.jpg "Mundaka Upanishad - MUNDAKA 3, SECTION 2 | ముండక ఉపనిషద్ - తృతీయ ముండక, ద్వితీయ కాండః") |
| Mundaka Upanishad |
ముండక ఉపనిషద్ - తృతీయ ముండక, ద్వితీయ కాండః
॥ తృతీయముండకే ద్వితీయః ఖండః ॥
స వేదైతత్ పరమం బ్రహ్మ ధామ
యత్ర విశ్వం నిహితం భాతి శుభ్రమ్ ।
ఉపాసతే పురుషం-యేఀ హ్యకామాస్తే
శుక్రమేతదతివర్తంతి ధీరాః ॥ 1॥
కామాన్ యః కామయతే మన్యమానః
స కామభిర్జాయతే తత్ర తత్ర ।
పర్యాప్తకామస్య కృతాత్మనస్తు
ఇహైవ సర్వే ప్రవిలీయంతి కామాః ॥ 2॥
నాయమాత్మా ప్రవచనేన లభ్యో
న మేధయా న బహునా శ్రుతేన ।
యమేవైష వృణుతే తేన లభ్య-
స్తస్యైష ఆత్మా వివృణుతే తనూం స్వామ్ ॥ 3॥
నాయమాత్మా బలహీనేన లభ్యో
న చ ప్రమాదాత్ తపసో వాప్యలింగాత్ ।
ఏతైరుపాయైర్యతతే యస్తు విద్వాం-
స్తస్యైష ఆత్మా విశతే బ్రహ్మధామ ॥ 4॥
సంప్రాప్యైనమృషయో జ్ఞానతృప్తాః
కృతాత్మానో వీతరాగాః ప్రశాంతాః
తే సర్వగం సర్వతః ప్రాప్య ధీరా
యుక్తాత్మానః సర్వమేవావిశంతి ॥ 5॥
వేదాంతవిజ్ఞానసునిశ్చితార్థాః
సంన్యాసయోగాద్ యతయః శుద్ధసత్త్వాః ।
తే బ్రహ్మలోకేషు పరాంతకాలే
పరామృతాః పరిముచ్యంతి సర్వే ॥ 6॥
గతాః కలాః పంచదశ ప్రతిష్ఠా
దేవాశ్చ సర్వే ప్రతిదేవతాసు ।
కర్మాణి విజ్ఞానమయశ్చ ఆత్మా
పరేఽవ్యయే సర్వే ఏకీభవంతి ॥ 7॥
యథా నద్యః స్యందమానాః సముద్రేఽ
స్తం గచ్ఛంతి నామరూపే విహాయ ।
తథా విద్వాన్ నామరూపాద్విముక్తః
పరాత్పరం పురుషముపైతి దివ్యమ్ ॥ 8॥
స యో హ వై తత్ పరమం బ్రహ్మ వేద
బ్రహ్మైవ భవతి నాస్యాబ్రహ్మవిత్కులే భవతి ।
తరతి శోకం తరతి పాప్మానం గుహాగ్రంథిభ్యో
విముక్తోఽమృతో భవతి ॥ 9॥
తదేతదృచాఽభ్యుక్తమ్ ।
క్రియావంతః శ్రోత్రియా బ్రహ్మనిష్ఠాః
స్వయం జుహ్వత ఏకర్షిం శ్రద్ధయంతః ।
తేషామేవైతాం బ్రహ్మవిద్యాం-వఀదేత
శిరోవ్రతం-విఀధివద్ యైస్తు చీర్ణమ్ ॥ 10॥
తదేతత్ సత్యమృషిరంగిరాః
పురోవాచ నైతదచీర్ణవ్రతోఽధీతే ।
నమః పరమృషిభ్యో నమః పరమృషిభ్యః ॥ 11॥
॥ ఇతి ముండకోపనిషది తృతీయముండకే ద్వితీయః ఖండః ॥
॥ ఇత్యథర్వవేదీయ ముండకోపనిషత్సమాప్తా ॥
ఓం భ॒ద్రం కర్ణే॑భిః శృణు॒యామ॑ దేవాః । భ॒ద్రం ప॑శ్యేమా॒క్షభి॒-ర్యజ॑త్రాః । స్థి॒రైరంగై᳚స్తుష్టు॒వాగ్ం స॑స్త॒నూభిః॑ । వ్యశే॑మ దే॒వహి॑తం॒-యఀదాయుః॑ । స్వ॒స్తి న॒ ఇంద్రో॑ వృ॒ద్ధశ్ర॑వాః । స్వ॒స్తి నః॑ పూ॒షా వి॒శ్వవే॑దాః । స్వ॒స్తి న॒స్తార్క్ష్యో॒ అరి॑ష్టనేమిః । స్వ॒స్తి నో॒ బృహ॒స్పతి॑-ర్దధాతు ॥
ఓం శాంతిః॒ శాంతిః॒ శాంతిః॑ ॥
॥ ఓం శాంతిః శాంతిః శాంతిః ॥
मुण्डक उपनिषद् - तृतीय मुण्डक, द्वितीय काण्डः
This document is in शुद्ध देवनागरी (Sanskrit) with the right anusvaras marked.
॥ तृतीयमुण्डके द्वितीयः खण्डः ॥
स वेदैतत् परमं ब्रह्म धाम
यत्र विश्वं निहितं भाति शुभ्रम् ।
उपासते पुरुषं-येँ ह्यकामास्ते
शुक्रमेतदतिवर्तन्ति धीराः ॥ 1॥
कामान् यः कामयते मन्यमानः
स कामभिर्जायते तत्र तत्र ।
पर्याप्तकामस्य कृतात्मनस्तु
इहैव सर्वे प्रविलीयन्ति कामाः ॥ 2॥
नायमात्मा प्रवचनेन लभ्यो
न मेधया न बहुना श्रुतेन ।
यमेवैष वृणुते तेन लभ्य-
स्तस्यैष आत्मा विवृणुते तनूं स्वाम् ॥ 3॥
नायमात्मा बलहीनेन लभ्यो
न च प्रमादात् तपसो वाप्यलिङ्गात् ।
एतैरुपायैर्यतते यस्तु विद्वां-
स्तस्यैष आत्मा विशते ब्रह्मधाम ॥ 4॥
सम्प्राप्यैनमृषयो ज्ञानतृप्ताः
कृतात्मानो वीतरागाः प्रशान्ताः
ते सर्वगं सर्वतः प्राप्य धीरा
युक्तात्मानः सर्वमेवाविशन्ति ॥ 5॥
वेदान्तविज्ञानसुनिश्चितार्थाः
सन्न्यासयोगाद् यतयः शुद्धसत्त्वाः ।
ते ब्रह्मलोकेषु परान्तकाले
परामृताः परिमुच्यन्ति सर्वे ॥ 6॥
गताः कलाः पञ्चदश प्रतिष्ठा
देवाश्च सर्वे प्रतिदेवतासु ।
कर्माणि विज्ञानमयश्च आत्मा
परेऽव्यये सर्वे एकीभवन्ति ॥ 7॥
यथा नद्यः स्यन्दमानाः समुद्रेऽ
स्तं गच्छन्ति नामरूपे विहाय ।
तथा विद्वान् नामरूपाद्विमुक्तः
परात्परं पुरुषमुपैति दिव्यम् ॥ 8॥
स यो ह वै तत् परमं ब्रह्म वेद
ब्रह्मैव भवति नास्याब्रह्मवित्कुले भवति ।
तरति शोकं तरति पाप्मानं गुहाग्रन्थिभ्यो
विमुक्तोऽमृतो भवति ॥ 9॥
तदेतदृचाऽभ्युक्तम् ।
क्रियावन्तः श्रोत्रिया ब्रह्मनिष्ठाः
स्वयं जुह्वत एकर्षिं श्रद्धयन्तः ।
तेषामेवैतां ब्रह्मविद्यां-वँदेत
शिरोव्रतं-विँधिवद् यैस्तु चीर्णम् ॥ 10॥
तदेतत् सत्यमृषिरङ्गिराः
पुरोवाच नैतदचीर्णव्रतोऽधीते ।
नमः परमृषिभ्यो नमः परमृषिभ्यः ॥ 11॥
॥ इति मुण्डकोपनिषदि तृतीयमुण्डके द्वितीयः खण्डः ॥
॥ इत्यथर्ववेदीय मुण्डकोपनिषत्समाप्ता ॥
ॐ भ॒द्रं कर्णे॑भिः शृणु॒याम॑ देवाः । भ॒द्रं प॑श्येमा॒क्षभि॒-र्यज॑त्राः । स्थि॒रैरङ्गै᳚स्तुष्टु॒वाग्ं स॑स्त॒नूभिः॑ । व्यशे॑म दे॒वहि॑तं॒-यँदायुः॑ । स्व॒स्ति न॒ इन्द्रो॑ वृ॒द्धश्र॑वाः । स्व॒स्ति नः॑ पू॒षा वि॒श्ववे॑दाः । स्व॒स्ति न॒स्तार्क्ष्यो॒ अरि॑ष्टनेमिः । स्व॒स्ति नो॒ बृह॒स्पति॑-र्दधातु ॥
ॐ शान्तिः॒ शान्तिः॒ शान्तिः॑ ॥
॥ ॐ शान्तिः शान्तिः शान्तिः ॥
MUNDAKA UPANISHAD - MUNDAKA 3, SECTION 2
This document is in romanized sanskrit (English) according to IAST standard.
॥ tṛtīyamuṇḍakē dvitīyaḥ khaṇḍaḥ ॥
sa vēdaita-tparama-mbrahma dhāma
yatra viśva-nnihita-mbhāti śubhram ।
upāsatē puruṣaṃ yē hyakāmāstē
śukramētadativartanti dhīrāḥ ॥ 1॥
kāmān yaḥ kāmayatē manyamānaḥ
sa kāmabhirjāyatē tatra tatra ।
paryāptakāmasya kṛtātmanastu
ihaiva sarvē pravilīyanti kāmāḥ ॥ 2॥
nāyamātmā pravachanēna labhyō
na mēdhayā na bahunā śrutēna ।
yamēvaiṣa vṛṇutē tēna labhya-
stasyaiṣa ātmā vivṛṇutē tanūṃ svām ॥ 3॥
nāyamātmā balahīnēna labhyō
na cha pramādā-ttapasō vāpyaliṅgāt ।
ētairupāyairyatatē yastu vidvāṃ-
stasyaiṣa ātmā viśatē brahmadhāma ॥ 4॥
samprāpyainamṛṣayō jñānatṛptāḥ
kṛtātmānō vītarāgāḥ praśāntāḥ
tē sarvagaṃ sarvataḥ prāpya dhīrā
yuktātmāna-ssarvamēvāviśanti ॥ 5॥
vēdāntavijñānasuniśchitārthāḥ
sannyāsayōgād yataya-śśuddhasattvāḥ ।
tē brahmalōkēṣu parāntakālē
parāmṛtāḥ parimuchyanti sarvē ॥ 6॥
gatāḥ kalāḥ pañchadaśa pratiṣṭhā
dēvāścha sarvē pratidēvatāsu ।
karmāṇi vijñānamayaścha ātmā
parē-'vyayē sarvē ēkībhavanti ॥ 7॥
yathā nadya-ssyandamānā-ssamudrē-'
sta-ṅgachChanti nāmarūpē vihāya ।
tathā vidvā-nnāmarūpādvimuktaḥ
parātpara-mpuruṣamupaiti divyam ॥ 8॥
sa yō ha vai ta-tparama-mbrahma vēda
brahmaiva bhavati nāsyābrahmavitkulē bhavati ।
tarati śōka-ntarati pāpmāna-ṅguhāgranthibhyō
vimuktō-'mṛtō bhavati ॥ 9॥
tadētadṛchā-'bhyuktam ।
kriyāvanta-śśrōtriyā brahmaniṣṭhāḥ
svaya-ñjuhvata ēkarṣiṃ śraddhayantaḥ ।
tēṣāmēvaitā-mbrahmavidyāṃ vadēta
śirōvrataṃ vidhivad yaistu chīrṇam ॥ 10॥
tadēta-thsatyamṛṣiraṅgirāḥ
purōvācha naitadachīrṇavratō-'dhītē ।
namaḥ paramṛṣibhyō namaḥ paramṛṣibhyaḥ ॥ 11॥
॥ iti muṇḍakōpaniṣadi tṛtīyamuṇḍakē dvitīyaḥ khaṇḍaḥ ॥
॥ ityatharvavēdīya muṇḍakōpaniṣatsamāptā ॥
ō-mbha̠dra-ṅkarṇē̍bhi-śśṛṇu̠yāma̍ dēvāḥ । bha̠dra-mpa̍śyēmā̠kṣabhi̠-ryaja̍trāḥ । sthi̠rairaṅgai̎stuṣṭu̠vāgṃ sa̍sta̠nūbhi̍ḥ । vyaśē̍ma dē̠vahi̍ta̠ṃ yadāyu̍ḥ । sva̠sti na̠ indrō̍ vṛ̠ddhaśra̍vāḥ । sva̠sti na̍ḥ pū̠ṣā vi̠śvavē̍dāḥ । sva̠sti na̠stārkṣyō̠ ari̍ṣṭanēmiḥ । sva̠sti nō̠ bṛha̠spati̍-rdadhātu ॥
ōṃ śānti̠-śśānti̠-śśānti̍ḥ ॥
॥ ōṃ śānti-śśānti-śśāntiḥ ॥
முண்ட³க உபனிஷத்³ - த்ருதீய முண்ட³க, த்³விதீய காண்ட:³
This document is in Tamil
॥ த்ருதீயமுண்ட³கே த்³விதீய: க²ண்ட:³ ॥
ஸ வேதை³தத் பரமம் ப்³ரஹ்ம தா⁴ம
யத்ர விஶ்வம் நிஹிதம் பா⁴தி ஶுப்⁴ரம் ।
உபாஸதே புருஷஂ-யேഁ ஹ்யகாமாஸ்தே
ஶுக்ரமேதத³திவர்தன்தி தீ⁴ரா: ॥ 1॥
காமான் ய: காமயதே மன்யமான:
ஸ காமபி⁴ர்ஜாயதே தத்ர தத்ர ।
பர்யாப்தகாமஸ்ய க்ருதாத்மனஸ்து
இஹைவ ஸர்வே ப்ரவிலீயன்தி காமா: ॥ 2॥
நாயமாத்மா ப்ரவசனேன லப்⁴யோ
ந மேத⁴யா ந ப³ஹுனா ஶ்ருதேன ।
யமேவைஷ வ்ருணுதே தேன லப்⁴ய-
ஸ்தஸ்யைஷ ஆத்மா விவ்ருணுதே தனூம் ஸ்வாம் ॥ 3॥
நாயமாத்மா ப³லஹீனேன லப்⁴யோ
ந ச ப்ரமாதா³த் தபஸோ வாப்யலிங்கா³த் ।
ஏதைருபாயைர்யததே யஸ்து வித்³வாம்-
ஸ்தஸ்யைஷ ஆத்மா விஶதே ப்³ரஹ்மதா⁴ம ॥ 4॥
ஸம்ப்ராப்யைனம்ருஷயோ ஜ்ஞானத்ருப்தா:
க்ருதாத்மானோ வீதராகா³: ப்ரஶான்தா:
தே ஸர்வக³ம் ஸர்வத: ப்ராப்ய தீ⁴ரா
யுக்தாத்மான: ஸர்வமேவாவிஶன்தி ॥ 5॥
வேதா³ன்தவிஜ்ஞானஸுனிஶ்சிதார்தா²:
ஸம்ன்யாஸயோகா³த்³ யதய: ஶுத்³த⁴ஸத்த்வா: ।
தே ப்³ரஹ்மலோகேஷு பரான்தகாலே
பராம்ருதா: பரிமுச்யன்தி ஸர்வே ॥ 6॥
க³தா: கலா: பஞ்சத³ஶ ப்ரதிஷ்டா²
தே³வாஶ்ச ஸர்வே ப்ரதிதே³வதாஸு ।
கர்மாணி விஜ்ஞானமயஶ்ச ஆத்மா
பரேவ்யயே ஸர்வே ஏகீப⁴வன்தி ॥ 7॥
யதா² நத்³ய: ஸ்யன்த³மானா: ஸமுத்³ரே
ஸ்தம் க³ச்ச²ன்தி நாமரூபே விஹாய ।
ததா² வித்³வான் நாமரூபாத்³விமுக்த:
பராத்பரம் புருஷமுபைதி தி³வ்யம் ॥ 8॥
ஸ யோ ஹ வை தத் பரமம் ப்³ரஹ்ம வேத³
ப்³ரஹ்மைவ ப⁴வதி நாஸ்யாப்³ரஹ்மவித்குலே ப⁴வதி ।
தரதி ஶோகம் தரதி பாப்மானம் கு³ஹாக்³ரன்தி²ப்⁴யோ
விமுக்தோம்ருதோ ப⁴வதி ॥ 9॥
ததே³தத்³ருசாப்⁴யுக்தம் ।
க்ரியாவன்த: ஶ்ரோத்ரியா ப்³ரஹ்மனிஷ்டா²:
ஸ்வயம் ஜுஹ்வத ஏகர்ஷிம் ஶ்ரத்³த⁴யன்த: ।
தேஷாமேவைதாம் ப்³ரஹ்மவித்³யாஂ-வഁதே³த
ஶிரோவ்ரதஂ-விഁதி⁴வத்³ யைஸ்து சீர்ணம் ॥ 1௦॥
ததே³தத் ஸத்யம்ருஷிரங்கி³ரா:
புரோவாச நைதத³சீர்ணவ்ரதோதீ⁴தே ।
நம: பரம்ருஷிப்⁴யோ நம: பரம்ருஷிப்⁴ய: ॥ 11॥
॥ இதி முண்ட³கோபனிஷதி³ த்ருதீயமுண்ட³கே த்³விதீய: க²ண்ட:³ ॥
॥ இத்யத²ர்வவேதீ³ய முண்ட³கோபனிஷத்ஸமாப்தா ॥
ஓம் ப॒⁴த்³ரம் கர்ணே॑பி⁴: ஶ்ருணு॒யாம॑ தே³வா: । ப॒⁴த்³ரம் ப॑ஶ்யேமா॒க்ஷபி॒⁴-ர்யஜ॑த்ரா: । ஸ்தி॒²ரைரங்கை᳚³ஸ்துஷ்டு॒வாக்³ம் ஸ॑ஸ்த॒னூபி॑⁴: । வ்யஶே॑ம தே॒³வஹி॑தம்॒ யதா³யு:॑ । ஸ்வ॒ஸ்தி ந॒ இன்த்³ரோ॑ வ்ரு॒த்³த⁴ஶ்ர॑வா: । ஸ்வ॒ஸ்தி ந:॑ பூ॒ஷா வி॒ஶ்வவே॑தா³: । ஸ்வ॒ஸ்தி ந॒ஸ்தார்க்ஷ்யோ॒ அரி॑ஷ்டனேமி: । ஸ்வ॒ஸ்தி நோ॒ ப்³ருஹ॒ஸ்பதி॑-ர்த³தா⁴து ॥
ஓம் ஶான்தி:॒ ஶான்தி:॒ ஶான்தி:॑ ॥
॥ ஓம் ஶான்தி: ஶான்தி: ஶான்தி: ॥
ಮುಂಡಕ ಉಪನಿಷದ್ - ತೃತೀಯ ಮುಂಡಕ, ದ್ವಿತೀಯ ಕಾಂಡಃ
This document is in ಸರಳ ಕನ್ನಡ with simplified anusvaras.
॥ ತೃತೀಯಮುಂಡಕೇ ದ್ವಿತೀಯಃ ಖಂಡಃ ॥
ಸ ವೇದೈತತ್ ಪರಮಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಧಾಮ
ಯತ್ರ ವಿಶ್ವಂ ನಿಹಿತಂ ಭಾತಿ ಶುಭ್ರಮ್ ।
ಉಪಾಸತೇ ಪುರುಷಂ-ಯೇಁ ಹ್ಯಕಾಮಾಸ್ತೇ
ಶುಕ್ರಮೇತದತಿವರ್ತಂತಿ ಧೀರಾಃ ॥ 1॥
ಕಾಮಾನ್ ಯಃ ಕಾಮಯತೇ ಮನ್ಯಮಾನಃ
ಸ ಕಾಮಭಿರ್ಜಾಯತೇ ತತ್ರ ತತ್ರ ।
ಪರ್ಯಾಪ್ತಕಾಮಸ್ಯ ಕೃತಾತ್ಮನಸ್ತು
ಇಹೈವ ಸರ್ವೇ ಪ್ರವಿಲೀಯಂತಿ ಕಾಮಾಃ ॥ 2॥
ನಾಯಮಾತ್ಮಾ ಪ್ರವಚನೇನ ಲಭ್ಯೋ
ನ ಮೇಧಯಾ ನ ಬಹುನಾ ಶ್ರುತೇನ ।
ಯಮೇವೈಷ ವೃಣುತೇ ತೇನ ಲಭ್ಯ-
ಸ್ತಸ್ಯೈಷ ಆತ್ಮಾ ವಿವೃಣುತೇ ತನೂಂ ಸ್ವಾಮ್ ॥ 3॥
ನಾಯಮಾತ್ಮಾ ಬಲಹೀನೇನ ಲಭ್ಯೋ
ನ ಚ ಪ್ರಮಾದಾತ್ ತಪಸೋ ವಾಪ್ಯಲಿಂಗಾತ್ ।
ಏತೈರುಪಾಯೈರ್ಯತತೇ ಯಸ್ತು ವಿದ್ವಾಂ-
ಸ್ತಸ್ಯೈಷ ಆತ್ಮಾ ವಿಶತೇ ಬ್ರಹ್ಮಧಾಮ ॥ 4॥
ಸಂಪ್ರಾಪ್ಯೈನಮೃಷಯೋ ಜ್ಞಾನತೃಪ್ತಾಃ
ಕೃತಾತ್ಮಾನೋ ವೀತರಾಗಾಃ ಪ್ರಶಾಂತಾಃ
ತೇ ಸರ್ವಗಂ ಸರ್ವತಃ ಪ್ರಾಪ್ಯ ಧೀರಾ
ಯುಕ್ತಾತ್ಮಾನಃ ಸರ್ವಮೇವಾವಿಶಂತಿ ॥ 5॥
ವೇದಾಂತವಿಜ್ಞಾನಸುನಿಶ್ಚಿತಾರ್ಥಾಃ
ಸಂನ್ಯಾಸಯೋಗಾದ್ ಯತಯಃ ಶುದ್ಧಸತ್ತ್ವಾಃ ।
ತೇ ಬ್ರಹ್ಮಲೋಕೇಷು ಪರಾಂತಕಾಲೇ
ಪರಾಮೃತಾಃ ಪರಿಮುಚ್ಯಂತಿ ಸರ್ವೇ ॥ 6॥
ಗತಾಃ ಕಲಾಃ ಪಂಚದಶ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾ
ದೇವಾಶ್ಚ ಸರ್ವೇ ಪ್ರತಿದೇವತಾಸು ।
ಕರ್ಮಾಣಿ ವಿಜ್ಞಾನಮಯಶ್ಚ ಆತ್ಮಾ
ಪರೇಽವ್ಯಯೇ ಸರ್ವೇ ಏಕೀಭವಂತಿ ॥ 7॥
ಯಥಾ ನದ್ಯಃ ಸ್ಯಂದಮಾನಾಃ ಸಮುದ್ರೇಽ
ಸ್ತಂ ಗಚ್ಛಂತಿ ನಾಮರೂಪೇ ವಿಹಾಯ ।
ತಥಾ ವಿದ್ವಾನ್ ನಾಮರೂಪಾದ್ವಿಮುಕ್ತಃ
ಪರಾತ್ಪರಂ ಪುರುಷಮುಪೈತಿ ದಿವ್ಯಮ್ ॥ 8॥
ಸ ಯೋ ಹ ವೈ ತತ್ ಪರಮಂ ಬ್ರಹ್ಮ ವೇದ
ಬ್ರಹ್ಮೈವ ಭವತಿ ನಾಸ್ಯಾಬ್ರಹ್ಮವಿತ್ಕುಲೇ ಭವತಿ ।
ತರತಿ ಶೋಕಂ ತರತಿ ಪಾಪ್ಮಾನಂ ಗುಹಾಗ್ರಂಥಿಭ್ಯೋ
ವಿಮುಕ್ತೋಽಮೃತೋ ಭವತಿ ॥ 9॥
ತದೇತದೃಚಾಽಭ್ಯುಕ್ತಮ್ ।
ಕ್ರಿಯಾವಂತಃ ಶ್ರೋತ್ರಿಯಾ ಬ್ರಹ್ಮನಿಷ್ಠಾಃ
ಸ್ವಯಂ ಜುಹ್ವತ ಏಕರ್ಷಿಂ ಶ್ರದ್ಧಯಂತಃ ।
ತೇಷಾಮೇವೈತಾಂ ಬ್ರಹ್ಮವಿದ್ಯಾಂ-ವಁದೇತ
ಶಿರೋವ್ರತಂ-ವಿಁಧಿವದ್ ಯೈಸ್ತು ಚೀರ್ಣಮ್ ॥ 10॥
ತದೇತತ್ ಸತ್ಯಮೃಷಿರಂಗಿರಾಃ
ಪುರೋವಾಚ ನೈತದಚೀರ್ಣವ್ರತೋಽಧೀತೇ ।
ನಮಃ ಪರಮೃಷಿಭ್ಯೋ ನಮಃ ಪರಮೃಷಿಭ್ಯಃ ॥ 11॥
॥ ಇತಿ ಮುಂಡಕೋಪನಿಷದಿ ತೃತೀಯಮುಂಡಕೇ ದ್ವಿತೀಯಃ ಖಂಡಃ ॥
॥ ಇತ್ಯಥರ್ವವೇದೀಯ ಮುಂಡಕೋಪನಿಷತ್ಸಮಾಪ್ತಾ ॥
ಓಂ ಭ॒ದ್ರಂ ಕರ್ಣೇ॑ಭಿಃ ಶೃಣು॒ಯಾಮ॑ ದೇವಾಃ । ಭ॒ದ್ರಂ ಪ॑ಶ್ಯೇಮಾ॒ಕ್ಷಭಿ॒-ರ್ಯಜ॑ತ್ರಾಃ । ಸ್ಥಿ॒ರೈರಂಗೈ᳚ಸ್ತುಷ್ಟು॒ವಾಗ್ಂ ಸ॑ಸ್ತ॒ನೂಭಿಃ॑ । ವ್ಯಶೇ॑ಮ ದೇ॒ವಹಿ॑ತಂ॒-ಯಁದಾಯುಃ॑ । ಸ್ವ॒ಸ್ತಿ ನ॒ ಇಂದ್ರೋ॑ ವೃ॒ದ್ಧಶ್ರ॑ವಾಃ । ಸ್ವ॒ಸ್ತಿ ನಃ॑ ಪೂ॒ಷಾ ವಿ॒ಶ್ವವೇ॑ದಾಃ । ಸ್ವ॒ಸ್ತಿ ನ॒ಸ್ತಾರ್ಕ್ಷ್ಯೋ॒ ಅರಿ॑ಷ್ಟನೇಮಿಃ । ಸ್ವ॒ಸ್ತಿ ನೋ॒ ಬೃಹ॒ಸ್ಪತಿ॑-ರ್ದಧಾತು ॥
ಓಂ ಶಾಂತಿಃ॒ ಶಾಂತಿಃ॒ ಶಾಂತಿಃ॑ ॥
॥ ಓಂ ಶಾಂತಿಃ ಶಾಂತಿಃ ಶಾಂತಿಃ ॥
മുംഡക ഉപനിഷദ് - തൃതീയ മുംഡക, ദ്വിതീയ കാംഡഃ
॥ തൃതീയമുംഡകേ ദ്വിതീയഃ ഖംഡഃ ॥
സ വേദൈതത് പരമം ബ്രഹ്മ ധാമ
യത്ര വിശ്വം നിഹിതം ഭാതി ശുഭ്രമ് ।
ഉപാസതേ പുരുഷം-യേഁ ഹ്യകാമാസ്തേ
ശുക്രമേതദതിവര്തംതി ധീരാഃ ॥ 1॥
കാമാന് യഃ കാമയതേ മന്യമാനഃ
സ കാമഭിര്ജായതേ തത്ര തത്ര ।
പര്യാപ്തകാമസ്യ കൃതാത്മനസ്തു
ഇഹൈവ സര്വേ പ്രവിലീയംതി കാമാഃ ॥ 2॥
നായമാത്മാ പ്രവചനേന ലഭ്യോ
ന മേധയാ ന ബഹുനാ ശ്രുതേന ।
യമേവൈഷ വൃണുതേ തേന ലഭ്യ-
സ്തസ്യൈഷ ആത്മാ വിവൃണുതേ തനൂം സ്വാമ് ॥ 3॥
നായമാത്മാ ബലഹീനേന ലഭ്യോ
ന ച പ്രമാദാത് തപസോ വാപ്യലിംഗാത് ।
ഏതൈരുപായൈര്യതതേ യസ്തു വിദ്വാം-
സ്തസ്യൈഷ ആത്മാ വിശതേ ബ്രഹ്മധാമ ॥ 4॥
സംപ്രാപ്യൈനമൃഷയോ ജ്ഞാനതൃപ്താഃ
കൃതാത്മാനോ വീതരാഗാഃ പ്രശാംതാഃ
തേ സര്വഗം സര്വതഃ പ്രാപ്യ ധീരാ
യുക്താത്മാനഃ സര്വമേവാവിശംതി ॥ 5॥
വേദാംതവിജ്ഞാനസുനിശ്ചിതാര്ഥാഃ
സംന്യാസയോഗാദ് യതയഃ ശുദ്ധസത്ത്വാഃ ।
തേ ബ്രഹ്മലോകേഷു പരാംതകാലേ
പരാമൃതാഃ പരിമുച്യംതി സര്വേ ॥ 6॥
ഗതാഃ കലാഃ പംചദശ പ്രതിഷ്ഠാ
ദേവാശ്ച സര്വേ പ്രതിദേവതാസു ।
കര്മാണി വിജ്ഞാനമയശ്ച ആത്മാ
പരേഽവ്യയേ സര്വേ ഏകീഭവംതി ॥ 7॥
യഥാ നദ്യഃ സ്യംദമാനാഃ സമുദ്രേഽ
സ്തം ഗച്ഛംതി നാമരൂപേ വിഹായ ।
തഥാ വിദ്വാന് നാമരൂപാദ്വിമുക്തഃ
പരാത്പരം പുരുഷമുപൈതി ദിവ്യമ് ॥ 8॥
സ യോ ഹ വൈ തത് പരമം ബ്രഹ്മ വേദ
ബ്രഹ്മൈവ ഭവതി നാസ്യാബ്രഹ്മവിത്കുലേ ഭവതി ।
തരതി ശോകം തരതി പാപ്മാനം ഗുഹാഗ്രംഥിഭ്യോ
വിമുക്തോഽമൃതോ ഭവതി ॥ 9॥
തദേതദൃചാഽഭ്യുക്തമ് ।
ക്രിയാവംതഃ ശ്രോത്രിയാ ബ്രഹ്മനിഷ്ഠാഃ
സ്വയം ജുഹ്വത ഏകര്ഷിം ശ്രദ്ധയംതഃ ।
തേഷാമേവൈതാം ബ്രഹ്മവിദ്യാം-വഁദേത
ശിരോവ്രതം-വിഁധിവദ് യൈസ്തു ചീര്ണമ് ॥ 10॥
തദേതത് സത്യമൃഷിരംഗിരാഃ
പുരോവാച നൈതദചീര്ണവ്രതോഽധീതേ ।
നമഃ പരമൃഷിഭ്യോ നമഃ പരമൃഷിഭ്യഃ ॥ 11॥
॥ ഇതി മുംഡകോപനിഷദി തൃതീയമുംഡകേ ദ്വിതീയഃ ഖംഡഃ ॥
॥ ഇത്യഥര്വവേദീയ മുംഡകോപനിഷത്സമാപ്താ ॥
ഓം ഭ॒ദ്രം കര്ണേ॑ഭിഃ ശൃണു॒യാമ॑ ദേവാഃ । ഭ॒ദ്രം പ॑ശ്യേമാ॒ക്ഷഭി॒-ര്യജ॑ത്രാഃ । സ്ഥി॒രൈരംഗൈ᳚സ്തുഷ്ടു॒വാഗ്മ് സ॑സ്ത॒നൂഭിഃ॑ । വ്യശേ॑മ ദേ॒വഹി॑തം॒-യഁദായുഃ॑ । സ്വ॒സ്തി ന॒ ഇംദ്രോ॑ വൃ॒ദ്ധശ്ര॑വാഃ । സ്വ॒സ്തി നഃ॑ പൂ॒ഷാ വി॒ശ്വവേ॑ദാഃ । സ്വ॒സ്തി ന॒സ്താര്ക്ഷ്യോ॒ അരി॑ഷ്ടനേമിഃ । സ്വ॒സ്തി നോ॒ ബൃഹ॒സ്പതി॑-ര്ദധാതു ॥
ഓം ശാംതിഃ॒ ശാംതിഃ॒ ശാംതിഃ॑ ॥
॥ ഓം ശാംതിഃ ശാംതിഃ ശാംതിഃ ॥
મુંડક ઉપનિષદ્ - તૃતીય મુંડક, દ્વિતીય કાંડઃ
॥ તૃતીયમુંડકે દ્વિતીયઃ ખંડઃ ॥
સ વેદૈતત્ પરમં બ્રહ્મ ધામ
યત્ર વિશ્વં નિહિતં ભાતિ શુભ્રમ્ ।
ઉપાસતે પુરુષં-યેઁ હ્યકામાસ્તે
શુક્રમેતદતિવર્તંતિ ધીરાઃ ॥ 1॥
કામાન્ યઃ કામયતે મન્યમાનઃ
સ કામભિર્જાયતે તત્ર તત્ર ।
પર્યાપ્તકામસ્ય કૃતાત્મનસ્તુ
ઇહૈવ સર્વે પ્રવિલીયંતિ કામાઃ ॥ 2॥
નાયમાત્મા પ્રવચનેન લભ્યો
ન મેધયા ન બહુના શ્રુતેન ।
યમેવૈષ વૃણુતે તેન લભ્ય-
સ્તસ્યૈષ આત્મા વિવૃણુતે તનૂં સ્વામ્ ॥ 3॥
નાયમાત્મા બલહીનેન લભ્યો
ન ચ પ્રમાદાત્ તપસો વાપ્યલિંગાત્ ।
એતૈરુપાયૈર્યતતે યસ્તુ વિદ્વાં-
સ્તસ્યૈષ આત્મા વિશતે બ્રહ્મધામ ॥ 4॥
સંપ્રાપ્યૈનમૃષયો જ્ઞાનતૃપ્તાઃ
કૃતાત્માનો વીતરાગાઃ પ્રશાંતાઃ
તે સર્વગં સર્વતઃ પ્રાપ્ય ધીરા
યુક્તાત્માનઃ સર્વમેવાવિશંતિ ॥ 5॥
વેદાંતવિજ્ઞાનસુનિશ્ચિતાર્થાઃ
સંન્યાસયોગાદ્ યતયઃ શુદ્ધસત્ત્વાઃ ।
તે બ્રહ્મલોકેષુ પરાંતકાલે
પરામૃતાઃ પરિમુચ્યંતિ સર્વે ॥ 6॥
ગતાઃ કલાઃ પંચદશ પ્રતિષ્ઠા
દેવાશ્ચ સર્વે પ્રતિદેવતાસુ ।
કર્માણિ વિજ્ઞાનમયશ્ચ આત્મા
પરેઽવ્યયે સર્વે એકીભવંતિ ॥ 7॥
યથા નદ્યઃ સ્યંદમાનાઃ સમુદ્રેઽ
સ્તં ગચ્છંતિ નામરૂપે વિહાય ।
તથા વિદ્વાન્ નામરૂપાદ્વિમુક્તઃ
પરાત્પરં પુરુષમુપૈતિ દિવ્યમ્ ॥ 8॥
સ યો હ વૈ તત્ પરમં બ્રહ્મ વેદ
બ્રહ્મૈવ ભવતિ નાસ્યાબ્રહ્મવિત્કુલે ભવતિ ।
તરતિ શોકં તરતિ પાપ્માનં ગુહાગ્રંથિભ્યો
વિમુક્તોઽમૃતો ભવતિ ॥ 9॥
તદેતદૃચાઽભ્યુક્તમ્ ।
ક્રિયાવંતઃ શ્રોત્રિયા બ્રહ્મનિષ્ઠાઃ
સ્વયં જુહ્વત એકર્ષિં શ્રદ્ધયંતઃ ।
તેષામેવૈતાં બ્રહ્મવિદ્યાં-વઁદેત
શિરોવ્રતં-વિઁધિવદ્ યૈસ્તુ ચીર્ણમ્ ॥ 10॥
તદેતત્ સત્યમૃષિરંગિરાઃ
પુરોવાચ નૈતદચીર્ણવ્રતોઽધીતે ।
નમઃ પરમૃષિભ્યો નમઃ પરમૃષિભ્યઃ ॥ 11॥
॥ ઇતિ મુંડકોપનિષદિ તૃતીયમુંડકે દ્વિતીયઃ ખંડઃ ॥
॥ ઇત્યથર્વવેદીય મુંડકોપનિષત્સમાપ્તા ॥
ઓં ભ॒દ્રં કર્ણે॑ભિઃ શૃણુ॒યામ॑ દેવાઃ । ભ॒દ્રં પ॑શ્યેમા॒ક્ષભિ॒-ર્યજ॑ત્રાઃ । સ્થિ॒રૈરંગૈ᳚સ્તુષ્ટુ॒વાગ્મ્ સ॑સ્ત॒નૂભિઃ॑ । વ્યશે॑મ દે॒વહિ॑તં॒-યઁદાયુઃ॑ । સ્વ॒સ્તિ ન॒ ઇંદ્રો॑ વૃ॒દ્ધશ્ર॑વાઃ । સ્વ॒સ્તિ નઃ॑ પૂ॒ષા વિ॒શ્વવે॑દાઃ । સ્વ॒સ્તિ ન॒સ્તાર્ક્ષ્યો॒ અરિ॑ષ્ટનેમિઃ । સ્વ॒સ્તિ નો॒ બૃહ॒સ્પતિ॑-ર્દધાતુ ॥
ઓં શાંતિઃ॒ શાંતિઃ॒ શાંતિઃ॑ ॥
॥ ઓં શાંતિઃ શાંતિઃ શાંતિઃ ॥
ମୁଂଡକ ଉପନିଷଦ୍ - ତୃତୀୟ ମୁଂଡକ, ଦ୍ଵିତୀୟ କାଂଡଃ
॥ ତୃତୀୟମୁଂଡକେ ଦ୍ଵିତୀୟଃ ଖଂଡଃ ॥
ସ ଵେଦୈତତ୍ ପରମଂ ବ୍ରହ୍ମ ଧାମ
ୟତ୍ର ଵିଶ୍ଵଂ ନିହିତଂ ଭାତି ଶୁଭ୍ରମ୍ ।
ଉପାସତେ ପୁରୁଷଂ-ୟେଁ ହ୍ୟକାମାସ୍ତେ
ଶୁକ୍ରମେତଦତିଵର୍ତଂତି ଧୀରାଃ ॥ 1॥
କାମାନ୍ ୟଃ କାମୟତେ ମନ୍ୟମାନଃ
ସ କାମଭିର୍ଜାୟତେ ତତ୍ର ତତ୍ର ।
ପର୍ୟାପ୍ତକାମସ୍ୟ କୃତାତ୍ମନସ୍ତୁ
ଇହୈଵ ସର୍ଵେ ପ୍ରଵିଲୀୟଂତି କାମାଃ ॥ 2॥
ନାୟମାତ୍ମା ପ୍ରଵଚନେନ ଲଭ୍ୟୋ
ନ ମେଧୟା ନ ବହୁନା ଶ୍ରୁତେନ ।
ୟମେଵୈଷ ଵୃଣୁତେ ତେନ ଲଭ୍ୟ-
ସ୍ତସ୍ୟୈଷ ଆତ୍ମା ଵିଵୃଣୁତେ ତନୂଂ ସ୍ଵାମ୍ ॥ 3॥
ନାୟମାତ୍ମା ବଲହୀନେନ ଲଭ୍ୟୋ
ନ ଚ ପ୍ରମାଦାତ୍ ତପସୋ ଵାପ୍ୟଲିଂଗାତ୍ ।
ଏତୈରୁପାୟୈର୍ୟତତେ ୟସ୍ତୁ ଵିଦ୍ଵାଂ-
ସ୍ତସ୍ୟୈଷ ଆତ୍ମା ଵିଶତେ ବ୍ରହ୍ମଧାମ ॥ 4॥
ସଂପ୍ରାପ୍ୟୈନମୃଷୟୋ ଜ୍ଞାନତୃପ୍ତାଃ
କୃତାତ୍ମାନୋ ଵୀତରାଗାଃ ପ୍ରଶାଂତାଃ
ତେ ସର୍ଵଗଂ ସର୍ଵତଃ ପ୍ରାପ୍ୟ ଧୀରା
ୟୁକ୍ତାତ୍ମାନଃ ସର୍ଵମେଵାଵିଶଂତି ॥ 5॥
ଵେଦାଂତଵିଜ୍ଞାନସୁନିଶ୍ଚିତାର୍ଥାଃ
ସଂନ୍ୟାସୟୋଗାଦ୍ ୟତୟଃ ଶୁଦ୍ଧସତ୍ତ୍ଵାଃ ।
ତେ ବ୍ରହ୍ମଲୋକେଷୁ ପରାଂତକାଲେ
ପରାମୃତାଃ ପରିମୁଚ୍ୟଂତି ସର୍ଵେ ॥ 6॥
ଗତାଃ କଲାଃ ପଂଚଦଶ ପ୍ରତିଷ୍ଠା
ଦେଵାଶ୍ଚ ସର୍ଵେ ପ୍ରତିଦେଵତାସୁ ।
କର୍ମାଣି ଵିଜ୍ଞାନମୟଶ୍ଚ ଆତ୍ମା
ପରେଽଵ୍ୟୟେ ସର୍ଵେ ଏକୀଭଵଂତି ॥ 7॥
ୟଥା ନଦ୍ୟଃ ସ୍ୟଂଦମାନାଃ ସମୁଦ୍ରେଽ
ସ୍ତଂ ଗଚ୍ଛଂତି ନାମରୂପେ ଵିହାୟ ।
ତଥା ଵିଦ୍ଵାନ୍ ନାମରୂପାଦ୍ଵିମୁକ୍ତଃ
ପରାତ୍ପରଂ ପୁରୁଷମୁପୈତି ଦିଵ୍ୟମ୍ ॥ 8॥
ସ ୟୋ ହ ଵୈ ତତ୍ ପରମଂ ବ୍ରହ୍ମ ଵେଦ
ବ୍ରହ୍ମୈଵ ଭଵତି ନାସ୍ୟାବ୍ରହ୍ମଵିତ୍କୁଲେ ଭଵତି ।
ତରତି ଶୋକଂ ତରତି ପାପ୍ମାନଂ ଗୁହାଗ୍ରଂଥିଭ୍ୟୋ
ଵିମୁକ୍ତୋଽମୃତୋ ଭଵତି ॥ 9॥
ତଦେତଦୃଚାଽଭ୍ୟୁକ୍ତମ୍ ।
କ୍ରିୟାଵଂତଃ ଶ୍ରୋତ୍ରିୟା ବ୍ରହ୍ମନିଷ୍ଠାଃ
ସ୍ଵୟଂ ଜୁହ୍ଵତ ଏକର୍ଷିଂ ଶ୍ରଦ୍ଧୟଂତଃ ।
ତେଷାମେଵୈତାଂ ବ୍ରହ୍ମଵିଦ୍ୟାଂ-ଵଁଦେତ
ଶିରୋଵ୍ରତଂ-ଵିଁଧିଵଦ୍ ୟୈସ୍ତୁ ଚୀର୍ଣମ୍ ॥ 10॥
ତଦେତତ୍ ସତ୍ୟମୃଷିରଂଗିରାଃ
ପୁରୋଵାଚ ନୈତଦଚୀର୍ଣଵ୍ରତୋଽଧୀତେ ।
ନମଃ ପରମୃଷିଭ୍ୟୋ ନମଃ ପରମୃଷିଭ୍ୟଃ ॥ 11॥
॥ ଇତି ମୁଂଡକୋପନିଷଦି ତୃତୀୟମୁଂଡକେ ଦ୍ଵିତୀୟଃ ଖଂଡଃ ॥
॥ ଇତ୍ୟଥର୍ଵଵେଦୀୟ ମୁଂଡକୋପନିଷତ୍ସମାପ୍ତା ॥
ଓଂ ଭ॒ଦ୍ରଂ କର୍ଣେ॑ଭିଃ ଶୃଣୁ॒ୟାମ॑ ଦେଵାଃ । ଭ॒ଦ୍ରଂ ପ॑ଶ୍ୟେମା॒କ୍ଷଭି॒-ର୍ୟଜ॑ତ୍ରାଃ । ସ୍ଥି॒ରୈରଂଗୈ᳚ସ୍ତୁଷ୍ଟୁ॒ଵାଗ୍ମ୍ ସ॑ସ୍ତ॒ନୂଭିଃ॑ । ଵ୍ୟଶେ॑ମ ଦେ॒ଵହି॑ତଂ॒-ୟଁଦାୟୁଃ॑ । ସ୍ଵ॒ସ୍ତି ନ॒ ଇଂଦ୍ରୋ॑ ଵୃ॒ଦ୍ଧଶ୍ର॑ଵାଃ । ସ୍ଵ॒ସ୍ତି ନଃ॑ ପୂ॒ଷା ଵି॒ଶ୍ଵଵେ॑ଦାଃ । ସ୍ଵ॒ସ୍ତି ନ॒ସ୍ତାର୍କ୍ଷ୍ୟୋ॒ ଅରି॑ଷ୍ଟନେମିଃ । ସ୍ଵ॒ସ୍ତି ନୋ॒ ବୃହ॒ସ୍ପତି॑-ର୍ଦଧାତୁ ॥
ଓଂ ଶାଂତିଃ॒ ଶାଂତିଃ॒ ଶାଂତିଃ॑ ॥
॥ ଓଂ ଶାଂତିଃ ଶାଂତିଃ ଶାଂତିଃ ॥
মুংডক উপনিষদ্ - তৃতীয মুংডক, দ্বিতীয কাংডঃ
॥ তৃতীযমুংডকে দ্বিতীযঃ খংডঃ ॥
স বেদৈতত্ পরমং ব্রহ্ম ধাম
যত্র বিশ্বং নিহিতং ভাতি শুভ্রম্ ।
উপাসতে পুরুষং-যেঁ হ্যকামাস্তে
শুক্রমেতদতিবর্তংতি ধীরাঃ ॥ 1॥
কামান্ যঃ কামযতে মন্যমানঃ
স কামভির্জাযতে তত্র তত্র ।
পর্যাপ্তকামস্য কৃতাত্মনস্তু
ইহৈব সর্বে প্রবিলীযংতি কামাঃ ॥ 2॥
নাযমাত্মা প্রবচনেন লভ্যো
ন মেধযা ন বহুনা শ্রুতেন ।
যমেবৈষ বৃণুতে তেন লভ্য-
স্তস্যৈষ আত্মা বিবৃণুতে তনূং স্বাম্ ॥ 3॥
নাযমাত্মা বলহীনেন লভ্যো
ন চ প্রমাদাত্ তপসো বাপ্যলিংগাত্ ।
এতৈরুপাযৈর্যততে যস্তু বিদ্বাং-
স্তস্যৈষ আত্মা বিশতে ব্রহ্মধাম ॥ 4॥
সংপ্রাপ্যৈনমৃষযো জ্ঞানতৃপ্তাঃ
কৃতাত্মানো বীতরাগাঃ প্রশাংতাঃ
তে সর্বগং সর্বতঃ প্রাপ্য ধীরা
যুক্তাত্মানঃ সর্বমেবাবিশংতি ॥ 5॥
বেদাংতবিজ্ঞানসুনিশ্চিতার্থাঃ
সংন্যাসযোগাদ্ যতযঃ শুদ্ধসত্ত্বাঃ ।
তে ব্রহ্মলোকেষু পরাংতকালে
পরামৃতাঃ পরিমুচ্যংতি সর্বে ॥ 6॥
গতাঃ কলাঃ পংচদশ প্রতিষ্ঠা
দেবাশ্চ সর্বে প্রতিদেবতাসু ।
কর্মাণি বিজ্ঞানমযশ্চ আত্মা
পরেঽব্যযে সর্বে একীভবংতি ॥ 7॥
যথা নদ্যঃ স্যংদমানাঃ সমুদ্রেঽ
স্তং গচ্ছংতি নামরূপে বিহায ।
তথা বিদ্বান্ নামরূপাদ্বিমুক্তঃ
পরাত্পরং পুরুষমুপৈতি দিব্যম্ ॥ 8॥
স যো হ বৈ তত্ পরমং ব্রহ্ম বেদ
ব্রহ্মৈব ভবতি নাস্যাব্রহ্মবিত্কুলে ভবতি ।
তরতি শোকং তরতি পাপ্মানং গুহাগ্রংথিভ্যো
বিমুক্তোঽমৃতো ভবতি ॥ 9॥
তদেতদৃচাঽভ্যুক্তম্ ।
ক্রিযাবংতঃ শ্রোত্রিযা ব্রহ্মনিষ্ঠাঃ
স্বযং জুহ্বত একর্ষিং শ্রদ্ধযংতঃ ।
তেষামেবৈতাং ব্রহ্মবিদ্যাং-বঁদেত
শিরোব্রতং-বিঁধিবদ্ যৈস্তু চীর্ণম্ ॥ 10॥
তদেতত্ সত্যমৃষিরংগিরাঃ
পুরোবাচ নৈতদচীর্ণব্রতোঽধীতে ।
নমঃ পরমৃষিভ্যো নমঃ পরমৃষিভ্যঃ ॥ 11॥
॥ ইতি মুংডকোপনিষদি তৃতীযমুংডকে দ্বিতীযঃ খংডঃ ॥
॥ ইত্যথর্ববেদীয মুংডকোপনিষত্সমাপ্তা ॥
ওং ভ॒দ্রং কর্ণে॑ভিঃ শৃণু॒যাম॑ দেবাঃ । ভ॒দ্রং প॑শ্যেমা॒ক্ষভি॒-র্যজ॑ত্রাঃ । স্থি॒রৈরংগৈ᳚স্তুষ্টু॒বাগ্ম্ স॑স্ত॒নূভিঃ॑ । ব্যশে॑ম দে॒বহি॑তং॒-যঁদাযুঃ॑ । স্ব॒স্তি ন॒ ইংদ্রো॑ বৃ॒দ্ধশ্র॑বাঃ । স্ব॒স্তি নঃ॑ পূ॒ষা বি॒শ্ববে॑দাঃ । স্ব॒স্তি ন॒স্তার্ক্ষ্যো॒ অরি॑ষ্টনেমিঃ । স্ব॒স্তি নো॒ বৃহ॒স্পতি॑-র্দধাতু ॥
ওং শাংতিঃ॒ শাংতিঃ॒ শাংতিঃ॑ ॥
॥ ওং শাংতিঃ শাংতিঃ শাংতিঃ ॥
मुंडक उपनिषद् - तृतीय मुंडक, द्वितीय कांडः
This document is in सरल देवनागरी (Devanagari) script, commonly used for Marathi language.
॥ तृतीयमुंडके द्वितीयः खंडः ॥
स वेदैतत् परमं ब्रह्म धाम
यत्र विश्वं निहितं भाति शुभ्रम् ।
उपासते पुरुषं-येँ ह्यकामास्ते
शुक्रमेतदतिवर्तंति धीराः ॥ 1॥
कामान् यः कामयते मन्यमानः
स कामभिर्जायते तत्र तत्र ।
पर्याप्तकामस्य कृतात्मनस्तु
इहैव सर्वे प्रविलीयंति कामाः ॥ 2॥
नायमात्मा प्रवचनेन लभ्यो
न मेधया न बहुना श्रुतेन ।
यमेवैष वृणुते तेन लभ्य-
स्तस्यैष आत्मा विवृणुते तनूं स्वाम् ॥ 3॥
नायमात्मा बलहीनेन लभ्यो
न च प्रमादात् तपसो वाप्यलिंगात् ।
एतैरुपायैर्यतते यस्तु विद्वां-
स्तस्यैष आत्मा विशते ब्रह्मधाम ॥ 4॥
संप्राप्यैनमृषयो ज्ञानतृप्ताः
कृतात्मानो वीतरागाः प्रशांताः
ते सर्वगं सर्वतः प्राप्य धीरा
युक्तात्मानः सर्वमेवाविशंति ॥ 5॥
वेदांतविज्ञानसुनिश्चितार्थाः
संन्यासयोगाद् यतयः शुद्धसत्त्वाः ।
ते ब्रह्मलोकेषु परांतकाले
परामृताः परिमुच्यंति सर्वे ॥ 6॥
गताः कलाः पंचदश प्रतिष्ठा
देवाश्च सर्वे प्रतिदेवतासु ।
कर्माणि विज्ञानमयश्च आत्मा
परेऽव्यये सर्वे एकीभवंति ॥ 7॥
यथा नद्यः स्यंदमानाः समुद्रेऽ
स्तं गच्छंति नामरूपे विहाय ।
तथा विद्वान् नामरूपाद्विमुक्तः
परात्परं पुरुषमुपैति दिव्यम् ॥ 8॥
स यो ह वै तत् परमं ब्रह्म वेद
ब्रह्मैव भवति नास्याब्रह्मवित्कुले भवति ।
तरति शोकं तरति पाप्मानं गुहाग्रंथिभ्यो
विमुक्तोऽमृतो भवति ॥ 9॥
तदेतदृचाऽभ्युक्तम् ।
क्रियावंतः श्रोत्रिया ब्रह्मनिष्ठाः
स्वयं जुह्वत एकर्षिं श्रद्धयंतः ।
तेषामेवैतां ब्रह्मविद्यां-वँदेत
शिरोव्रतं-विँधिवद् यैस्तु चीर्णम् ॥ 10॥
तदेतत् सत्यमृषिरंगिराः
पुरोवाच नैतदचीर्णव्रतोऽधीते ।
नमः परमृषिभ्यो नमः परमृषिभ्यः ॥ 11॥
॥ इति मुंडकोपनिषदि तृतीयमुंडके द्वितीयः खंडः ॥
॥ इत्यथर्ववेदीय मुंडकोपनिषत्समाप्ता ॥
ॐ भ॒द्रं कर्णे॑भिः शृणु॒याम॑ देवाः । भ॒द्रं प॑श्येमा॒क्षभि॒-र्यज॑त्राः । स्थि॒रैरंगै᳚स्तुष्टु॒वाग्ं स॑स्त॒नूभिः॑ । व्यशे॑म दे॒वहि॑तं॒-यँदायुः॑ । स्व॒स्ति न॒ इंद्रो॑ वृ॒द्धश्र॑वाः । स्व॒स्ति नः॑ पू॒षा वि॒श्ववे॑दाः । स्व॒स्ति न॒स्तार्क्ष्यो॒ अरि॑ष्टनेमिः । स्व॒स्ति नो॒ बृह॒स्पति॑-र्दधातु ॥
ॐ शांतिः॒ शांतिः॒ शांतिः॑ ॥
॥ ॐ शांतिः शांतिः शांतिः ॥
মুংডক উপনিষদ্ - তৃতীয মুংডক, দ্বিতীয কাংডঃ
॥ তৃতীযমুংডকে দ্বিতীযঃ খংডঃ ॥
স বেদৈতত্ পরমং ব্রহ্ম ধাম
যত্র বিশ্বং নিহিতং ভাতি শুভ্রম্ ।
উপাসতে পুরুষং-যেঁ হ্যকামাস্তে
শুক্রমেতদতিবর্তংতি ধীরাঃ ॥ 1॥
কামান্ যঃ কামযতে মন্যমানঃ
স কামভির্জাযতে তত্র তত্র ।
পর্যাপ্তকামস্য কৃতাত্মনস্তু
ইহৈব সর্বে প্রবিলীযংতি কামাঃ ॥ 2॥
নাযমাত্মা প্রবচনেন লভ্যো
ন মেধযা ন বহুনা শ্রুতেন ।
যমেবৈষ বৃণুতে তেন লভ্য-
স্তস্যৈষ আত্মা বিবৃণুতে তনূং স্বাম্ ॥ 3॥
নাযমাত্মা বলহীনেন লভ্যো
ন চ প্রমাদাত্ তপসো বাপ্যলিংগাত্ ।
এতৈরুপাযৈর্যততে যস্তু বিদ্বাং-
স্তস্যৈষ আত্মা বিশতে ব্রহ্মধাম ॥ 4॥
সংপ্রাপ্যৈনমৃষযো জ্ঞানতৃপ্তাঃ
কৃতাত্মানো বীতরাগাঃ প্রশাংতাঃ
তে সর্বগং সর্বতঃ প্রাপ্য ধীরা
যুক্তাত্মানঃ সর্বমেবাবিশংতি ॥ 5॥
বেদাংতবিজ্ঞানসুনিশ্চিতার্থাঃ
সংন্যাসযোগাদ্ যতযঃ শুদ্ধসত্ত্বাঃ ।
তে ব্রহ্মলোকেষু পরাংতকালে
পরামৃতাঃ পরিমুচ্যংতি সর্বে ॥ 6॥
গতাঃ কলাঃ পংচদশ প্রতিষ্ঠা
দেবাশ্চ সর্বে প্রতিদেবতাসু ।
কর্মাণি বিজ্ঞানমযশ্চ আত্মা
পরেঽব্যযে সর্বে একীভবংতি ॥ 7॥
যথা নদ্যঃ স্যংদমানাঃ সমুদ্রেঽ
স্তং গচ্ছংতি নামরূপে বিহায ।
তথা বিদ্বান্ নামরূপাদ্বিমুক্তঃ
পরাত্পরং পুরুষমুপৈতি দিব্যম্ ॥ 8॥
স যো হ বৈ তত্ পরমং ব্রহ্ম বেদ
ব্রহ্মৈব ভবতি নাস্যাব্রহ্মবিত্কুলে ভবতি ।
তরতি শোকং তরতি পাপ্মানং গুহাগ্রংথিভ্যো
বিমুক্তোঽমৃতো ভবতি ॥ 9॥
তদেতদৃচাঽভ্যুক্তম্ ।
ক্রিযাবংতঃ শ্রোত্রিযা ব্রহ্মনিষ্ঠাঃ
স্বযং জুহ্বত একর্ষিং শ্রদ্ধযংতঃ ।
তেষামেবৈতাং ব্রহ্মবিদ্যাং-বঁদেত
শিরোব্রতং-বিঁধিবদ্ যৈস্তু চীর্ণম্ ॥ 10॥
তদেতত্ সত্যমৃষিরংগিরাঃ
পুরোবাচ নৈতদচীর্ণব্রতোঽধীতে ।
নমঃ পরমৃষিভ্যো নমঃ পরমৃষিভ্যঃ ॥ 11॥
॥ ইতি মুংডকোপনিষদি তৃতীযমুংডকে দ্বিতীযঃ খংডঃ ॥
॥ ইত্যথর্ববেদীয মুংডকোপনিষত্সমাপ্তা ॥
ওং ভ॒দ্রং কর্ণে॑ভিঃ শৃণু॒যাম॑ দেবাঃ । ভ॒দ্রং প॑শ্যেমা॒ক্ষভি॒-র্যজ॑ত্রাঃ । স্থি॒রৈরংগৈ᳚স্তুষ্টু॒বাগ্ম্ স॑স্ত॒নূভিঃ॑ । ব্যশে॑ম দে॒বহি॑তং॒-যঁদাযুঃ॑ । স্ব॒স্তি ন॒ ইংদ্রো॑ বৃ॒দ্ধশ্র॑বাঃ । স্ব॒স্তি নঃ॑ পূ॒ষা বি॒শ্ববে॑দাঃ । স্ব॒স্তি ন॒স্তার্ক্ষ্যো॒ অরি॑ষ্টনেমিঃ । স্ব॒স্তি নো॒ বৃহ॒স্পতি॑-র্দধাতু ॥
ওং শাংতিঃ॒ শাংতিঃ॒ শাংতিঃ॑ ॥
॥ ওং শাংতিঃ শাংতিঃ শাংতিঃ ॥
ਮੁਂਡਕ ਉਪਨਿਸ਼ਦ੍ - ਤ੍ਰੁਰੁਇਤੀਯ ਮੁਂਡਕ, ਦ੍ਵਿਤੀਯ ਕਾਂਡਃ
This document is in Gurmukhi script, commonly used for Punjabi language.
॥ ਤ੍ਰੁਰੁਇਤੀਯਮੁਂਡਕੇ ਦ੍ਵਿਤੀਯਃ ਖਂਡਃ ॥
ਸ ਵੇਦੈਤਤ੍ ਪਰਮਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਧਾਮ
ਯਤ੍ਰ ਵਿਸ਼੍ਵਂ ਨਿਹਿਤਂ ਭਾਤਿ ਸ਼ੁਭ੍ਰਮ੍ ।
ਉਪਾਸਤੇ ਪੁਰੁਸ਼ਂ-ਯੇਁ ਹ੍ਯਕਾਮਾਸ੍ਤੇ
ਸ਼ੁਕ੍ਰਮੇਤਦਤਿਵਰ੍ਤਂਤਿ ਧੀਰਾਃ ॥ 1॥
ਕਾਮਾਨ੍ ਯਃ ਕਾਮਯਤੇ ਮਨ੍ਯਮਾਨਃ
ਸ ਕਾਮਭਿਰ੍ਜਾਯਤੇ ਤਤ੍ਰ ਤਤ੍ਰ ।
ਪਰ੍ਯਾਪ੍ਤਕਾਮਸ੍ਯ ਕ੍ਰੁਰੁਇਤਾਤ੍ਮਨਸ੍ਤੁ
ਇਹੈਵ ਸਰ੍ਵੇ ਪ੍ਰਵਿਲੀਯਂਤਿ ਕਾਮਾਃ ॥ 2॥
ਨਾਯਮਾਤ੍ਮਾ ਪ੍ਰਵਚਨੇਨ ਲਭ੍ਯੋ
ਨ ਮੇਧਯਾ ਨ ਬਹੁਨਾ ਸ਼੍ਰੁਤੇਨ ।
ਯਮੇਵੈਸ਼ ਵ੍ਰੁਰੁਇਣੁਤੇ ਤੇਨ ਲਭ੍ਯ-
ਸ੍ਤਸ੍ਯੈਸ਼ ਆਤ੍ਮਾ ਵਿਵ੍ਰੁਰੁਇਣੁਤੇ ਤਨੂਂ ਸ੍ਵਾਮ੍ ॥ 3॥
ਨਾਯਮਾਤ੍ਮਾ ਬਲਹੀਨੇਨ ਲਭ੍ਯੋ
ਨ ਚ ਪ੍ਰਮਾਦਾਤ੍ ਤਪਸੋ ਵਾਪ੍ਯਲਿਂਗਾਤ੍ ।
ਏਤੈਰੁਪਾਯੈਰ੍ਯਤਤੇ ਯਸ੍ਤੁ ਵਿਦ੍ਵਾਂ-
ਸ੍ਤਸ੍ਯੈਸ਼ ਆਤ੍ਮਾ ਵਿਸ਼ਤੇ ਬ੍ਰਹ੍ਮਧਾਮ ॥ 4॥
ਸਂਪ੍ਰਾਪ੍ਯੈਨਮ੍ਰੁਰੁਇਸ਼ਯੋ ਜ੍ਞਾਨਤ੍ਰੁਰੁਇਪ੍ਤਾਃ
ਕ੍ਰੁਰੁਇਤਾਤ੍ਮਾਨੋ ਵੀਤਰਾਗਾਃ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤਾਃ
ਤੇ ਸਰ੍ਵਗਂ ਸਰ੍ਵਤਃ ਪ੍ਰਾਪ੍ਯ ਧੀਰਾ
ਯੁਕ੍ਤਾਤ੍ਮਾਨਃ ਸਰ੍ਵਮੇਵਾਵਿਸ਼ਂਤਿ ॥ 5॥
ਵੇਦਾਂਤਵਿਜ੍ਞਾਨਸੁਨਿਸ਼੍ਚਿਤਾਰ੍ਥਾਃ
ਸਂਨ੍ਯਾਸਯੋਗਾਦ੍ ਯਤਯਃ ਸ਼ੁਦ੍ਧਸਤ੍ਤ੍ਵਾਃ ।
ਤੇ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕੇਸ਼ੁ ਪਰਾਂਤਕਾਲੇ
ਪਰਾਮ੍ਰੁਰੁਇਤਾਃ ਪਰਿਮੁਚ੍ਯਂਤਿ ਸਰ੍ਵੇ ॥ 6॥
ਗਤਾਃ ਕਲਾਃ ਪਂਚਦਸ਼ ਪ੍ਰਤਿਸ਼੍ਠਾ
ਦੇਵਾਸ਼੍ਚ ਸਰ੍ਵੇ ਪ੍ਰਤਿਦੇਵਤਾਸੁ ।
ਕਰ੍ਮਾਣਿ ਵਿਜ੍ਞਾਨਮਯਸ਼੍ਚ ਆਤ੍ਮਾ
ਪਰੇਵ੍ਯਯੇ ਸਰ੍ਵੇ ਏਕੀਭਵਂਤਿ ॥ 7॥
ਯਥਾ ਨਦ੍ਯਃ ਸ੍ਯਂਦਮਾਨਾਃ ਸਮੁਦ੍ਰੇ
ਸ੍ਤਂ ਗਚ੍ਛਂਤਿ ਨਾਮਰੂਪੇ ਵਿਹਾਯ ।
ਤਥਾ ਵਿਦ੍ਵਾਨ੍ ਨਾਮਰੂਪਾਦ੍ਵਿਮੁਕ੍ਤਃ
ਪਰਾਤ੍ਪਰਂ ਪੁਰੁਸ਼ਮੁਪੈਤਿ ਦਿਵ੍ਯਮ੍ ॥ 8॥
ਸ ਯੋ ਹ ਵੈ ਤਤ੍ ਪਰਮਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਵੇਦ
ਬ੍ਰਹ੍ਮੈਵ ਭਵਤਿ ਨਾਸ੍ਯਾਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਤ੍ਕੁਲੇ ਭਵਤਿ ।
ਤਰਤਿ ਸ਼ੋਕਂ ਤਰਤਿ ਪਾਪ੍ਮਾਨਂ ਗੁਹਾਗ੍ਰਂਥਿਭ੍ਯੋ
ਵਿਮੁਕ੍ਤੋਮ੍ਰੁਰੁਇਤੋ ਭਵਤਿ ॥ 9॥
ਤਦੇਤਦ੍ਰੁਰੁਇਚਾਭ੍ਯੁਕ੍ਤਮ੍ ।
ਕ੍ਰਿਯਾਵਂਤਃ ਸ਼੍ਰੋਤ੍ਰਿਯਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਨਿਸ਼੍ਠਾਃ
ਸ੍ਵਯਂ ਜੁਹ੍ਵਤ ਏਕਰ੍ਸ਼ਿਂ ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਯਂਤਃ ।
ਤੇਸ਼ਾਮੇਵੈਤਾਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਵਿਦ੍ਯਾਂ-ਵਁਦੇਤ
ਸ਼ਿਰੋਵ੍ਰਤਂ-ਵਿਁਧਿਵਦ੍ ਯੈਸ੍ਤੁ ਚੀਰ੍ਣਮ੍ ॥ 10॥
ਤਦੇਤਤ੍ ਸਤ੍ਯਮ੍ਰੁਰੁਇਸ਼ਿਰਂਗਿਰਾਃ
ਪੁਰੋਵਾਚ ਨੈਤਦਚੀਰ੍ਣਵ੍ਰਤੋਧੀਤੇ ।
ਨਮਃ ਪਰਮ੍ਰੁਰੁਇਸ਼ਿਭ੍ਯੋ ਨਮਃ ਪਰਮ੍ਰੁਰੁਇਸ਼ਿਭ੍ਯਃ ॥ 11॥
॥ ਇਤਿ ਮੁਂਡਕੋਪਨਿਸ਼ਦਿ ਤ੍ਰੁਰੁਇਤੀਯਮੁਂਡਕੇ ਦ੍ਵਿਤੀਯਃ ਖਂਡਃ ॥
॥ ਇਤ੍ਯਥਰ੍ਵਵੇਦੀਯ ਮੁਂਡਕੋਪਨਿਸ਼ਤ੍ਸਮਾਪ੍ਤਾ ॥
ਓਂ ਭ॒ਦ੍ਰਂ ਕਰ੍ਣੇ॑ਭਿਃ ਸ਼੍ਰੁਰੁਇਣੁ॒ਯਾਮ॑ ਦੇਵਾਃ । ਭ॒ਦ੍ਰਂ ਪ॑ਸ਼੍ਯੇਮਾ॒ਕ੍ਸ਼ਭਿ॒-ਰ੍ਯਜ॑ਤ੍ਰਾਃ । ਸ੍ਥਿ॒ਰੈਰਂਗੈ᳚ਸ੍ਤੁਸ਼੍ਟੁ॒ਵਾਗ੍ਮ੍ ਸ॑ਸ੍ਤ॒ਨੂਭਿਃ॑ । ਵ੍ਯਸ਼ੇ॑ਮ ਦੇ॒ਵਹਿ॑ਤਂ॒-ਯਁਦਾਯੁਃ॑ । ਸ੍ਵ॒ਸ੍ਤਿ ਨ॒ ਇਂਦ੍ਰੋ॑ ਵ੍ਰੁਰੁਇ॒ਦ੍ਧਸ਼੍ਰ॑ਵਾਃ । ਸ੍ਵ॒ਸ੍ਤਿ ਨਃ॑ ਪੂ॒ਸ਼ਾ ਵਿ॒ਸ਼੍ਵਵੇ॑ਦਾਃ । ਸ੍ਵ॒ਸ੍ਤਿ ਨ॒ਸ੍ਤਾਰ੍ਕ੍ਸ਼੍ਯੋ॒ ਅਰਿ॑ਸ਼੍ਟਨੇਮਿਃ । ਸ੍ਵ॒ਸ੍ਤਿ ਨੋ॒ ਬ੍ਰੁਰੁਇਹ॒ਸ੍ਪਤਿ॑-ਰ੍ਦਧਾਤੁ ॥
ਓਂ ਸ਼ਾਂਤਿਃ॒ ਸ਼ਾਂਤਿਃ॒ ਸ਼ਾਂਤਿਃ॑ ॥
॥ ਓਂ ਸ਼ਾਂਤਿਃ ਸ਼ਾਂਤਿਃ ਸ਼ਾਂਤਿਃ ॥
मुंडक उपनिषद् - तृतीय मुंडक, द्वितीय कांडः
This document is in सरल देवनागरी (Hindi) script with simplified anusvaras.
॥ तृतीयमुंडके द्वितीयः खंडः ॥
स वेदैतत् परमं ब्रह्म धाम
यत्र विश्वं निहितं भाति शुभ्रम् ।
उपासते पुरुषं-येँ ह्यकामास्ते
शुक्रमेतदतिवर्तंति धीराः ॥ 1॥
कामान् यः कामयते मन्यमानः
स कामभिर्जायते तत्र तत्र ।
पर्याप्तकामस्य कृतात्मनस्तु
इहैव सर्वे प्रविलीयंति कामाः ॥ 2॥
नायमात्मा प्रवचनेन लभ्यो
न मेधया न बहुना श्रुतेन ।
यमेवैष वृणुते तेन लभ्य-
स्तस्यैष आत्मा विवृणुते तनूं स्वाम् ॥ 3॥
नायमात्मा बलहीनेन लभ्यो
न च प्रमादात् तपसो वाप्यलिंगात् ।
एतैरुपायैर्यतते यस्तु विद्वां-
स्तस्यैष आत्मा विशते ब्रह्मधाम ॥ 4॥
संप्राप्यैनमृषयो ज्ञानतृप्ताः
कृतात्मानो वीतरागाः प्रशांताः
ते सर्वगं सर्वतः प्राप्य धीरा
युक्तात्मानः सर्वमेवाविशंति ॥ 5॥
वेदांतविज्ञानसुनिश्चितार्थाः
संन्यासयोगाद् यतयः शुद्धसत्त्वाः ।
ते ब्रह्मलोकेषु परांतकाले
परामृताः परिमुच्यंति सर्वे ॥ 6॥
गताः कलाः पंचदश प्रतिष्ठा
देवाश्च सर्वे प्रतिदेवतासु ।
कर्माणि विज्ञानमयश्च आत्मा
परेऽव्यये सर्वे एकीभवंति ॥ 7॥
यथा नद्यः स्यंदमानाः समुद्रेऽ
स्तं गच्छंति नामरूपे विहाय ।
तथा विद्वान् नामरूपाद्विमुक्तः
परात्परं पुरुषमुपैति दिव्यम् ॥ 8॥
स यो ह वै तत् परमं ब्रह्म वेद
ब्रह्मैव भवति नास्याब्रह्मवित्कुले भवति ।
तरति शोकं तरति पाप्मानं गुहाग्रंथिभ्यो
विमुक्तोऽमृतो भवति ॥ 9॥
तदेतदृचाऽभ्युक्तम् ।
क्रियावंतः श्रोत्रिया ब्रह्मनिष्ठाः
स्वयं जुह्वत एकर्षिं श्रद्धयंतः ।
तेषामेवैतां ब्रह्मविद्यां-वँदेत
शिरोव्रतं-विँधिवद् यैस्तु चीर्णम् ॥ 10॥
तदेतत् सत्यमृषिरंगिराः
पुरोवाच नैतदचीर्णव्रतोऽधीते ।
नमः परमृषिभ्यो नमः परमृषिभ्यः ॥ 11॥
॥ इति मुंडकोपनिषदि तृतीयमुंडके द्वितीयः खंडः ॥
॥ इत्यथर्ववेदीय मुंडकोपनिषत्समाप्ता ॥
ॐ भ॒द्रं कर्णे॑भिः शृणु॒याम॑ देवाः । भ॒द्रं प॑श्येमा॒क्षभि॒-र्यज॑त्राः । स्थि॒रैरंगै᳚स्तुष्टु॒वाग्ं स॑स्त॒नूभिः॑ । व्यशे॑म दे॒वहि॑तं॒-यँदायुः॑ । स्व॒स्ति न॒ इंद्रो॑ वृ॒द्धश्र॑वाः । स्व॒स्ति नः॑ पू॒षा वि॒श्ववे॑दाः । स्व॒स्ति न॒स्तार्क्ष्यो॒ अरि॑ष्टनेमिः । स्व॒स्ति नो॒ बृह॒स्पति॑-र्दधातु ॥
ॐ शांतिः॒ शांतिः॒ शांतिः॑ ॥
॥ ॐ शांतिः शांतिः शांतिः ॥
मुण्डक उपनिषद् - तृतीय मुण्डक, द्वितीय काण्डः
This document is in शुद्ध देवनागरी (Samskritam) with the right anusvaras marked.
॥ तृतीयमुण्डके द्वितीयः खण्डः ॥
स वेदैतत् परमं ब्रह्म धाम
यत्र विश्वं निहितं भाति शुभ्रम् ।
उपासते पुरुषं-येँ ह्यकामास्ते
शुक्रमेतदतिवर्तन्ति धीराः ॥ 1॥
कामान् यः कामयते मन्यमानः
स कामभिर्जायते तत्र तत्र ।
पर्याप्तकामस्य कृतात्मनस्तु
इहैव सर्वे प्रविलीयन्ति कामाः ॥ 2॥
नायमात्मा प्रवचनेन लभ्यो
न मेधया न बहुना श्रुतेन ।
यमेवैष वृणुते तेन लभ्य-
स्तस्यैष आत्मा विवृणुते तनूं स्वाम् ॥ 3॥
नायमात्मा बलहीनेन लभ्यो
न च प्रमादात् तपसो वाप्यलिङ्गात् ।
एतैरुपायैर्यतते यस्तु विद्वां-
स्तस्यैष आत्मा विशते ब्रह्मधाम ॥ 4॥
सम्प्राप्यैनमृषयो ज्ञानतृप्ताः
कृतात्मानो वीतरागाः प्रशान्ताः
ते सर्वगं सर्वतः प्राप्य धीरा
युक्तात्मानः सर्वमेवाविशन्ति ॥ 5॥
वेदान्तविज्ञानसुनिश्चितार्थाः
सन्न्यासयोगाद् यतयः शुद्धसत्त्वाः ।
ते ब्रह्मलोकेषु परान्तकाले
परामृताः परिमुच्यन्ति सर्वे ॥ 6॥
गताः कलाः पञ्चदश प्रतिष्ठा
देवाश्च सर्वे प्रतिदेवतासु ।
कर्माणि विज्ञानमयश्च आत्मा
परेऽव्यये सर्वे एकीभवन्ति ॥ 7॥
यथा नद्यः स्यन्दमानाः समुद्रेऽ
स्तं गच्छन्ति नामरूपे विहाय ।
तथा विद्वान् नामरूपाद्विमुक्तः
परात्परं पुरुषमुपैति दिव्यम् ॥ 8॥
स यो ह वै तत् परमं ब्रह्म वेद
ब्रह्मैव भवति नास्याब्रह्मवित्कुले भवति ।
तरति शोकं तरति पाप्मानं गुहाग्रन्थिभ्यो
विमुक्तोऽमृतो भवति ॥ 9॥
तदेतदृचाऽभ्युक्तम् ।
क्रियावन्तः श्रोत्रिया ब्रह्मनिष्ठाः
स्वयं जुह्वत एकर्षिं श्रद्धयन्तः ।
तेषामेवैतां ब्रह्मविद्यां-वँदेत
शिरोव्रतं-विँधिवद् यैस्तु चीर्णम् ॥ 10॥
तदेतत् सत्यमृषिरङ्गिराः
पुरोवाच नैतदचीर्णव्रतोऽधीते ।
नमः परमृषिभ्यो नमः परमृषिभ्यः ॥ 11॥
॥ इति मुण्डकोपनिषदि तृतीयमुण्डके द्वितीयः खण्डः ॥
॥ इत्यथर्ववेदीय मुण्डकोपनिषत्समाप्ता ॥
ॐ भ॒द्रं कर्णे॑भिः शृणु॒याम॑ देवाः । भ॒द्रं प॑श्येमा॒क्षभि॒-र्यज॑त्राः । स्थि॒रैरङ्गै᳚स्तुष्टु॒वाग्ं स॑स्त॒नूभिः॑ । व्यशे॑म दे॒वहि॑तं॒-यँदायुः॑ । स्व॒स्ति न॒ इन्द्रो॑ वृ॒द्धश्र॑वाः । स्व॒स्ति नः॑ पू॒षा वि॒श्ववे॑दाः । स्व॒स्ति न॒स्तार्क्ष्यो॒ अरि॑ष्टनेमिः । स्व॒स्ति नो॒ बृह॒स्पति॑-र्दधातु ॥
ॐ शान्तिः॒ शान्तिः॒ शान्तिः॑ ॥
॥ ॐ शान्तिः शान्तिः शान्तिः ॥
मुंडक उपनिषद् - तृतीय मुंडक, द्वितीय कांडः
This document is in सरल देवनागरी (Devanagari) script, which is commonly used for Konkani language.
॥ तृतीयमुंडके द्वितीयः खंडः ॥
स वेदैतत् परमं ब्रह्म धाम
यत्र विश्वं निहितं भाति शुभ्रम् ।
उपासते पुरुषं-येँ ह्यकामास्ते
शुक्रमेतदतिवर्तंति धीराः ॥ 1॥
कामान् यः कामयते मन्यमानः
स कामभिर्जायते तत्र तत्र ।
पर्याप्तकामस्य कृतात्मनस्तु
इहैव सर्वे प्रविलीयंति कामाः ॥ 2॥
नायमात्मा प्रवचनेन लभ्यो
न मेधया न बहुना श्रुतेन ।
यमेवैष वृणुते तेन लभ्य-
स्तस्यैष आत्मा विवृणुते तनूं स्वाम् ॥ 3॥
नायमात्मा बलहीनेन लभ्यो
न च प्रमादात् तपसो वाप्यलिंगात् ।
एतैरुपायैर्यतते यस्तु विद्वां-
स्तस्यैष आत्मा विशते ब्रह्मधाम ॥ 4॥
संप्राप्यैनमृषयो ज्ञानतृप्ताः
कृतात्मानो वीतरागाः प्रशांताः
ते सर्वगं सर्वतः प्राप्य धीरा
युक्तात्मानः सर्वमेवाविशंति ॥ 5॥
वेदांतविज्ञानसुनिश्चितार्थाः
संन्यासयोगाद् यतयः शुद्धसत्त्वाः ।
ते ब्रह्मलोकेषु परांतकाले
परामृताः परिमुच्यंति सर्वे ॥ 6॥
गताः कलाः पंचदश प्रतिष्ठा
देवाश्च सर्वे प्रतिदेवतासु ।
कर्माणि विज्ञानमयश्च आत्मा
परेऽव्यये सर्वे एकीभवंति ॥ 7॥
यथा नद्यः स्यंदमानाः समुद्रेऽ
स्तं गच्छंति नामरूपे विहाय ।
तथा विद्वान् नामरूपाद्विमुक्तः
परात्परं पुरुषमुपैति दिव्यम् ॥ 8॥
स यो ह वै तत् परमं ब्रह्म वेद
ब्रह्मैव भवति नास्याब्रह्मवित्कुले भवति ।
तरति शोकं तरति पाप्मानं गुहाग्रंथिभ्यो
विमुक्तोऽमृतो भवति ॥ 9॥
तदेतदृचाऽभ्युक्तम् ।
क्रियावंतः श्रोत्रिया ब्रह्मनिष्ठाः
स्वयं जुह्वत एकर्षिं श्रद्धयंतः ।
तेषामेवैतां ब्रह्मविद्यां-वँदेत
शिरोव्रतं-विँधिवद् यैस्तु चीर्णम् ॥ 10॥
तदेतत् सत्यमृषिरंगिराः
पुरोवाच नैतदचीर्णव्रतोऽधीते ।
नमः परमृषिभ्यो नमः परमृषिभ्यः ॥ 11॥
॥ इति मुंडकोपनिषदि तृतीयमुंडके द्वितीयः खंडः ॥
॥ इत्यथर्ववेदीय मुंडकोपनिषत्समाप्ता ॥
ॐ भ॒द्रं कर्णे॑भिः शृणु॒याम॑ देवाः । भ॒द्रं प॑श्येमा॒क्षभि॒-र्यज॑त्राः । स्थि॒रैरंगै᳚स्तुष्टु॒वाग्ं स॑स्त॒नूभिः॑ । व्यशे॑म दे॒वहि॑तं॒-यँदायुः॑ । स्व॒स्ति न॒ इंद्रो॑ वृ॒द्धश्र॑वाः । स्व॒स्ति नः॑ पू॒षा वि॒श्ववे॑दाः । स्व॒स्ति न॒स्तार्क्ष्यो॒ अरि॑ष्टनेमिः । स्व॒स्ति नो॒ बृह॒स्पति॑-र्दधातु ॥
ॐ शांतिः॒ शांतिः॒ शांतिः॑ ॥
॥ ॐ शांतिः शांतिः शांतिः ॥
मुंडक उपनिषद् - तृतीय मुंडक, द्वितीय कांडः
This document is in सरल देवनागरी (Devanagari) script, commonly used for Nepali language.
॥ तृतीयमुंडके द्वितीयः खंडः ॥
स वेदैतत् परमं ब्रह्म धाम
यत्र विश्वं निहितं भाति शुभ्रम् ।
उपासते पुरुषं-येँ ह्यकामास्ते
शुक्रमेतदतिवर्तंति धीराः ॥ 1॥
कामान् यः कामयते मन्यमानः
स कामभिर्जायते तत्र तत्र ।
पर्याप्तकामस्य कृतात्मनस्तु
इहैव सर्वे प्रविलीयंति कामाः ॥ 2॥
नायमात्मा प्रवचनेन लभ्यो
न मेधया न बहुना श्रुतेन ।
यमेवैष वृणुते तेन लभ्य-
स्तस्यैष आत्मा विवृणुते तनूं स्वाम् ॥ 3॥
नायमात्मा बलहीनेन लभ्यो
न च प्रमादात् तपसो वाप्यलिंगात् ।
एतैरुपायैर्यतते यस्तु विद्वां-
स्तस्यैष आत्मा विशते ब्रह्मधाम ॥ 4॥
संप्राप्यैनमृषयो ज्ञानतृप्ताः
कृतात्मानो वीतरागाः प्रशांताः
ते सर्वगं सर्वतः प्राप्य धीरा
युक्तात्मानः सर्वमेवाविशंति ॥ 5॥
वेदांतविज्ञानसुनिश्चितार्थाः
संन्यासयोगाद् यतयः शुद्धसत्त्वाः ।
ते ब्रह्मलोकेषु परांतकाले
परामृताः परिमुच्यंति सर्वे ॥ 6॥
गताः कलाः पंचदश प्रतिष्ठा
देवाश्च सर्वे प्रतिदेवतासु ।
कर्माणि विज्ञानमयश्च आत्मा
परेऽव्यये सर्वे एकीभवंति ॥ 7॥
यथा नद्यः स्यंदमानाः समुद्रेऽ
स्तं गच्छंति नामरूपे विहाय ।
तथा विद्वान् नामरूपाद्विमुक्तः
परात्परं पुरुषमुपैति दिव्यम् ॥ 8॥
स यो ह वै तत् परमं ब्रह्म वेद
ब्रह्मैव भवति नास्याब्रह्मवित्कुले भवति ।
तरति शोकं तरति पाप्मानं गुहाग्रंथिभ्यो
विमुक्तोऽमृतो भवति ॥ 9॥
तदेतदृचाऽभ्युक्तम् ।
क्रियावंतः श्रोत्रिया ब्रह्मनिष्ठाः
स्वयं जुह्वत एकर्षिं श्रद्धयंतः ।
तेषामेवैतां ब्रह्मविद्यां-वँदेत
शिरोव्रतं-विँधिवद् यैस्तु चीर्णम् ॥ 10॥
तदेतत् सत्यमृषिरंगिराः
पुरोवाच नैतदचीर्णव्रतोऽधीते ।
नमः परमृषिभ्यो नमः परमृषिभ्यः ॥ 11॥
॥ इति मुंडकोपनिषदि तृतीयमुंडके द्वितीयः खंडः ॥
॥ इत्यथर्ववेदीय मुंडकोपनिषत्समाप्ता ॥
ॐ भ॒द्रं कर्णे॑भिः शृणु॒याम॑ देवाः । भ॒द्रं प॑श्येमा॒क्षभि॒-र्यज॑त्राः । स्थि॒रैरंगै᳚स्तुष्टु॒वाग्ं स॑स्त॒नूभिः॑ । व्यशे॑म दे॒वहि॑तं॒-यँदायुः॑ । स्व॒स्ति न॒ इंद्रो॑ वृ॒द्धश्र॑वाः । स्व॒स्ति नः॑ पू॒षा वि॒श्ववे॑दाः । स्व॒स्ति न॒स्तार्क्ष्यो॒ अरि॑ष्टनेमिः । स्व॒स्ति नो॒ बृह॒स्पति॑-र्दधातु ॥
ॐ शांतिः॒ शांतिः॒ शांतिः॑ ॥
॥ ॐ शांतिः शांतिः शांतिः ॥
මුංඩක උපනිෂද් - තෘතීය මුංඩක, ද්විතීය කාංඩඃ
This document is in Sinhala
॥ තෘතීයමුංඩකේ ද්විතීයඃ ඛංඩඃ ॥
ස වේදෛතත් පරමං බ්රහ්ම ධාම
යත්ර විශ්වං නිහිතං භාති ශුභ්රම් ।
උපාසතේ පුරුෂං-යේඁ හ්යකාමාස්තේ
ශුක්රමේතදතිවර්තංති ධීරාඃ ॥ 1॥
කාමාන් යඃ කාමයතේ මන්යමානඃ
ස කාමභිර්ජායතේ තත්ර තත්ර ।
පර්යාප්තකාමස්ය කෘතාත්මනස්තු
ඉහෛව සර්වේ ප්රවිලීයංති කාමාඃ ॥ 2॥
නායමාත්මා ප්රවචනේන ලභ්යෝ
න මේධයා න බහුනා ශ්රුතේන ।
යමේවෛෂ වෘණුතේ තේන ලභ්ය-
ස්තස්යෛෂ ආත්මා විවෘණුතේ තනූං ස්වාම් ॥ 3॥
නායමාත්මා බලහීනේන ලභ්යෝ
න ච ප්රමාදාත් තපසෝ වාප්යලිංගාත් ।
ඒතෛරුපායෛර්යතතේ යස්තු විද්වාං-
ස්තස්යෛෂ ආත්මා විශතේ බ්රහ්මධාම ॥ 4॥
සංප්රාප්යෛනමෘෂයෝ ජ්ඤානතෘප්තාඃ
කෘතාත්මානෝ වීතරාගාඃ ප්රශාංතාඃ
තේ සර්වගං සර්වතඃ ප්රාප්ය ධීරා
යුක්තාත්මානඃ සර්වමේවාවිශංති ॥ 5॥
වේදාංතවිජ්ඤානසුනිශ්චිතාර්ථාඃ
සංන්යාසයෝගාද් යතයඃ ශුද්ධසත්ත්වාඃ ।
තේ බ්රහ්මලෝකේෂු පරාංතකාලේ
පරාමෘතාඃ පරිමුච්යංති සර්වේ ॥ 6॥
ගතාඃ කලාඃ පංචදශ ප්රතිෂ්ඨා
දේවාශ්ච සර්වේ ප්රතිදේවතාසු ।
කර්මාණි විජ්ඤානමයශ්ච ආත්මා
පරේऽව්යයේ සර්වේ ඒකීභවංති ॥ 7॥
යථා නද්යඃ ස්යංදමානාඃ සමුද්රේऽ
ස්තං ගච්ඡංති නාමරූපේ විහාය ।
තථා විද්වාන් නාමරූපාද්විමුක්තඃ
පරාත්පරං පුරුෂමුපෛති දිව්යම් ॥ 8॥
ස යෝ හ වෛ තත් පරමං බ්රහ්ම වේද
බ්රහ්මෛව භවති නාස්යාබ්රහ්මවිත්කුලේ භවති ।
තරති ශෝකං තරති පාප්මානං ගුහාග්රංථිභ්යෝ
විමුක්තෝऽමෘතෝ භවති ॥ 9॥
තදේතදෘචාऽභ්යුක්තම් ।
ක්රියාවංතඃ ශ්රෝත්රියා බ්රහ්මනිෂ්ඨාඃ
ස්වයං ජුහ්වත ඒකර්ෂිං ශ්රද්ධයංතඃ ।
තේෂාමේවෛතාං බ්රහ්මවිද්යාං-වඁදේත
ශිරෝව්රතං-විඁධිවද් යෛස්තු චීර්ණම් ॥ 10॥
තදේතත් සත්යමෘෂිරංගිරාඃ
පුරෝවාච නෛතදචීර්ණව්රතෝऽධීතේ ।
නමඃ පරමෘෂිභ්යෝ නමඃ පරමෘෂිභ්යඃ ॥ 11॥
॥ ඉති මුංඩකෝපනිෂදි තෘතීයමුංඩකේ ද්විතීයඃ ඛංඩඃ ॥
॥ ඉත්යථර්වවේදීය මුංඩකෝපනිෂත්සමාප්තා ॥
ඕං භ॒ද්රං කර්ණේ॑භිඃ ශෘණු॒යාම॑ දේවාඃ । භ॒ද්රං ප॑ශ්යේමා॒ක්ෂභි॒-ර්යජ॑ත්රාඃ । ස්ථි॒රෛරංගෛ᳚ස්තුෂ්ටු॒වාග්ම් ස॑ස්ත॒නූභිඃ॑ । ව්යශේ॑ම දේ॒වහි॑තං॒-යඁදායුඃ॑ । ස්ව॒ස්ති න॒ ඉංද්රෝ॑ වෘ॒ද්ධශ්ර॑වාඃ । ස්ව॒ස්ති නඃ॑ පූ॒ෂා වි॒ශ්වවේ॑දාඃ । ස්ව॒ස්ති න॒ස්තාර්ක්ෂ්යෝ॒ අරි॑ෂ්ටනේමිඃ । ස්ව॒ස්ති නෝ॒ බෘහ॒ස්පති॑-ර්දධාතු ॥
ඕං ශාංතිඃ॒ ශාංතිඃ॒ ශාංතිඃ॑ ॥
॥ ඕං ශාංතිඃ ශාංතිඃ ශාංතිඃ ॥
Sponsored by: Srinivas Vadarevu - Principal Applied Scientist Lead, Microsoft Bing, Sunnyvale, CA - USA.
.jpg)
