూద్వీక్ష్య కిమప్యనీక్షితవతా వాక్యార్థముత్పశ్యతా ।
దివ్యం వర్షసహస్రమాత్తతపసా తేన త్వమారాధిత -
స్తస్మై దర్శితవానసి స్వనిలయం వైకుంఠమేకాద్భుతమ్ ॥3॥
మాయా యత్ర కదాపి నో వికురుతే భాతే జగద్భ్యో బహిః
శోకక్రోధవిమోహసాధ్వసముఖా భావాస్తు దూరం గతాః ।
సాంద్రానందఝరీ చ యత్ర పరమజ్యోతిఃప్రకాశాత్మకే
తత్తే ధామ విభావితం విజయతే వైకుంఠరూపం విభో ॥4॥
యస్మిన్నామ చతుర్భుజా హరిమణిశ్యామావదాతత్విషో
నానాభూషణరత్నదీపితదిశో రాజద్విమానాలయాః ।
భక్తిప్రాప్తతథావిధోన్నతపదా దీవ్యంతి దివ్యా జనా-
తత్తే ధామ నిరస్తసర్వశమలం వైకుంఠరూపం జయేత్ ॥5॥
నానాదివ్యవధూజనైరభివృతా విద్యుల్లతాతుల్యయా
విశ్వోన్మాదనహృద్యగాత్రలతయా విద్యోతితాశాంతరా ।
త్వత్పాదాంబుజసౌరభైకకుతుకాల్లక్ష్మీః స్వయం లక్ష్యతే
యస్మిన్ విస్మయనీయదివ్యవిభవం తత్తే పదం దేహి మే ॥6॥
తత్రైవం ప్రతిదర్శితే నిజపదే రత్నాసనాధ్యాసితం
భాస్వత్కోటిలసత్కిరీటకటకాద్యాకల్పదీప్రాకృతి ।
శ్రీవత్సాంకితమాత్తకౌస్తుభమణిచ్ఛాయారుణం కారణం
విశ్వేషాం తవ రూపమైక్షత విధిస్తత్తే విభో భాతు మే ॥7॥
కాలాంభోదకలాయకోమలరుచీచక్రేణ చక్రం దిశా -
మావృణ్వానముదారమందహసితస్యందప్రసన్నాననమ్ ।
రాజత్కంబుగదారిపంకజధరశ్రీమద్భుజామండలం
స్రష్టుస్తుష్టికరం వపుస్తవ విభో మద్రోగముద్వాసయేత్ ॥8॥
దృష్ట్వా సంభృతసంభ్రమః కమలభూస్త్వత్పాదపాథోరుహే
హర్షావేశవశంవదో నిపతితః ప్రీత్యా కృతార్థీభవన్ ।
జానాస్యేవ మనీషితం మమ విభో జ్ఞానం తదాపాదయ
ద్వైతాద్వైతభవత్స్వరూపపరమిత్యాచష్ట తం త్వాం భజే ॥9॥
ఆతామ్రే చరణే వినమ్రమథ తం హస్తేన హస్తే స్పృశన్
బోధస్తే భవితా న సర్గవిధిభిర్బంధోఽపి సంజాయతే ।
ఇత్యాభాష్య గిరం ప్రతోష్య నితరాం తచ్చిత్తగూఢః స్వయం
సృష్టౌ తం సముదైరయః స భగవన్నుల్లాసయోల్లాఘతామ్ ॥10॥
నారాయణీయం దశక 8
ఏవం తావత్ ప్రాకృతప్రక్షయాంతే
బ్రాహ్మే కల్పే హ్యాదిమే లబ్ధజన్మా ।
బ్రహ్మా భూయస్త్వత్త ఏవాప్య వేదాన్
సృష్టిం చక్రే పూర్వకల్పోపమానామ్ ॥1॥
సోఽయం చతుర్యుగసహస్రమితాన్యహాని
తావన్మితాశ్చ రజనీర్బహుశో నినాయ ।
నిద్రాత్యసౌ త్వయి నిలీయ సమం స్వసృష్టై-
ర్నైమిత్తికప్రలయమాహురతోఽస్య రాత్రిమ్ ॥2॥
అస్మాదృశాం పునరహర్ముఖకృత్యతుల్యాం
సృష్టిం కరోత్యనుదినం స భవత్ప్రసాదాత్ ।
ప్రాగ్బ్రాహ్మకల్పజనుషాం చ పరాయుషాం తు
సుప్తప్రబోధనసమాస్తి తదాఽపి సృష్టిః ॥3॥
పంచాశదబ్దమధునా స్వవయోర్ధరూప-
మేకం పరార్ధమతివృత్య హి వర్తతేఽసౌ ।
తత్రాంత్యరాత్రిజనితాన్ కథయామి భూమన్
పశ్చాద్దినావతరణే చ భవద్విలాసాన్ ॥4॥
దినావసానేఽథ సరోజయోనిః
సుషుప్తికామస్త్వయి సన్నిలిల్యే ।
జగంతి చ త్వజ్జఠరం సమీయు-
స్తదేదమేకార్ణవమాస విశ్వమ్ ॥5॥
తవైవ వేషే ఫణిరాజి శేషే
జలైకశేషే భువనే స్మ శేషే ।
ఆనందసాంద్రానుభవస్వరూపః
స్వయోగనిద్రాపరిముద్రితాత్మా ॥6॥
కాలాఖ్యశక్తిం ప్రలయావసానే
ప్రబోధయేత్యాదిశతా కిలాదౌ ।
త్వయా ప్రసుప్తం పరిసుప్తశక్తి-
వ్రజేన తత్రాఖిలజీవధామ్నా ॥7॥
చతుర్యుగాణాం చ సహస్రమేవం
త్వయి ప్రసుప్తే పునరద్వితీయే ।
కాలాఖ్యశక్తిః ప్రథమప్రబుద్ధా
ప్రాబోధయత్త్వాం కిల విశ్వనాథ ॥8॥
విబుధ్య చ త్వం జలగర్భశాయిన్
విలోక్య లోకానఖిలాన్ ప్రలీనాన్ ।
తేష్వేవ సూక్ష్మాత్మతయా నిజాంతః -
స్థితేషు విశ్వేషు దదాథ దృష్టిమ్ ॥9॥
తతస్త్వదీయాదయి నాభిరంధ్రా-
దుదంచితం కించన దివ్యపద్మమ్ ।
నిలీననిశ్శేషపదార్థమాలా-
సంక్షేపరూపం ముకులాయమానమ్ ॥10॥
తదేతదంభోరుహకుడ్మలం తే
కలేవరాత్ తోయపథే ప్రరూఢమ్ ।
బహిర్నిరీతం పరితః స్ఫురద్భిః
స్వధామభిర్ధ్వాంతమలం న్యకృంతత్ ॥11॥
సంఫుల్లపత్రే నితరాం విచిత్రే
తస్మిన్ భవద్వీర్యధృతే సరోజే ।
స పద్మజన్మా విధిరావిరాసీత్
స్వయంప్రబుద్ధాఖిలవేదరాశిః ॥12॥
అస్మిన్ పరాత్మన్ నను పాద్మకల్పే
త్వమిత్థముత్థాపితపద్మయోనిః ।
అనంతభూమా మమ రోగరాశిం
నిరుంధి వాతాలయవాస విష్ణో ॥13॥
నారాయణీయం దశక 9
స్థితస్స కమలోద్భవస్తవ హి నాభిపంకేరుహే
కుతః స్విదిదమంబుధావుదితమిత్యనాలోకయన్ ।
తదీక్షణకుతూహలాత్ ప్రతిదిశం వివృత్తానన-
శ్చతుర్వదనతామగాద్వికసదష్టదృష్ట్యంబుజాం ॥1॥
మహార్ణవవిఘూర్ణితం కమలమేవ తత్కేవలం
విలోక్య తదుపాశ్రయం తవ తనుం తు నాలోకయన్ ।
క ఏష కమలోదరే మహతి నిస్సహాయో హ్యహం
కుతః స్విదిదంబుజం సమజనీతి చింతామగాత్ ॥2॥
అముష్య హి సరోరుహః కిమపి కారణం సంభ్వే-
దితి స్మ కృతనిశ్చయస్స ఖలు నాలరంధ్రాధ్వనా ।
స్వయోగబలవిద్యయా సమవరూఢవాన్ ప్రౌఢధీ -
స్త్వదీయమతిమోహనం న తు కలేవరం దృష్టవాన్ ॥3॥
తతః సకలనాలికావివరమార్గగో మార్గయన్
ప్రయస్య శతవత్సరం కిమపి నైవ సందృష్టవాన్ ।
నివృత్య కమలోదరే సుఖనిషణ్ణ ఏకాగ్రధీః
సమాధిబలమాదధే భవదనుగ్రహైకాగ్రహీ ॥4॥
శతేన పరివత్సరైర్దృఢసమాధిబంధోల్లసత్-
ప్రబోధవిశదీకృతః స ఖలు పద్మినీసంభవః ।
అదృష్టచరమద్భుతం తవ హి రూపమంతర్దృశా
వ్యచష్ట పరితుష్టధీర్భుజగభోగభాగాశ్రయమ్ ॥5॥
కిరీటముకుటోల్లసత్కటకహారకేయూరయుఙ్-
మణిస్ఫురితమేఖలం సుపరివీతపీతాంబరమ్ ।
కలాయకుసుమప్రభం గలతలోల్లసత్కౌస్తుభం
వపుస్తదయి భావయే కమలజన్మే దర్శితమ్ ॥6॥
శ్రుతిప్రకరదర్శితప్రచురవైభవ శ్రీపతే
హరే జయ జయ ప్రభో పదముపైషి దిష్ట్యా దృశోః ।
కురుష్వ ధియమాశు మే భువననిర్మితౌ కర్మఠా-
మితి ద్రుహిణవర్ణితస్వగుణబంహిమా పాహి మామ్ ॥7॥
లభస్వ భువనత్రయీరచనదక్షతామక్షతాం
గృహాణ మదనుగ్రహం కురు తపశ్చ భూయో విధే ।
భవత్వఖిలసాధనీ మయి చ భక్తిరత్యుత్కటే-
త్యుదీర్య గిరమాదధా ముదితచేతసం వేధసమ్ ॥8॥
శతం కృతతపాస్తతః స ఖలు దివ్యసంవత్సరా-
నవాప్య చ తపోబలం మతిబలం చ పూర్వాధికమ్ ।
ఉదీక్ష్య కిల కంపితం పయసి పంకజం వాయునా
భవద్బలవిజృంభితః పవనపాథసీ పీతవాన్ ॥9॥
తవైవ కృపయా పునస్సరసిజేన తేనైవ సః
ప్రకల్ప్య భువనత్రయీం ప్రవవృతే ప్రజానిర్మితౌ ।
తథావిధకృపాభరో గురుమరుత్పురాధీశ్వర
త్వమాశు పరిపాహి మాం గురుదయోక్షితైరీక్షితైః ॥10॥
నారాయణీయం దశక 10
వైకుంఠ వర్ధితబలోఽథ భవత్ప్రసాదా-
దంభోజయోనిరసృజత్ కిల జీవదేహాన్ ।
స్థాస్నూని భూరుహమయాని తథా తిరశ్చాం
జాతిం మనుష్యనివహానపి దేవభేదాన్ ॥1॥
మిథ్యాగ్రహాస్మిమతిరాగవికోపభీతి-
రజ్ఞానవృత్తిమితి పంచవిధాం స సృష్ట్వా ।
ఉద్దామతామసపదార్థవిధానదూన -
స్తేనే త్వదీయచరణస్మరణం విశుద్ధ్యై ॥2॥
తావత్ ససర్జ మనసా సనకం సనందం
భూయః సనాతనమునిం చ సనత్కుమారమ్ ।
తే సృష్టికర్మణి తు తేన నియుజ్యమానా-
స్త్వత్పాదభక్తిరసికా జగృహుర్న వాణీమ్ ॥3॥
తావత్ ప్రకోపముదితం ప్రతిరుంధతోఽస్య
భ్రూమధ్యతోఽజని మృడో భవదేకదేశః ।
నామాని మే కురు పదాని చ హా విరించే-
త్యాదౌ రురోద కిల తేన స రుద్రనామా ॥4॥
ఏకాదశాహ్వయతయా చ విభిన్నరూపం
రుద్రం విధాయ దయితా వనితాశ్చ దత్వా ।
తావంత్యదత్త చ పదాని భవత్ప్రణున్నః
ప్రాహ ప్రజావిరచనాయ చ సాదరం తమ్ ॥5॥
రుద్రాభిసృష్టభయదాకృతిరుద్రసంఘ-
సంపూర్యమాణభువనత్రయభీతచేతాః ।
మా మా ప్రజాః సృజ తపశ్చర మంగలాయే-
త్యాచష్ట తం కమలభూర్భవదీరితాత్మా ॥6॥
తస్యాథ సర్గరసికస్య మరీచిరత్రి-
స్తత్రాఙిగరాః క్రతుమునిః పులహః పులస్త్యః ।
అంగాదజాయత భృగుశ్చ వసిష్ఠదక్షౌ
శ్రీనారదశ్చ భగవన్ భవదంఘ్రిదాసః ॥7॥
ధర్మాదికానభిసృజన్నథ కర్దమం చ
వాణీం విధాయ విధిరంగజసంకులోఽభూత్ ।
త్వద్బోధితైస్సనకదక్షముఖైస్తనూజై-
రుద్బోధితశ్చ విరరామ తమో విముంచన్ ॥8॥
వేదాన్ పురాణనివహానపి సర్వవిద్యాః
కుర్వన్ నిజాననగణాచ్చతురాననోఽసౌ ।
పుత్రేషు తేషు వినిధాయ స సర్గవృద్ధి-
మప్రాప్నువంస్తవ పదాంబుజమాశ్రితోభూత్ ॥9॥
జానన్నుపాయమథ దేహమజో విభజ్య
స్రీపుంసభావమభజన్మనుతద్వధూభ్యామ్ ।
తాభ్యాం చ మానుషకులాని వివర్ధయంస్త్వం
గోవింద మారుతపురేశ నిరుంధి రోగాన్ ॥10॥
రెండవ భాగంలో 10 నుండి 20 వరకు ➡
This Document is Sponsored by: Srinivas Vadarevu - Principal Applied Scientist Lead, Microsoft Bing, Sunnyvale, CA - USA.
