 |
| MUNDAKA UPANISHAD |
ముండక ఉపనిషద్ - ద్వితీయ ముండక, ద్వితీయ కాండః
॥ ద్వితీయ ముండకే ద్వితీయః ఖండః ॥
ఆవిః సంనిహితం గుహాచరం నామ
మహత్పదమత్రైతత్ సమర్పితమ్ ।
ఏజత్ప్రాణన్నిమిషచ్చ యదేతజ్జానథ
సదసద్వరేణ్యం పరం-విఀజ్ఞానాద్యద్వరిష్ఠం ప్రజానామ్ ॥ 1॥
యదర్చిమద్యదణుభ్యోఽణు చ
యస్మిఁల్లోకా నిహితా లోకినశ్చ ।
తదేతదక్షరం బ్రహ్మ స ప్రాణస్తదు వాఙ్మనః
తదేతత్సత్యం తదమృతం తద్వేద్ధవ్యం సోమ్య విద్ధి ॥ 2॥
ధనుర్ గృహీత్వౌపనిషదం మహాస్త్రం
శరం హ్యుపాసా నిశితం సంధయీత ।
ఆయమ్య తద్భావగతేన చేతసా
లక్ష్యం తదేవాక్షరం సోమ్య విద్ధి ॥ 3॥
ప్రణవో ధనుః శారో హ్యాత్మా బ్రహ్మ తల్లక్ష్యముచ్యతే ।
అప్రమత్తేన వేద్ధవ్యం శరవత్ తన్మయో భవేత్ ॥ 4॥
యస్మిన్ ద్యౌః పృథివీ చాంతరిక్షమోతం
మనః సహ ప్రాణైశ్చ సర్వైః ।
తమేవైకం జానథ ఆత్మానమన్యా వాచో
విముంచథామృతస్యైష సేతుః ॥ 5॥
అరా ఇవ రథనాభౌ సంహతా యత్ర నాడ్యః ।
స ఏషోఽంతశ్చరతే బహుధా జాయమానః ।
ఓమిత్యేవం ధ్యాయథ ఆత్మానం స్వస్తి వః
పారాయ తమసః పరస్తాత్ ॥ 6॥
యః సర్వజ్ఞః సర్వవిద్ యస్యైష మహిమా భువి ।
దివ్యే బ్రహ్మపురే హ్యేష వ్యోమ్న్యాత్మా ప్రతిష్ఠితః ॥
మనోమయః ప్రాణశరీరనేతా
ప్రతిష్ఠితోఽన్నే హృదయం సన్నిధాయ ।
తద్ విజ్ఞానేన పరిపశ్యంతి ధీరా
ఆనందరూపమమృతం-యఀద్ విభాతి ॥ 7॥
భిద్యతే హృదయగ్రంథిశ్ఛిద్యంతే సర్వసంశయాః ।
క్షీయంతే చాస్య కర్మాణి తస్మిన్ దృష్టే పరావరే ॥ 8॥
హిరణ్మయే పరే కోశే విరజం బ్రహ్మ నిష్కలమ్ ।
తచ్ఛుభ్రం జ్యోతిషం జ్యోతిస్తద్ యదాత్మవిదో విదుః ॥ 9॥
న తత్ర సూర్యో భాతి న చంద్రతారకం
నేమా విద్యుతో భాంతి కుతోఽయమగ్నిః ।
తమేవ భాంతమనుభాతి సర్వం
తస్య భాసా సర్వమిదం-విఀభాతి ॥ 10॥
బ్రహ్మైవేదమమృతం పురస్తాద్ బ్రహ్మ పశ్చాద్ బ్రహ్మ దక్షిణతశ్చోత్తరేణ ।
అధశ్చోర్ధ్వం చ ప్రసృతం బ్రహ్మైవేదం-విఀశ్వమిదం-వఀరిష్ఠమ్ ॥ 11॥
॥ ఇతి ముండకోపనిషది ద్వితీయముండకే ద్వితీయః ఖండః ॥
मुण्डक उपनिषद् - द्वितीय मुण्डक, द्वितीय काण्डः
This document is in शुद्ध देवनागरी (Devanagari) with the right anusvaras marked.
॥ द्वितीय मुण्डके द्वितीयः खण्डः ॥
आविः सन्निहितं गुहाचरं नाम
महत्पदमत्रैतत् समर्पितम् ।
एजत्प्राणन्निमिषच्च यदेतज्जानथ
सदसद्वरेण्यं परं-विँज्ञानाद्यद्वरिष्ठं प्रजानाम् ॥ 1॥
यदर्चिमद्यदणुभ्योऽणु च
यस्मिँल्लोका निहिता लोकिनश्च ।
तदेतदक्षरं ब्रह्म स प्राणस्तदु वाङ्मनः
तदेतत्सत्यं तदमृतं तद्वेद्धव्यं सोम्य विद्धि ॥ 2॥
धनुर् गृहीत्वौपनिषदं महास्त्रं
शरं ह्युपासा निशितं सन्धयीत ।
आयम्य तद्भावगतेन चेतसा
लक्ष्यं तदेवाक्षरं सोम्य विद्धि ॥ 3॥
प्रणवो धनुः शारो ह्यात्मा ब्रह्म तल्लक्ष्यमुच्यते ।
अप्रमत्तेन वेद्धव्यं शरवत् तन्मयो भवेत् ॥ 4॥
यस्मिन् द्यौः पृथिवी चान्तरिक्षमोतं
मनः सह प्राणैश्च सर्वैः ।
तमेवैकं जानथ आत्मानमन्या वाचो
विमुञ्चथामृतस्यैष सेतुः ॥ 5॥
अरा इव रथनाभौ संहता यत्र नाड्यः ।
स एषोऽन्तश्चरते बहुधा जायमानः ।
ओमित्येवं ध्यायथ आत्मानं स्वस्ति वः
पाराय तमसः परस्तात् ॥ 6॥
यः सर्वज्ञः सर्वविद् यस्यैष महिमा भुवि ।
दिव्ये ब्रह्मपुरे ह्येष व्योम्न्यात्मा प्रतिष्ठितः ॥
मनोमयः प्राणशरीरनेता
प्रतिष्ठितोऽन्ने हृदयं सन्निधाय ।
तद् विज्ञानेन परिपश्यन्ति धीरा
आनन्दरूपममृतं-यँद् विभाति ॥ 7॥
भिद्यते हृदयग्रन्थिश्छिद्यन्ते सर्वसंशयाः ।
क्षीयन्ते चास्य कर्माणि तस्मिन् दृष्टे परावरे ॥ 8॥
हिरण्मये परे कोशे विरजं ब्रह्म निष्कलम् ।
तच्छुभ्रं ज्योतिषं ज्योतिस्तद् यदात्मविदो विदुः ॥ 9॥
न तत्र सूर्यो भाति न चन्द्रतारकं
नेमा विद्युतो भान्ति कुतोऽयमग्निः ।
तमेव भान्तमनुभाति सर्वं
तस्य भासा सर्वमिदं-विँभाति ॥ 10॥
ब्रह्मैवेदममृतं पुरस्ताद् ब्रह्म पश्चाद् ब्रह्म दक्षिणतश्चोत्तरेण ।
अधश्चोर्ध्वं च प्रसृतं ब्रह्मैवेदं-विँश्वमिदं-वँरिष्ठम् ॥ 11॥
॥ इति मुण्डकोपनिषदि द्वितीयमुण्डके द्वितीयः खण्डः ॥
MUNDAKA UPANISHAD - MUNDAKA 2, SECTION 2
This document is in romanized sanskrit (english) according to IAST standard.
॥ dvitīya muṇḍakē dvitīyaḥ khaṇḍaḥ ॥
āvi-ssannihita-ṅguhāchara-nnāma
mahatpadamatraita-thsamarpitam ।
ējatprāṇannimiṣachcha yadētajjānatha
sadasadvarēṇya-mparaṃ vijñānādyadvariṣṭha-mprajānām ॥ 1॥
yadarchimadyadaṇubhyō-'ṇu cha
yasmiँllōkā nihitā lōkinaścha ।
tadētadakṣara-mbrahma sa prāṇastadu vāṅmanaḥ
tadētatsatya-ntadamṛta-ntadvēddhavyaṃ sōmya viddhi ॥ 2॥
dhanur gṛhītvaupaniṣada-mmahāstraṃ
śaraṃ hyupāsā niśitaṃ sandhayīta ।
āyamya tadbhāvagatēna chētasā
lakṣya-ntadēvākṣaraṃ sōmya viddhi ॥ 3॥
praṇavō dhanu-śśārō hyātmā brahma tallakṣyamuchyatē ।
apramattēna vēddhavyaṃ śarava-ttanmayō bhavēt ॥ 4॥
yasmi-ndyauḥ pṛthivī chāntarikṣamōtaṃ
mana-ssaha prāṇaiścha sarvaiḥ ।
tamēvaika-ñjānatha ātmānamanyā vāchō
vimuñchathāmṛtasyaiṣa sētuḥ ॥ 5॥
arā iva rathanābhau saṃhatā yatra nāḍyaḥ ।
sa ēṣō-'ntaścharatē bahudhā jāyamānaḥ ।
ōmityēva-ndhyāyatha ātmānaṃ svasti vaḥ
pārāya tamasaḥ parastāt ॥ 6॥
ya-ssarvajña-ssarvavid yasyaiṣa mahimā bhuvi ।
divyē brahmapurē hyēṣa vyōmnyātmā pratiṣṭhitaḥ ॥
manōmayaḥ prāṇaśarīranētā
pratiṣṭhitō-'nnē hṛdayaṃ sannidhāya ।
tad vijñānēna paripaśyanti dhīrā
ānandarūpamamṛtaṃ yad vibhāti ॥ 7॥
bhidyatē hṛdayagranthiśChidyantē sarvasaṃśayāḥ ।
kṣīyantē chāsya karmāṇi tasmi-ndṛṣṭē parāvarē ॥ 8॥
hiraṇmayē parē kōśē viraja-mbrahma niṣkalam ।
tachChubhra-ñjyōtiṣa-ñjyōtistad yadātmavidō viduḥ ॥ 9॥
na tatra sūryō bhāti na chandratārakaṃ
nēmā vidyutō bhānti kutō-'yamagniḥ ।
tamēva bhāntamanubhāti sarvaṃ
tasya bhāsā sarvamidaṃ vibhāti ॥ 10॥
brahmaivēdamamṛta-mpurastād brahma paśchād brahma dakṣiṇataśchōttarēṇa ।
adhaśchōrdhva-ñcha prasṛta-mbrahmaivēdaṃ viśvamidaṃ variṣṭham ॥ 11॥
॥ iti muṇḍakōpaniṣadi dvitīyamuṇḍakē dvitīyaḥ khaṇḍaḥ ॥
முண்ட³க உபனிஷத்³ - த்³விதீய முண்ட³க, த்³விதீய காண்ட:³
This document is in Tamil.
॥ த்³விதீய முண்ட³கே த்³விதீய: க²ண்ட:³ ॥
ஆவி-ஸ்ஸம்னிஹிதம் கு³ஹாசர-ன்னாம
மஹத்பத³மத்ரைத-்ஸமர்பிதம் ।
ஏஜத்ப்ராணன்னிமிஷச்ச யதே³தஜ்ஜானத²
ஸத³ஸத்³வரேண்ய-ம்பரஂ-விഁஜ்ஞானாத்³யத்³வரிஷ்ட-²ம்ப்ரஜானாம் ॥ 1॥
யத³ர்சிமத்³யத³ணுப்⁴யோணு ச
யஸ்மில்லோகா நிஹிதா லோகினஶ்ச ।
ததே³தத³க்ஷரம் ப்³ரஹ்ம ஸ ப்ராணஸ்தது³ வாங்மன:
ததே³தத்ஸத்ய-ன்தத³ம்ருத-ன்தத்³வேத்³த⁴வ்யஂ ஸோம்ய வித்³தி⁴ ॥ 2॥
த⁴னுர் க்³ருஹீத்வௌபனிஷத-³ம்மஹாஸ்த்ரம்
ஶரஂ ஹ்யுபாஸா நிஶிதஂ ஸன்த⁴யீத ।
ஆயம்ய தத்³பா⁴வக³தேன சேதஸா
லக்ஷ்ய-ன்ததே³வாக்ஷரஂ ஸோம்ய வித்³தி⁴ ॥ 3॥
ப்ரணவோ த⁴னு-ஶ்ஶாரோ ஹ்யாத்மா ப்³ரஹ்ம தல்லக்ஷ்யமுச்யதே ।
அப்ரமத்தேன வேத்³த⁴வ்யஂ ஶரவ-த்தன்மயோ ப⁴வேத் ॥ 4॥
யஸ்மின் த்³யௌ: ப்ருதி²வீ சான்தரிக்ஷமோதம்
மன-ஸ்ஸஹ ப்ராணைஶ்ச ஸர்வை: ।
தமேவைக-ஞ்ஜானத² ஆத்மானமன்யா வாசோ
விமுஞ்சதா²ம்ருதஸ்யைஷ ஸேது: ॥ 5॥
அரா இவ ரத²னாபௌ⁴ ஸம்ஹதா யத்ர நாட்³ய: ।
ஸ ஏஷோன்தஶ்சரதே ப³ஹுதா⁴ ஜாயமான: ।
ஓமித்யேவம் த்⁴யாயத² ஆத்மானஂ ஸ்வஸ்தி வ:
பாராய தமஸ: பரஸ்தாத் ॥ 6॥
ய-ஸ்ஸர்வஜ்ஞ-ஸ்ஸர்வவித்³ யஸ்யைஷ மஹிமா பு⁴வி ।
தி³வ்யே ப்³ரஹ்மபுரே ஹ்யேஷ வ்யோம்ன்யாத்மா ப்ரதிஷ்டி²த: ॥
மனோமய: ப்ராணஶரீரனேதா
ப்ரதிஷ்டி²தோன்னே ஹ்ருத³யஂ ஸன்னிதா⁴ய ।
தத்³ விஜ்ஞானேன பரிபஶ்யன்தி தீ⁴ரா
ஆனந்த³ரூபமம்ருதஂ-யഁத்³ விபா⁴தி ॥ 7॥
பி⁴த்³யதே ஹ்ருத³யக்³ரன்தி²ஶ்சி²த்³யன்தே ஸர்வஸம்ஶயா: ।
க்ஷீயன்தே சாஸ்ய கர்மாணி தஸ்மின் த்³ருஷ்டே பராவரே ॥ 8॥
ஹிரண்மயே பரே கோஶே விரஜம் ப்³ரஹ்ம நிஷ்கலம் ।
தச்சு²ப்⁴ர-ஞ்ஜ்யோதிஷ-ஞ்ஜ்யோதிஸ்தத்³ யதா³த்மவிதோ³ விது³: ॥ 9॥
ந தத்ர ஸூர்யோ பா⁴தி ந சன்த்³ரதாரகம்
நேமா வித்³யுதோ பா⁴ன்தி குதோயமக்³னி: ।
தமேவ பா⁴ன்தமனுபா⁴தி ஸர்வம்
தஸ்ய பா⁴ஸா ஸர்வமிதஂ³-விഁபா⁴தி ॥ 1௦॥
ப்³ரஹ்மைவேத³மம்ருத-ம்புரஸ்தாத்³ ப்³ரஹ்ம பஶ்சாத்³ ப்³ரஹ்ம த³க்ஷிணதஶ்சோத்தரேண ।
அத⁴ஶ்சோர்த்⁴வ-ஞ்ச ப்ரஸ்ருதம் ப்³ரஹ்மைவேதஂ³-விഁஶ்வமிதஂ³-வഁரிஷ்ட²ம் ॥ 11॥
॥ இதி முண்ட³கோபனிஷதி³ த்³விதீயமுண்ட³கே த்³விதீய: க²ண்ட:³ ॥
ಮುಂಡಕ ಉಪನಿಷದ್ - ದ್ವಿತೀಯ ಮುಂಡಕ, ದ್ವಿತೀಯ ಕಾಂಡಃ
This document is in ಸರಳ ಕನ್ನಡ (Kannada) with simplified anusvaras.
॥ ದ್ವಿತೀಯ ಮುಂಡಕೇ ದ್ವಿತೀಯಃ ಖಂಡಃ ॥
ಆವಿಃ ಸಂನಿಹಿತಂ ಗುಹಾಚರಂ ನಾಮ
ಮಹತ್ಪದಮತ್ರೈತತ್ ಸಮರ್ಪಿತಮ್ ।
ಏಜತ್ಪ್ರಾಣನ್ನಿಮಿಷಚ್ಚ ಯದೇತಜ್ಜಾನಥ
ಸದಸದ್ವರೇಣ್ಯಂ ಪರಂ-ವಿಁಜ್ಞಾನಾದ್ಯದ್ವರಿಷ್ಠಂ ಪ್ರಜಾನಾಮ್ ॥ 1॥
ಯದರ್ಚಿಮದ್ಯದಣುಭ್ಯೋಽಣು ಚ
ಯಸ್ಮಿಁಲ್ಲೋಕಾ ನಿಹಿತಾ ಲೋಕಿನಶ್ಚ ।
ತದೇತದಕ್ಷರಂ ಬ್ರಹ್ಮ ಸ ಪ್ರಾಣಸ್ತದು ವಾಙ್ಮನಃ
ತದೇತತ್ಸತ್ಯಂ ತದಮೃತಂ ತದ್ವೇದ್ಧವ್ಯಂ ಸೋಮ್ಯ ವಿದ್ಧಿ ॥ 2॥
ಧನುರ್ ಗೃಹೀತ್ವೌಪನಿಷದಂ ಮಹಾಸ್ತ್ರಂ
ಶರಂ ಹ್ಯುಪಾಸಾ ನಿಶಿತಂ ಸಂಧಯೀತ ।
ಆಯಮ್ಯ ತದ್ಭಾವಗತೇನ ಚೇತಸಾ
ಲಕ್ಷ್ಯಂ ತದೇವಾಕ್ಷರಂ ಸೋಮ್ಯ ವಿದ್ಧಿ ॥ 3॥
ಪ್ರಣವೋ ಧನುಃ ಶಾರೋ ಹ್ಯಾತ್ಮಾ ಬ್ರಹ್ಮ ತಲ್ಲಕ್ಷ್ಯಮುಚ್ಯತೇ ।
ಅಪ್ರಮತ್ತೇನ ವೇದ್ಧವ್ಯಂ ಶರವತ್ ತನ್ಮಯೋ ಭವೇತ್ ॥ 4॥
ಯಸ್ಮಿನ್ ದ್ಯೌಃ ಪೃಥಿವೀ ಚಾಂತರಿಕ್ಷಮೋತಂ
ಮನಃ ಸಹ ಪ್ರಾಣೈಶ್ಚ ಸರ್ವೈಃ ।
ತಮೇವೈಕಂ ಜಾನಥ ಆತ್ಮಾನಮನ್ಯಾ ವಾಚೋ
ವಿಮುಂಚಥಾಮೃತಸ್ಯೈಷ ಸೇತುಃ ॥ 5॥
ಅರಾ ಇವ ರಥನಾಭೌ ಸಂಹತಾ ಯತ್ರ ನಾಡ್ಯಃ ।
ಸ ಏಷೋಽಂತಶ್ಚರತೇ ಬಹುಧಾ ಜಾಯಮಾನಃ ।
ಓಮಿತ್ಯೇವಂ ಧ್ಯಾಯಥ ಆತ್ಮಾನಂ ಸ್ವಸ್ತಿ ವಃ
ಪಾರಾಯ ತಮಸಃ ಪರಸ್ತಾತ್ ॥ 6॥
ಯಃ ಸರ್ವಜ್ಞಃ ಸರ್ವವಿದ್ ಯಸ್ಯೈಷ ಮಹಿಮಾ ಭುವಿ ।
ದಿವ್ಯೇ ಬ್ರಹ್ಮಪುರೇ ಹ್ಯೇಷ ವ್ಯೋಮ್ನ್ಯಾತ್ಮಾ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತಃ ॥
ಮನೋಮಯಃ ಪ್ರಾಣಶರೀರನೇತಾ
ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತೋಽನ್ನೇ ಹೃದಯಂ ಸನ್ನಿಧಾಯ ।
ತದ್ ವಿಜ್ಞಾನೇನ ಪರಿಪಶ್ಯಂತಿ ಧೀರಾ
ಆನಂದರೂಪಮಮೃತಂ-ಯಁದ್ ವಿಭಾತಿ ॥ 7॥
ಭಿದ್ಯತೇ ಹೃದಯಗ್ರಂಥಿಶ್ಛಿದ್ಯಂತೇ ಸರ್ವಸಂಶಯಾಃ ।
ಕ್ಷೀಯಂತೇ ಚಾಸ್ಯ ಕರ್ಮಾಣಿ ತಸ್ಮಿನ್ ದೃಷ್ಟೇ ಪರಾವರೇ ॥ 8॥
ಹಿರಣ್ಮಯೇ ಪರೇ ಕೋಶೇ ವಿರಜಂ ಬ್ರಹ್ಮ ನಿಷ್ಕಲಮ್ ।
ತಚ್ಛುಭ್ರಂ ಜ್ಯೋತಿಷಂ ಜ್ಯೋತಿಸ್ತದ್ ಯದಾತ್ಮವಿದೋ ವಿದುಃ ॥ 9॥
ನ ತತ್ರ ಸೂರ್ಯೋ ಭಾತಿ ನ ಚಂದ್ರತಾರಕಂ
ನೇಮಾ ವಿದ್ಯುತೋ ಭಾಂತಿ ಕುತೋಽಯಮಗ್ನಿಃ ।
ತಮೇವ ಭಾಂತಮನುಭಾತಿ ಸರ್ವಂ
ತಸ್ಯ ಭಾಸಾ ಸರ್ವಮಿದಂ-ವಿಁಭಾತಿ ॥ 10॥
ಬ್ರಹ್ಮೈವೇದಮಮೃತಂ ಪುರಸ್ತಾದ್ ಬ್ರಹ್ಮ ಪಶ್ಚಾದ್ ಬ್ರಹ್ಮ ದಕ್ಷಿಣತಶ್ಚೋತ್ತರೇಣ ।
ಅಧಶ್ಚೋರ್ಧ್ವಂ ಚ ಪ್ರಸೃತಂ ಬ್ರಹ್ಮೈವೇದಂ-ವಿಁಶ್ವಮಿದಂ-ವಁರಿಷ್ಠಮ್ ॥ 11॥
॥ ಇತಿ ಮುಂಡಕೋಪನಿಷದಿ ದ್ವಿತೀಯಮುಂಡಕೇ ದ್ವಿತೀಯಃ ಖಂಡಃ ॥
മുംഡക ഉപനിഷദ് - ദ്വിതീയ മുംഡക, ദ്വിതീയ കാംഡഃ
This document is in Malayalam.
॥ ദ്വിതീയ മുംഡകേ ദ്വിതീയഃ ഖംഡഃ ॥
ആവിഃ സംനിഹിതം ഗുഹാചരം നാമ
മഹത്പദമത്രൈതത് സമര്പിതമ് ।
ഏജത്പ്രാണന്നിമിഷച്ച യദേതജ്ജാനഥ
സദസദ്വരേണ്യം പരം-വിഁജ്ഞാനാദ്യദ്വരിഷ്ഠം പ്രജാനാമ് ॥ 1॥
യദര്ചിമദ്യദണുഭ്യോഽണു ച
യസ്മിഁല്ലോകാ നിഹിതാ ലോകിനശ്ച ।
തദേതദക്ഷരം ബ്രഹ്മ സ പ്രാണസ്തദു വാങ്മനഃ
തദേതത്സത്യം തദമൃതം തദ്വേദ്ധവ്യം സോമ്യ വിദ്ധി ॥ 2॥
ധനുര് ഗൃഹീത്വൌപനിഷദം മഹാസ്ത്രം
ശരം ഹ്യുപാസാ നിശിതം സംധയീത ।
ആയമ്യ തദ്ഭാവഗതേന ചേതസാ
ലക്ഷ്യം തദേവാക്ഷരം സോമ്യ വിദ്ധി ॥ 3॥
പ്രണവോ ധനുഃ ശാരോ ഹ്യാത്മാ ബ്രഹ്മ തല്ലക്ഷ്യമുച്യതേ ।
അപ്രമത്തേന വേദ്ധവ്യം ശരവത് തന്മയോ ഭവേത് ॥ 4॥
യസ്മിന് ദ്യൌഃ പൃഥിവീ ചാംതരിക്ഷമോതം
മനഃ സഹ പ്രാണൈശ്ച സര്വൈഃ ।
തമേവൈകം ജാനഥ ആത്മാനമന്യാ വാചോ
വിമുംചഥാമൃതസ്യൈഷ സേതുഃ ॥ 5॥
അരാ ഇവ രഥനാഭൌ സംഹതാ യത്ര നാഡ്യഃ ।
സ ഏഷോഽംതശ്ചരതേ ബഹുധാ ജായമാനഃ ।
ഓമിത്യേവം ധ്യായഥ ആത്മാനം സ്വസ്തി വഃ
പാരായ തമസഃ പരസ്താത് ॥ 6॥
യഃ സര്വജ്ഞഃ സര്വവിദ് യസ്യൈഷ മഹിമാ ഭുവി ।
ദിവ്യേ ബ്രഹ്മപുരേ ഹ്യേഷ വ്യോമ്ന്യാത്മാ പ്രതിഷ്ഠിതഃ ॥
മനോമയഃ പ്രാണശരീരനേതാ
പ്രതിഷ്ഠിതോഽന്നേ ഹൃദയം സന്നിധായ ।
തദ് വിജ്ഞാനേന പരിപശ്യംതി ധീരാ
ആനംദരൂപമമൃതം-യഁദ് വിഭാതി ॥ 7॥
ഭിദ്യതേ ഹൃദയഗ്രംഥിശ്ഛിദ്യംതേ സര്വസംശയാഃ ।
ക്ഷീയംതേ ചാസ്യ കര്മാണി തസ്മിന് ദൃഷ്ടേ പരാവരേ ॥ 8॥
ഹിരണ്മയേ പരേ കോശേ വിരജം ബ്രഹ്മ നിഷ്കലമ് ।
തച്ഛുഭ്രം ജ്യോതിഷം ജ്യോതിസ്തദ് യദാത്മവിദോ വിദുഃ ॥ 9॥
ന തത്ര സൂര്യോ ഭാതി ന ചംദ്രതാരകം
നേമാ വിദ്യുതോ ഭാംതി കുതോഽയമഗ്നിഃ ।
തമേവ ഭാംതമനുഭാതി സര്വം
തസ്യ ഭാസാ സര്വമിദം-വിഁഭാതി ॥ 10॥
ബ്രഹ്മൈവേദമമൃതം പുരസ്താദ് ബ്രഹ്മ പശ്ചാദ് ബ്രഹ്മ ദക്ഷിണതശ്ചോത്തരേണ ।
അധശ്ചോര്ധ്വം ച പ്രസൃതം ബ്രഹ്മൈവേദം-വിഁശ്വമിദം-വഁരിഷ്ഠമ് ॥ 11॥
॥ ഇതി മുംഡകോപനിഷദി ദ്വിതീയമുംഡകേ ദ്വിതീയഃ ഖംഡഃ ॥
મુંડક ઉપનિષદ્ - દ્વિતીય મુંડક, દ્વિતીય કાંડઃ
This document is in Gujarati.
॥ દ્વિતીય મુંડકે દ્વિતીયઃ ખંડઃ ॥
આવિઃ સંનિહિતં ગુહાચરં નામ
મહત્પદમત્રૈતત્ સમર્પિતમ્ ।
એજત્પ્રાણન્નિમિષચ્ચ યદેતજ્જાનથ
સદસદ્વરેણ્યં પરં-વિઁજ્ઞાનાદ્યદ્વરિષ્ઠં પ્રજાનામ્ ॥ 1॥
યદર્ચિમદ્યદણુભ્યોઽણુ ચ
યસ્મિઁલ્લોકા નિહિતા લોકિનશ્ચ ।
તદેતદક્ષરં બ્રહ્મ સ પ્રાણસ્તદુ વાઙ્મનઃ
તદેતત્સત્યં તદમૃતં તદ્વેદ્ધવ્યં સોમ્ય વિદ્ધિ ॥ 2॥
ધનુર્ ગૃહીત્વૌપનિષદં મહાસ્ત્રં
શરં હ્યુપાસા નિશિતં સંધયીત ।
આયમ્ય તદ્ભાવગતેન ચેતસા
લક્ષ્યં તદેવાક્ષરં સોમ્ય વિદ્ધિ ॥ 3॥
પ્રણવો ધનુઃ શારો હ્યાત્મા બ્રહ્મ તલ્લક્ષ્યમુચ્યતે ।
અપ્રમત્તેન વેદ્ધવ્યં શરવત્ તન્મયો ભવેત્ ॥ 4॥
યસ્મિન્ દ્યૌઃ પૃથિવી ચાંતરિક્ષમોતં
મનઃ સહ પ્રાણૈશ્ચ સર્વૈઃ ।
તમેવૈકં જાનથ આત્માનમન્યા વાચો
વિમુંચથામૃતસ્યૈષ સેતુઃ ॥ 5॥
અરા ઇવ રથનાભૌ સંહતા યત્ર નાડ્યઃ ।
સ એષોઽંતશ્ચરતે બહુધા જાયમાનઃ ।
ઓમિત્યેવં ધ્યાયથ આત્માનં સ્વસ્તિ વઃ
પારાય તમસઃ પરસ્તાત્ ॥ 6॥
યઃ સર્વજ્ઞઃ સર્વવિદ્ યસ્યૈષ મહિમા ભુવિ ।
દિવ્યે બ્રહ્મપુરે હ્યેષ વ્યોમ્ન્યાત્મા પ્રતિષ્ઠિતઃ ॥
મનોમયઃ પ્રાણશરીરનેતા
પ્રતિષ્ઠિતોઽન્ને હૃદયં સન્નિધાય ।
તદ્ વિજ્ઞાનેન પરિપશ્યંતિ ધીરા
આનંદરૂપમમૃતં-યઁદ્ વિભાતિ ॥ 7॥
ભિદ્યતે હૃદયગ્રંથિશ્છિદ્યંતે સર્વસંશયાઃ ।
ક્ષીયંતે ચાસ્ય કર્માણિ તસ્મિન્ દૃષ્ટે પરાવરે ॥ 8॥
હિરણ્મયે પરે કોશે વિરજં બ્રહ્મ નિષ્કલમ્ ।
તચ્છુભ્રં જ્યોતિષં જ્યોતિસ્તદ્ યદાત્મવિદો વિદુઃ ॥ 9॥
ન તત્ર સૂર્યો ભાતિ ન ચંદ્રતારકં
નેમા વિદ્યુતો ભાંતિ કુતોઽયમગ્નિઃ ।
તમેવ ભાંતમનુભાતિ સર્વં
તસ્ય ભાસા સર્વમિદં-વિઁભાતિ ॥ 10॥
બ્રહ્મૈવેદમમૃતં પુરસ્તાદ્ બ્રહ્મ પશ્ચાદ્ બ્રહ્મ દક્ષિણતશ્ચોત્તરેણ ।
અધશ્ચોર્ધ્વં ચ પ્રસૃતં બ્રહ્મૈવેદં-વિઁશ્વમિદં-વઁરિષ્ઠમ્ ॥ 11॥
॥ ઇતિ મુંડકોપનિષદિ દ્વિતીયમુંડકે દ્વિતીયઃ ખંડઃ ॥
ମୁଂଡକ ଉପନିଷଦ୍ - ଦ୍ଵିତୀୟ ମୁଂଡକ, ଦ୍ଵିତୀୟ କାଂଡଃ
This document is in Odia.
॥ ଦ୍ଵିତୀୟ ମୁଂଡକେ ଦ୍ଵିତୀୟଃ ଖଂଡଃ ॥
ଆଵିଃ ସଂନିହିତଂ ଗୁହାଚରଂ ନାମ
ମହତ୍ପଦମତ୍ରୈତତ୍ ସମର୍ପିତମ୍ ।
ଏଜତ୍ପ୍ରାଣନ୍ନିମିଷଚ୍ଚ ୟଦେତଜ୍ଜାନଥ
ସଦସଦ୍ଵରେଣ୍ୟଂ ପରଂ-ଵିଁଜ୍ଞାନାଦ୍ୟଦ୍ଵରିଷ୍ଠଂ ପ୍ରଜାନାମ୍ ॥ 1॥
ୟଦର୍ଚିମଦ୍ୟଦଣୁଭ୍ୟୋଽଣୁ ଚ
ୟସ୍ମିଁଲ୍ଲୋକା ନିହିତା ଲୋକିନଶ୍ଚ ।
ତଦେତଦକ୍ଷରଂ ବ୍ରହ୍ମ ସ ପ୍ରାଣସ୍ତଦୁ ଵାଙ୍ମନଃ
ତଦେତତ୍ସତ୍ୟଂ ତଦମୃତଂ ତଦ୍ଵେଦ୍ଧଵ୍ୟଂ ସୋମ୍ୟ ଵିଦ୍ଧି ॥ 2॥
ଧନୁର୍ ଗୃହୀତ୍ଵୌପନିଷଦଂ ମହାସ୍ତ୍ରଂ
ଶରଂ ହ୍ୟୁପାସା ନିଶିତଂ ସଂଧୟୀତ ।
ଆୟମ୍ୟ ତଦ୍ଭାଵଗତେନ ଚେତସା
ଲକ୍ଷ୍ୟଂ ତଦେଵାକ୍ଷରଂ ସୋମ୍ୟ ଵିଦ୍ଧି ॥ 3॥
ପ୍ରଣଵୋ ଧନୁଃ ଶାରୋ ହ୍ୟାତ୍ମା ବ୍ରହ୍ମ ତଲ୍ଲକ୍ଷ୍ୟମୁଚ୍ୟତେ ।
ଅପ୍ରମତ୍ତେନ ଵେଦ୍ଧଵ୍ୟଂ ଶରଵତ୍ ତନ୍ମୟୋ ଭଵେତ୍ ॥ 4॥
ୟସ୍ମିନ୍ ଦ୍ୟୌଃ ପୃଥିଵୀ ଚାଂତରିକ୍ଷମୋତଂ
ମନଃ ସହ ପ୍ରାଣୈଶ୍ଚ ସର୍ଵୈଃ ।
ତମେଵୈକଂ ଜାନଥ ଆତ୍ମାନମନ୍ୟା ଵାଚୋ
ଵିମୁଂଚଥାମୃତସ୍ୟୈଷ ସେତୁଃ ॥ 5॥
ଅରା ଇଵ ରଥନାଭୌ ସଂହତା ୟତ୍ର ନାଡ୍ୟଃ ।
ସ ଏଷୋଽଂତଶ୍ଚରତେ ବହୁଧା ଜାୟମାନଃ ।
ଓମିତ୍ୟେଵଂ ଧ୍ୟାୟଥ ଆତ୍ମାନଂ ସ୍ଵସ୍ତି ଵଃ
ପାରାୟ ତମସଃ ପରସ୍ତାତ୍ ॥ 6॥
ୟଃ ସର୍ଵଜ୍ଞଃ ସର୍ଵଵିଦ୍ ୟସ୍ୟୈଷ ମହିମା ଭୁଵି ।
ଦିଵ୍ୟେ ବ୍ରହ୍ମପୁରେ ହ୍ୟେଷ ଵ୍ୟୋମ୍ନ୍ୟାତ୍ମା ପ୍ରତିଷ୍ଠିତଃ ॥
ମନୋମୟଃ ପ୍ରାଣଶରୀରନେତା
ପ୍ରତିଷ୍ଠିତୋଽନ୍ନେ ହୃଦୟଂ ସନ୍ନିଧାୟ ।
ତଦ୍ ଵିଜ୍ଞାନେନ ପରିପଶ୍ୟଂତି ଧୀରା
ଆନଂଦରୂପମମୃତଂ-ୟଁଦ୍ ଵିଭାତି ॥ 7॥
ଭିଦ୍ୟତେ ହୃଦୟଗ୍ରଂଥିଶ୍ଛିଦ୍ୟଂତେ ସର୍ଵସଂଶୟାଃ ।
କ୍ଷୀୟଂତେ ଚାସ୍ୟ କର୍ମାଣି ତସ୍ମିନ୍ ଦୃଷ୍ଟେ ପରାଵରେ ॥ 8॥
ହିରଣ୍ମୟେ ପରେ କୋଶେ ଵିରଜଂ ବ୍ରହ୍ମ ନିଷ୍କଲମ୍ ।
ତଚ୍ଛୁଭ୍ରଂ ଜ୍ୟୋତିଷଂ ଜ୍ୟୋତିସ୍ତଦ୍ ୟଦାତ୍ମଵିଦୋ ଵିଦୁଃ ॥ 9॥
ନ ତତ୍ର ସୂର୍ୟୋ ଭାତି ନ ଚଂଦ୍ରତାରକଂ
ନେମା ଵିଦ୍ୟୁତୋ ଭାଂତି କୁତୋଽୟମଗ୍ନିଃ ।
ତମେଵ ଭାଂତମନୁଭାତି ସର୍ଵଂ
ତସ୍ୟ ଭାସା ସର୍ଵମିଦଂ-ଵିଁଭାତି ॥ 10॥
ବ୍ରହ୍ମୈଵେଦମମୃତଂ ପୁରସ୍ତାଦ୍ ବ୍ରହ୍ମ ପଶ୍ଚାଦ୍ ବ୍ରହ୍ମ ଦକ୍ଷିଣତଶ୍ଚୋତ୍ତରେଣ ।
ଅଧଶ୍ଚୋର୍ଧ୍ଵଂ ଚ ପ୍ରସୃତଂ ବ୍ରହ୍ମୈଵେଦଂ-ଵିଁଶ୍ଵମିଦଂ-ଵଁରିଷ୍ଠମ୍ ॥ 11॥
॥ ଇତି ମୁଂଡକୋପନିଷଦି ଦ୍ଵିତୀୟମୁଂଡକେ ଦ୍ଵିତୀୟଃ ଖଂଡଃ ॥
মুংডক উপনিষদ্ - দ্বিতীয মুংডক, দ্বিতীয কাংডঃ
This document is in Bengali.
॥ দ্বিতীয মুংডকে দ্বিতীযঃ খংডঃ ॥
আবিঃ সংনিহিতং গুহাচরং নাম
মহত্পদমত্রৈতত্ সমর্পিতম্ ।
এজত্প্রাণন্নিমিষচ্চ যদেতজ্জানথ
সদসদ্বরেণ্যং পরং-বিঁজ্ঞানাদ্যদ্বরিষ্ঠং প্রজানাম্ ॥ 1॥
যদর্চিমদ্যদণুভ্যোঽণু চ
যস্মিঁল্লোকা নিহিতা লোকিনশ্চ ।
তদেতদক্ষরং ব্রহ্ম স প্রাণস্তদু বাঙ্মনঃ
তদেতত্সত্যং তদমৃতং তদ্বেদ্ধব্যং সোম্য বিদ্ধি ॥ 2॥
ধনুর্ গৃহীত্বৌপনিষদং মহাস্ত্রং
শরং হ্যুপাসা নিশিতং সংধযীত ।
আযম্য তদ্ভাবগতেন চেতসা
লক্ষ্যং তদেবাক্ষরং সোম্য বিদ্ধি ॥ 3॥
প্রণবো ধনুঃ শারো হ্যাত্মা ব্রহ্ম তল্লক্ষ্যমুচ্যতে ।
অপ্রমত্তেন বেদ্ধব্যং শরবত্ তন্মযো ভবেত্ ॥ 4॥
যস্মিন্ দ্যৌঃ পৃথিবী চাংতরিক্ষমোতং
মনঃ সহ প্রাণৈশ্চ সর্বৈঃ ।
তমেবৈকং জানথ আত্মানমন্যা বাচো
বিমুংচথামৃতস্যৈষ সেতুঃ ॥ 5॥
অরা ইব রথনাভৌ সংহতা যত্র নাড্যঃ ।
স এষোঽংতশ্চরতে বহুধা জাযমানঃ ।
ওমিত্যেবং ধ্যাযথ আত্মানং স্বস্তি বঃ
পারায তমসঃ পরস্তাত্ ॥ 6॥
যঃ সর্বজ্ঞঃ সর্ববিদ্ যস্যৈষ মহিমা ভুবি ।
দিব্যে ব্রহ্মপুরে হ্যেষ ব্যোম্ন্যাত্মা প্রতিষ্ঠিতঃ ॥
মনোমযঃ প্রাণশরীরনেতা
প্রতিষ্ঠিতোঽন্নে হৃদযং সন্নিধায ।
তদ্ বিজ্ঞানেন পরিপশ্যংতি ধীরা
আনংদরূপমমৃতং-যঁদ্ বিভাতি ॥ 7॥
ভিদ্যতে হৃদযগ্রংথিশ্ছিদ্যংতে সর্বসংশযাঃ ।
ক্ষীযংতে চাস্য কর্মাণি তস্মিন্ দৃষ্টে পরাবরে ॥ 8॥
হিরণ্মযে পরে কোশে বিরজং ব্রহ্ম নিষ্কলম্ ।
তচ্ছুভ্রং জ্যোতিষং জ্যোতিস্তদ্ যদাত্মবিদো বিদুঃ ॥ 9॥
ন তত্র সূর্যো ভাতি ন চংদ্রতারকং
নেমা বিদ্যুতো ভাংতি কুতোঽযমগ্নিঃ ।
তমেব ভাংতমনুভাতি সর্বং
তস্য ভাসা সর্বমিদং-বিঁভাতি ॥ 10॥
ব্রহ্মৈবেদমমৃতং পুরস্তাদ্ ব্রহ্ম পশ্চাদ্ ব্রহ্ম দক্ষিণতশ্চোত্তরেণ ।
অধশ্চোর্ধ্বং চ প্রসৃতং ব্রহ্মৈবেদং-বিঁশ্বমিদং-বঁরিষ্ঠম্ ॥ 11॥
॥ ইতি মুংডকোপনিষদি দ্বিতীযমুংডকে দ্বিতীযঃ খংডঃ ॥
मुंडक उपनिषद् - द्वितीय मुंडक, द्वितीय कांडः
This document is in सरल देवनागरी (Devanagari) script, commonly used for Marathi language.
॥ द्वितीय मुंडके द्वितीयः खंडः ॥
आविः संनिहितं गुहाचरं नाम
महत्पदमत्रैतत् समर्पितम् ।
एजत्प्राणन्निमिषच्च यदेतज्जानथ
सदसद्वरेण्यं परं-विँज्ञानाद्यद्वरिष्ठं प्रजानाम् ॥ 1॥
यदर्चिमद्यदणुभ्योऽणु च
यस्मिँल्लोका निहिता लोकिनश्च ।
तदेतदक्षरं ब्रह्म स प्राणस्तदु वाङ्मनः
तदेतत्सत्यं तदमृतं तद्वेद्धव्यं सोम्य विद्धि ॥ 2॥
धनुर् गृहीत्वौपनिषदं महास्त्रं
शरं ह्युपासा निशितं संधयीत ।
आयम्य तद्भावगतेन चेतसा
लक्ष्यं तदेवाक्षरं सोम्य विद्धि ॥ 3॥
प्रणवो धनुः शारो ह्यात्मा ब्रह्म तल्लक्ष्यमुच्यते ।
अप्रमत्तेन वेद्धव्यं शरवत् तन्मयो भवेत् ॥ 4॥
यस्मिन् द्यौः पृथिवी चांतरिक्षमोतं
मनः सह प्राणैश्च सर्वैः ।
तमेवैकं जानथ आत्मानमन्या वाचो
विमुंचथामृतस्यैष सेतुः ॥ 5॥
अरा इव रथनाभौ संहता यत्र नाड्यः ।
स एषोऽंतश्चरते बहुधा जायमानः ।
ओमित्येवं ध्यायथ आत्मानं स्वस्ति वः
पाराय तमसः परस्तात् ॥ 6॥
यः सर्वज्ञः सर्वविद् यस्यैष महिमा भुवि ।
दिव्ये ब्रह्मपुरे ह्येष व्योम्न्यात्मा प्रतिष्ठितः ॥
मनोमयः प्राणशरीरनेता
प्रतिष्ठितोऽन्ने हृदयं सन्निधाय ।
तद् विज्ञानेन परिपश्यंति धीरा
आनंदरूपममृतं-यँद् विभाति ॥ 7॥
भिद्यते हृदयग्रंथिश्छिद्यंते सर्वसंशयाः ।
क्षीयंते चास्य कर्माणि तस्मिन् दृष्टे परावरे ॥ 8॥
हिरण्मये परे कोशे विरजं ब्रह्म निष्कलम् ।
तच्छुभ्रं ज्योतिषं ज्योतिस्तद् यदात्मविदो विदुः ॥ 9॥
न तत्र सूर्यो भाति न चंद्रतारकं
नेमा विद्युतो भांति कुतोऽयमग्निः ।
तमेव भांतमनुभाति सर्वं
तस्य भासा सर्वमिदं-विँभाति ॥ 10॥
ब्रह्मैवेदममृतं पुरस्ताद् ब्रह्म पश्चाद् ब्रह्म दक्षिणतश्चोत्तरेण ।
अधश्चोर्ध्वं च प्रसृतं ब्रह्मैवेदं-विँश्वमिदं-वँरिष्ठम् ॥ 11॥
॥ इति मुंडकोपनिषदि द्वितीयमुंडके द्वितीयः खंडः ॥
মুংডক উপনিষদ্ - দ্বিতীয মুংডক, দ্বিতীয কাংডঃ
This document is in Assamese.
॥ দ্বিতীয মুংডকে দ্বিতীযঃ খংডঃ ॥
আবিঃ সংনিহিতং গুহাচরং নাম
মহত্পদমত্রৈতত্ সমর্পিতম্ ।
এজত্প্রাণন্নিমিষচ্চ যদেতজ্জানথ
সদসদ্বরেণ্যং পরং-বিঁজ্ঞানাদ্যদ্বরিষ্ঠং প্রজানাম্ ॥ 1॥
যদর্চিমদ্যদণুভ্যোঽণু চ
যস্মিঁল্লোকা নিহিতা লোকিনশ্চ ।
তদেতদক্ষরং ব্রহ্ম স প্রাণস্তদু বাঙ্মনঃ
তদেতত্সত্যং তদমৃতং তদ্বেদ্ধব্যং সোম্য বিদ্ধি ॥ 2॥
ধনুর্ গৃহীত্বৌপনিষদং মহাস্ত্রং
শরং হ্যুপাসা নিশিতং সংধযীত ।
আযম্য তদ্ভাবগতেন চেতসা
লক্ষ্যং তদেবাক্ষরং সোম্য বিদ্ধি ॥ 3॥
প্রণবো ধনুঃ শারো হ্যাত্মা ব্রহ্ম তল্লক্ষ্যমুচ্যতে ।
অপ্রমত্তেন বেদ্ধব্যং শরবত্ তন্মযো ভবেত্ ॥ 4॥
যস্মিন্ দ্যৌঃ পৃথিবী চাংতরিক্ষমোতং
মনঃ সহ প্রাণৈশ্চ সর্বৈঃ ।
তমেবৈকং জানথ আত্মানমন্যা বাচো
বিমুংচথামৃতস্যৈষ সেতুঃ ॥ 5॥
অরা ইব রথনাভৌ সংহতা যত্র নাড্যঃ ।
স এষোঽংতশ্চরতে বহুধা জাযমানঃ ।
ওমিত্যেবং ধ্যাযথ আত্মানং স্বস্তি বঃ
পারায তমসঃ পরস্তাত্ ॥ 6॥
যঃ সর্বজ্ঞঃ সর্ববিদ্ যস্যৈষ মহিমা ভুবি ।
দিব্যে ব্রহ্মপুরে হ্যেষ ব্যোম্ন্যাত্মা প্রতিষ্ঠিতঃ ॥
মনোমযঃ প্রাণশরীরনেতা
প্রতিষ্ঠিতোঽন্নে হৃদযং সন্নিধায ।
তদ্ বিজ্ঞানেন পরিপশ্যংতি ধীরা
আনংদরূপমমৃতং-যঁদ্ বিভাতি ॥ 7॥
ভিদ্যতে হৃদযগ্রংথিশ্ছিদ্যংতে সর্বসংশযাঃ ।
ক্ষীযংতে চাস্য কর্মাণি তস্মিন্ দৃষ্টে পরাবরে ॥ 8॥
হিরণ্মযে পরে কোশে বিরজং ব্রহ্ম নিষ্কলম্ ।
তচ্ছুভ্রং জ্যোতিষং জ্যোতিস্তদ্ যদাত্মবিদো বিদুঃ ॥ 9॥
ন তত্র সূর্যো ভাতি ন চংদ্রতারকং
নেমা বিদ্যুতো ভাংতি কুতোঽযমগ্নিঃ ।
তমেব ভাংতমনুভাতি সর্বং
তস্য ভাসা সর্বমিদং-বিঁভাতি ॥ 10॥
ব্রহ্মৈবেদমমৃতং পুরস্তাদ্ ব্রহ্ম পশ্চাদ্ ব্রহ্ম দক্ষিণতশ্চোত্তরেণ ।
অধশ্চোর্ধ্বং চ প্রসৃতং ব্রহ্মৈবেদং-বিঁশ্বমিদং-বঁরিষ্ঠম্ ॥ 11॥
॥ ইতি মুংডকোপনিষদি দ্বিতীযমুংডকে দ্বিতীযঃ খংডঃ ॥
ਮੁਂਡਕ ਉਪਨਿਸ਼ਦ੍ - ਦ੍ਵਿਤੀਯ ਮੁਂਡਕ, ਦ੍ਵਿਤੀਯ ਕਾਂਡਃ
This document is in Gurmukhi script, commonly used for Punjabi language.
॥ ਦ੍ਵਿਤੀਯ ਮੁਂਡਕੇ ਦ੍ਵਿਤੀਯਃ ਖਂਡਃ ॥
ਆਵਿਃ ਸਂਨਿਹਿਤਂ ਗੁਹਾਚਰਂ ਨਾਮ
ਮਹਤ੍ਪਦਮਤ੍ਰੈਤਤ੍ ਸਮਰ੍ਪਿਤਮ੍ ।
ਏਜਤ੍ਪ੍ਰਾਣਨ੍ਨਿਮਿਸ਼ਚ੍ਚ ਯਦੇਤਜ੍ਜਾਨਥ
ਸਦਸਦ੍ਵਰੇਣ੍ਯਂ ਪਰਂ-ਵਿਁਜ੍ਞਾਨਾਦ੍ਯਦ੍ਵਰਿਸ਼੍ਠਂ ਪ੍ਰਜਾਨਾਮ੍ ॥ 1॥
ਯਦਰ੍ਚਿਮਦ੍ਯਦਣੁਭ੍ਯੋਣੁ ਚ
ਯਸ੍ਮਿਁਲ੍ਲੋਕਾ ਨਿਹਿਤਾ ਲੋਕਿਨਸ਼੍ਚ ।
ਤਦੇਤਦਕ੍ਸ਼ਰਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਸ ਪ੍ਰਾਣਸ੍ਤਦੁ ਵਾਙ੍ਮਨਃ
ਤਦੇਤਤ੍ਸਤ੍ਯਂ ਤਦਮ੍ਰੁਰੁਇਤਂ ਤਦ੍ਵੇਦ੍ਧਵ੍ਯਂ ਸੋਮ੍ਯ ਵਿਦ੍ਧਿ ॥ 2॥
ਧਨੁਰ੍ ਗ੍ਰੁਰੁਇਹੀਤ੍ਵੌਪਨਿਸ਼ਦਂ ਮਹਾਸ੍ਤ੍ਰਂ
ਸ਼ਰਂ ਹ੍ਯੁਪਾਸਾ ਨਿਸ਼ਿਤਂ ਸਂਧਯੀਤ ।
ਆਯਮ੍ਯ ਤਦ੍ਭਾਵਗਤੇਨ ਚੇਤਸਾ
ਲਕ੍ਸ਼੍ਯਂ ਤਦੇਵਾਕ੍ਸ਼ਰਂ ਸੋਮ੍ਯ ਵਿਦ੍ਧਿ ॥ 3॥
ਪ੍ਰਣਵੋ ਧਨੁਃ ਸ਼ਾਰੋ ਹ੍ਯਾਤ੍ਮਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਤਲ੍ਲਕ੍ਸ਼੍ਯਮੁਚ੍ਯਤੇ ।
ਅਪ੍ਰਮਤ੍ਤੇਨ ਵੇਦ੍ਧਵ੍ਯਂ ਸ਼ਰਵਤ੍ ਤਨ੍ਮਯੋ ਭਵੇਤ੍ ॥ 4॥
ਯਸ੍ਮਿਨ੍ ਦ੍ਯੌਃ ਪ੍ਰੁਰੁਇਥਿਵੀ ਚਾਂਤਰਿਕ੍ਸ਼ਮੋਤਂ
ਮਨਃ ਸਹ ਪ੍ਰਾਣੈਸ਼੍ਚ ਸਰ੍ਵੈਃ ।
ਤਮੇਵੈਕਂ ਜਾਨਥ ਆਤ੍ਮਾਨਮਨ੍ਯਾ ਵਾਚੋ
ਵਿਮੁਂਚਥਾਮ੍ਰੁਰੁਇਤਸ੍ਯੈਸ਼ ਸੇਤੁਃ ॥ 5॥
ਅਰਾ ਇਵ ਰਥਨਾਭੌ ਸਂਹਤਾ ਯਤ੍ਰ ਨਾਡ੍ਯਃ ।
ਸ ਏਸ਼ੋਂਤਸ਼੍ਚਰਤੇ ਬਹੁਧਾ ਜਾਯਮਾਨਃ ।
ਓਮਿਤ੍ਯੇਵਂ ਧ੍ਯਾਯਥ ਆਤ੍ਮਾਨਂ ਸ੍ਵਸ੍ਤਿ ਵਃ
ਪਾਰਾਯ ਤਮਸਃ ਪਰਸ੍ਤਾਤ੍ ॥ 6॥
ਯਃ ਸਰ੍ਵਜ੍ਞਃ ਸਰ੍ਵਵਿਦ੍ ਯਸ੍ਯੈਸ਼ ਮਹਿਮਾ ਭੁਵਿ ।
ਦਿਵ੍ਯੇ ਬ੍ਰਹ੍ਮਪੁਰੇ ਹ੍ਯੇਸ਼ ਵ੍ਯੋਮ੍ਨ੍ਯਾਤ੍ਮਾ ਪ੍ਰਤਿਸ਼੍ਠਿਤਃ ॥
ਮਨੋਮਯਃ ਪ੍ਰਾਣਸ਼ਰੀਰਨੇਤਾ
ਪ੍ਰਤਿਸ਼੍ਠਿਤੋਨ੍ਨੇ ਹ੍ਰੁਰੁਇਦਯਂ ਸਨ੍ਨਿਧਾਯ ।
ਤਦ੍ ਵਿਜ੍ਞਾਨੇਨ ਪਰਿਪਸ਼੍ਯਂਤਿ ਧੀਰਾ
ਆਨਂਦਰੂਪਮਮ੍ਰੁਰੁਇਤਂ-ਯਁਦ੍ ਵਿਭਾਤਿ ॥ 7॥
ਭਿਦ੍ਯਤੇ ਹ੍ਰੁਰੁਇਦਯਗ੍ਰਂਥਿਸ਼੍ਛਿਦ੍ਯਂਤੇ ਸਰ੍ਵਸਂਸ਼ਯਾਃ ।
ਕ੍ਸ਼ੀਯਂਤੇ ਚਾਸ੍ਯ ਕਰ੍ਮਾਣਿ ਤਸ੍ਮਿਨ੍ ਦ੍ਰੁਰੁਇਸ਼੍ਟੇ ਪਰਾਵਰੇ ॥ 8॥
ਹਿਰਣ੍ਮਯੇ ਪਰੇ ਕੋਸ਼ੇ ਵਿਰਜਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਨਿਸ਼੍ਕਲਮ੍ ।
ਤਚ੍ਛੁਭ੍ਰਂ ਜ੍ਯੋਤਿਸ਼ਂ ਜ੍ਯੋਤਿਸ੍ਤਦ੍ ਯਦਾਤ੍ਮਵਿਦੋ ਵਿਦੁਃ ॥ 9॥
ਨ ਤਤ੍ਰ ਸੂਰ੍ਯੋ ਭਾਤਿ ਨ ਚਂਦ੍ਰਤਾਰਕਂ
ਨੇਮਾ ਵਿਦ੍ਯੁਤੋ ਭਾਂਤਿ ਕੁਤੋਯਮਗ੍ਨਿਃ ।
ਤਮੇਵ ਭਾਂਤਮਨੁਭਾਤਿ ਸਰ੍ਵਂ
ਤਸ੍ਯ ਭਾਸਾ ਸਰ੍ਵਮਿਦਂ-ਵਿਁਭਾਤਿ ॥ 10॥
ਬ੍ਰਹ੍ਮੈਵੇਦਮਮ੍ਰੁਰੁਇਤਂ ਪੁਰਸ੍ਤਾਦ੍ ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਪਸ਼੍ਚਾਦ੍ ਬ੍ਰਹ੍ਮ ਦਕ੍ਸ਼ਿਣਤਸ਼੍ਚੋਤ੍ਤਰੇਣ ।
ਅਧਸ਼੍ਚੋਰ੍ਧ੍ਵਂ ਚ ਪ੍ਰਸ੍ਰੁਰੁਇਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮੈਵੇਦਂ-ਵਿਁਸ਼੍ਵਮਿਦਂ-ਵਁਰਿਸ਼੍ਠਮ੍ ॥ 11॥
॥ ਇਤਿ ਮੁਂਡਕੋਪਨਿਸ਼ਦਿ ਦ੍ਵਿਤੀਯਮੁਂਡਕੇ ਦ੍ਵਿਤੀਯਃ ਖਂਡਃ ॥
मुंडक उपनिषद् - द्वितीय मुंडक, द्वितीय कांडः
This document is in सरल देवनागरी script with simplified anusvaras.
॥ द्वितीय मुंडके द्वितीयः खंडः ॥
आविः संनिहितं गुहाचरं नाम
महत्पदमत्रैतत् समर्पितम् ।
एजत्प्राणन्निमिषच्च यदेतज्जानथ
सदसद्वरेण्यं परं-विँज्ञानाद्यद्वरिष्ठं प्रजानाम् ॥ 1॥
यदर्चिमद्यदणुभ्योऽणु च
यस्मिँल्लोका निहिता लोकिनश्च ।
तदेतदक्षरं ब्रह्म स प्राणस्तदु वाङ्मनः
तदेतत्सत्यं तदमृतं तद्वेद्धव्यं सोम्य विद्धि ॥ 2॥
धनुर् गृहीत्वौपनिषदं महास्त्रं
शरं ह्युपासा निशितं संधयीत ।
आयम्य तद्भावगतेन चेतसा
लक्ष्यं तदेवाक्षरं सोम्य विद्धि ॥ 3॥
प्रणवो धनुः शारो ह्यात्मा ब्रह्म तल्लक्ष्यमुच्यते ।
अप्रमत्तेन वेद्धव्यं शरवत् तन्मयो भवेत् ॥ 4॥
यस्मिन् द्यौः पृथिवी चांतरिक्षमोतं
मनः सह प्राणैश्च सर्वैः ।
तमेवैकं जानथ आत्मानमन्या वाचो
विमुंचथामृतस्यैष सेतुः ॥ 5॥
अरा इव रथनाभौ संहता यत्र नाड्यः ।
स एषोऽंतश्चरते बहुधा जायमानः ।
ओमित्येवं ध्यायथ आत्मानं स्वस्ति वः
पाराय तमसः परस्तात् ॥ 6॥
यः सर्वज्ञः सर्वविद् यस्यैष महिमा भुवि ।
दिव्ये ब्रह्मपुरे ह्येष व्योम्न्यात्मा प्रतिष्ठितः ॥
मनोमयः प्राणशरीरनेता
प्रतिष्ठितोऽन्ने हृदयं सन्निधाय ।
तद् विज्ञानेन परिपश्यंति धीरा
आनंदरूपममृतं-यँद् विभाति ॥ 7॥
भिद्यते हृदयग्रंथिश्छिद्यंते सर्वसंशयाः ।
क्षीयंते चास्य कर्माणि तस्मिन् दृष्टे परावरे ॥ 8॥
हिरण्मये परे कोशे विरजं ब्रह्म निष्कलम् ।
तच्छुभ्रं ज्योतिषं ज्योतिस्तद् यदात्मविदो विदुः ॥ 9॥
न तत्र सूर्यो भाति न चंद्रतारकं
नेमा विद्युतो भांति कुतोऽयमग्निः ।
तमेव भांतमनुभाति सर्वं
तस्य भासा सर्वमिदं-विँभाति ॥ 10॥
ब्रह्मैवेदममृतं पुरस्ताद् ब्रह्म पश्चाद् ब्रह्म दक्षिणतश्चोत्तरेण ।
अधश्चोर्ध्वं च प्रसृतं ब्रह्मैवेदं-विँश्वमिदं-वँरिष्ठम् ॥ 11॥
॥ इति मुंडकोपनिषदि द्वितीयमुंडके द्वितीयः खंडः ॥
मुण्डक उपनिषद् - द्वितीय मुण्डक, द्वितीय काण्डः
This document is in शुद्ध देवनागरी (Samskritam) with the right anusvaras marked.
॥ द्वितीय मुण्डके द्वितीयः खण्डः ॥
आविः सन्निहितं गुहाचरं नाम
महत्पदमत्रैतत् समर्पितम् ।
एजत्प्राणन्निमिषच्च यदेतज्जानथ
सदसद्वरेण्यं परं-विँज्ञानाद्यद्वरिष्ठं प्रजानाम् ॥ 1॥
यदर्चिमद्यदणुभ्योऽणु च
यस्मिँल्लोका निहिता लोकिनश्च ।
तदेतदक्षरं ब्रह्म स प्राणस्तदु वाङ्मनः
तदेतत्सत्यं तदमृतं तद्वेद्धव्यं सोम्य विद्धि ॥ 2॥
धनुर् गृहीत्वौपनिषदं महास्त्रं
शरं ह्युपासा निशितं सन्धयीत ।
आयम्य तद्भावगतेन चेतसा
लक्ष्यं तदेवाक्षरं सोम्य विद्धि ॥ 3॥
प्रणवो धनुः शारो ह्यात्मा ब्रह्म तल्लक्ष्यमुच्यते ।
अप्रमत्तेन वेद्धव्यं शरवत् तन्मयो भवेत् ॥ 4॥
यस्मिन् द्यौः पृथिवी चान्तरिक्षमोतं
मनः सह प्राणैश्च सर्वैः ।
तमेवैकं जानथ आत्मानमन्या वाचो
विमुञ्चथामृतस्यैष सेतुः ॥ 5॥
अरा इव रथनाभौ संहता यत्र नाड्यः ।
स एषोऽन्तश्चरते बहुधा जायमानः ।
ओमित्येवं ध्यायथ आत्मानं स्वस्ति वः
पाराय तमसः परस्तात् ॥ 6॥
यः सर्वज्ञः सर्वविद् यस्यैष महिमा भुवि ।
दिव्ये ब्रह्मपुरे ह्येष व्योम्न्यात्मा प्रतिष्ठितः ॥
मनोमयः प्राणशरीरनेता
प्रतिष्ठितोऽन्ने हृदयं सन्निधाय ।
तद् विज्ञानेन परिपश्यन्ति धीरा
आनन्दरूपममृतं-यँद् विभाति ॥ 7॥
भिद्यते हृदयग्रन्थिश्छिद्यन्ते सर्वसंशयाः ।
क्षीयन्ते चास्य कर्माणि तस्मिन् दृष्टे परावरे ॥ 8॥
हिरण्मये परे कोशे विरजं ब्रह्म निष्कलम् ।
तच्छुभ्रं ज्योतिषं ज्योतिस्तद् यदात्मविदो विदुः ॥ 9॥
न तत्र सूर्यो भाति न चन्द्रतारकं
नेमा विद्युतो भान्ति कुतोऽयमग्निः ।
तमेव भान्तमनुभाति सर्वं
तस्य भासा सर्वमिदं-विँभाति ॥ 10॥
ब्रह्मैवेदममृतं पुरस्ताद् ब्रह्म पश्चाद् ब्रह्म दक्षिणतश्चोत्तरेण ।
अधश्चोर्ध्वं च प्रसृतं ब्रह्मैवेदं-विँश्वमिदं-वँरिष्ठम् ॥ 11॥
॥ इति मुण्डकोपनिषदि द्वितीयमुण्डके द्वितीयः खण्डः ॥
मुंडक उपनिषद् - द्वितीय मुंडक, द्वितीय कांडः
This document is in सरल देवनागरी (Devanagari) script, which is commonly used for Konkani language.
॥ द्वितीय मुंडके द्वितीयः खंडः ॥
आविः संनिहितं गुहाचरं नाम
महत्पदमत्रैतत् समर्पितम् ।
एजत्प्राणन्निमिषच्च यदेतज्जानथ
सदसद्वरेण्यं परं-विँज्ञानाद्यद्वरिष्ठं प्रजानाम् ॥ 1॥
यदर्चिमद्यदणुभ्योऽणु च
यस्मिँल्लोका निहिता लोकिनश्च ।
तदेतदक्षरं ब्रह्म स प्राणस्तदु वाङ्मनः
तदेतत्सत्यं तदमृतं तद्वेद्धव्यं सोम्य विद्धि ॥ 2॥
धनुर् गृहीत्वौपनिषदं महास्त्रं
शरं ह्युपासा निशितं संधयीत ।
आयम्य तद्भावगतेन चेतसा
लक्ष्यं तदेवाक्षरं सोम्य विद्धि ॥ 3॥
प्रणवो धनुः शारो ह्यात्मा ब्रह्म तल्लक्ष्यमुच्यते ।
अप्रमत्तेन वेद्धव्यं शरवत् तन्मयो भवेत् ॥ 4॥
यस्मिन् द्यौः पृथिवी चांतरिक्षमोतं
मनः सह प्राणैश्च सर्वैः ।
तमेवैकं जानथ आत्मानमन्या वाचो
विमुंचथामृतस्यैष सेतुः ॥ 5॥
अरा इव रथनाभौ संहता यत्र नाड्यः ।
स एषोऽंतश्चरते बहुधा जायमानः ।
ओमित्येवं ध्यायथ आत्मानं स्वस्ति वः
पाराय तमसः परस्तात् ॥ 6॥
यः सर्वज्ञः सर्वविद् यस्यैष महिमा भुवि ।
दिव्ये ब्रह्मपुरे ह्येष व्योम्न्यात्मा प्रतिष्ठितः ॥
मनोमयः प्राणशरीरनेता
प्रतिष्ठितोऽन्ने हृदयं सन्निधाय ।
तद् विज्ञानेन परिपश्यंति धीरा
आनंदरूपममृतं-यँद् विभाति ॥ 7॥
भिद्यते हृदयग्रंथिश्छिद्यंते सर्वसंशयाः ।
क्षीयंते चास्य कर्माणि तस्मिन् दृष्टे परावरे ॥ 8॥
हिरण्मये परे कोशे विरजं ब्रह्म निष्कलम् ।
तच्छुभ्रं ज्योतिषं ज्योतिस्तद् यदात्मविदो विदुः ॥ 9॥
न तत्र सूर्यो भाति न चंद्रतारकं
नेमा विद्युतो भांति कुतोऽयमग्निः ।
तमेव भांतमनुभाति सर्वं
तस्य भासा सर्वमिदं-विँभाति ॥ 10॥
ब्रह्मैवेदममृतं पुरस्ताद् ब्रह्म पश्चाद् ब्रह्म दक्षिणतश्चोत्तरेण ।
अधश्चोर्ध्वं च प्रसृतं ब्रह्मैवेदं-विँश्वमिदं-वँरिष्ठम् ॥ 11॥
॥ इति मुंडकोपनिषदि द्वितीयमुंडके द्वितीयः खंडः ॥
मुंडक उपनिषद् - द्वितीय मुंडक, द्वितीय कांडः
This document is in सरल देवनागरी (Devanagari) script, commonly used for Nepali language.
॥ द्वितीय मुंडके द्वितीयः खंडः ॥
आविः संनिहितं गुहाचरं नाम
महत्पदमत्रैतत् समर्पितम् ।
एजत्प्राणन्निमिषच्च यदेतज्जानथ
सदसद्वरेण्यं परं-विँज्ञानाद्यद्वरिष्ठं प्रजानाम् ॥ 1॥
यदर्चिमद्यदणुभ्योऽणु च
यस्मिँल्लोका निहिता लोकिनश्च ।
तदेतदक्षरं ब्रह्म स प्राणस्तदु वाङ्मनः
तदेतत्सत्यं तदमृतं तद्वेद्धव्यं सोम्य विद्धि ॥ 2॥
धनुर् गृहीत्वौपनिषदं महास्त्रं
शरं ह्युपासा निशितं संधयीत ।
आयम्य तद्भावगतेन चेतसा
लक्ष्यं तदेवाक्षरं सोम्य विद्धि ॥ 3॥
प्रणवो धनुः शारो ह्यात्मा ब्रह्म तल्लक्ष्यमुच्यते ।
अप्रमत्तेन वेद्धव्यं शरवत् तन्मयो भवेत् ॥ 4॥
यस्मिन् द्यौः पृथिवी चांतरिक्षमोतं
मनः सह प्राणैश्च सर्वैः ।
तमेवैकं जानथ आत्मानमन्या वाचो
विमुंचथामृतस्यैष सेतुः ॥ 5॥
अरा इव रथनाभौ संहता यत्र नाड्यः ।
स एषोऽंतश्चरते बहुधा जायमानः ।
ओमित्येवं ध्यायथ आत्मानं स्वस्ति वः
पाराय तमसः परस्तात् ॥ 6॥
यः सर्वज्ञः सर्वविद् यस्यैष महिमा भुवि ।
दिव्ये ब्रह्मपुरे ह्येष व्योम्न्यात्मा प्रतिष्ठितः ॥
मनोमयः प्राणशरीरनेता
प्रतिष्ठितोऽन्ने हृदयं सन्निधाय ।
तद् विज्ञानेन परिपश्यंति धीरा
आनंदरूपममृतं-यँद् विभाति ॥ 7॥
भिद्यते हृदयग्रंथिश्छिद्यंते सर्वसंशयाः ।
क्षीयंते चास्य कर्माणि तस्मिन् दृष्टे परावरे ॥ 8॥
हिरण्मये परे कोशे विरजं ब्रह्म निष्कलम् ।
तच्छुभ्रं ज्योतिषं ज्योतिस्तद् यदात्मविदो विदुः ॥ 9॥
न तत्र सूर्यो भाति न चंद्रतारकं
नेमा विद्युतो भांति कुतोऽयमग्निः ।
तमेव भांतमनुभाति सर्वं
तस्य भासा सर्वमिदं-विँभाति ॥ 10॥
ब्रह्मैवेदममृतं पुरस्ताद् ब्रह्म पश्चाद् ब्रह्म दक्षिणतश्चोत्तरेण ।
अधश्चोर्ध्वं च प्रसृतं ब्रह्मैवेदं-विँश्वमिदं-वँरिष्ठम् ॥ 11॥
॥ इति मुंडकोपनिषदि द्वितीयमुंडके द्वितीयः खंडः ॥
මුංඩක උපනිෂද් - ද්විතීය මුංඩක, ද්විතීය කාංඩඃ
This document is in Sinhala.
॥ ද්විතීය මුංඩකේ ද්විතීයඃ ඛංඩඃ ॥
ආවිඃ සංනිහිතං ගුහාචරං නාම
මහත්පදමත්රෛතත් සමර්පිතම් ।
ඒජත්ප්රාණන්නිමිෂච්ච යදේතජ්ජානථ
සදසද්වරේණ්යං පරං-විඁජ්ඤානාද්යද්වරිෂ්ඨං ප්රජානාම් ॥ 1॥
යදර්චිමද්යදණුභ්යෝऽණු ච
යස්මිංල්ලෝකා නිහිතා ලෝකිනශ්ච ।
තදේතදක්ෂරං බ්රහ්ම ස ප්රාණස්තදු වාඞ්මනඃ
තදේතත්සත්යං තදමෘතං තද්වේද්ධව්යං සෝම්ය විද්ධි ॥ 2॥
ධනුර් ගෘහීත්වෞපනිෂදං මහාස්ත්රං
ශරං හ්යුපාසා නිශිතං සංධයීත ।
ආයම්ය තද්භාවගතේන චේතසා
ලක්ෂ්යං තදේවාක්ෂරං සෝම්ය විද්ධි ॥ 3॥
ප්රණවෝ ධනුඃ ශාරෝ හ්යාත්මා බ්රහ්ම තල්ලක්ෂ්යමුච්යතේ ।
අප්රමත්තේන වේද්ධව්යං ශරවත් තන්මයෝ භවේත් ॥ 4॥
යස්මින් ද්යෞඃ පෘථිවී චාංතරික්ෂමෝතං
මනඃ සහ ප්රාණෛශ්ච සර්වෛඃ ।
තමේවෛකං ජානථ ආත්මානමන්යා වාචෝ
විමුංචථාමෘතස්යෛෂ සේතුඃ ॥ 5॥
අරා ඉව රථනාභෞ සංහතා යත්ර නාඩ්යඃ ।
ස ඒෂෝऽංතශ්චරතේ බහුධා ජායමානඃ ।
ඕමිත්යේවං ධ්යායථ ආත්මානං ස්වස්ති වඃ
පාරාය තමසඃ පරස්තාත් ॥ 6॥
යඃ සර්වජ්ඤඃ සර්වවිද් යස්යෛෂ මහිමා භුවි ।
දිව්යේ බ්රහ්මපුරේ හ්යේෂ ව්යෝම්න්යාත්මා ප්රතිෂ්ඨිතඃ ॥
මනෝමයඃ ප්රාණශරීරනේතා
ප්රතිෂ්ඨිතෝऽන්නේ හෘදයං සන්නිධාය ।
තද් විජ්ඤානේන පරිපශ්යංති ධීරා
ආනංදරූපමමෘතං-යඁද් විභාති ॥ 7॥
භිද්යතේ හෘදයග්රංථිශ්ඡිද්යංතේ සර්වසංශයාඃ ।
ක්ෂීයංතේ චාස්ය කර්මාණි තස්මින් දෘෂ්ටේ පරාවරේ ॥ 8॥
හිරණ්මයේ පරේ කෝශේ විරජං බ්රහ්ම නිෂ්කලම් ।
තච්ඡුභ්රං ජ්යෝතිෂං ජ්යෝතිස්තද් යදාත්මවිදෝ විදුඃ ॥ 9॥
න තත්ර සූර්යෝ භාති න චංද්රතාරකං
නේමා විද්යුතෝ භාංති කුතෝऽයමග්නිඃ ।
තමේව භාංතමනුභාති සර්වං
තස්ය භාසා සර්වමිදං-විඁභාති ॥ 10॥
බ්රහ්මෛවේදමමෘතං පුරස්තාද් බ්රහ්ම පශ්චාද් බ්රහ්ම දක්ෂිණතශ්චෝත්තරේණ ।
අධශ්චෝර්ධ්වං ච ප්රසෘතං බ්රහ්මෛවේදං-විඁශ්වමිදං-වඁරිෂ්ඨම් ॥ 11॥
॥ ඉති මුංඩකෝපනිෂදි ද්විතීයමුංඩකේ ද්විතීයඃ ඛංඩඃ ॥
Sponsored by: Srinivas Vadarevu - Principal Applied Scientist Lead, Microsoft Bing, Sunnyvale, CA - USA.
