దాశరథీ శతకము (Dasarathi Satakamu) శ్రీరాముని ప్రస్తుతిస్తూ కంచర్ల గోపన్న 17వ శతాబ్దంలో రచించిన భక్తి శతకము. ఈ శతకానికి దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ అనే మకుటం అన్ని పద్యాలలో చివరగా వస్తుంది. దాశరథీ అనగా దశరథుని పుత్రుడైన శ్రీరాముడు. గోపన్న ఆత్రేయస గోత్రుడు . కాంమాంబ యాతని తల్లి, తండి... లింగన మంత్రి. ఈ విషయమును ఇతడు ఈ పద్యమున తెలెపెను.
: దాశరథీ శతకము :
1. శ్రీ రఘురామ! చారుతుల-సీతాదళధామ శమక్షమాది శృం గార గుణాభిరామ! త్రిజ-గన్నుత శౌర్య రమాలలామ దు ర్వార కబంధరాక్షస వి-రామ! జగజ్జన కల్మషార్నవో త్తారకనామ! భద్రగిరి-దాశరధీ కరుణాపయోనిధీ | భావము: రఘువంశమున బుట్టినవాడవు, సొంపైన తులసీదండలు గలవాడవు, శాంతి, ఓరిమి మొదలు గుణములచే నొప్పువాడవు, ముల్లోకముల బొగడదగిన పరాక్రమలక్ష్మికి ఆభరణమైనవాడా! వారింపనలవికాని కబంధుడను రాక్షసుని సంహరించినవాడా, జనుల పాపములను సముద్రమును దాటించు నామము గలవాడా! దయకు సముద్రమువంటివాడా! భద్రాచలమందుండు శ్రీరామా! |
2. రామవిశాల విక్రమ పరాజిత భార్గవరామ సద్గుణ స్తోమ పరాంగనావిముఖ సువ్రత కామ వినీల నీరద శ్యామ కకుత్ధ్సవంశ కలశాంభుధిసోమ సురారిదోర్భలో ద్ధామ విరామ భద్రగిరి - దాశరధీ కరుణాపయోనిధీ! | భావము: జనులను సంతోషింపజేయువాడవు, పరశురాముని జయించినవాడవు, పరస్రీలయందాసక్తి లేనివాడవు, నల్లని మేఘమువంటి శరీర కాంతిగలవాడవు, కాకుత్ స్థ వంశమును సముద్రమునకు చంద్రునివంటి వాడవు, రాక్షసుల సంహరించిన వాడవునైన భద్రాచల రామా! |
3. అగణిత సత్యభాష, శరణాగతపోష, దయాలసజ్ఘరీ విగత సమస్తదోష, పృథివీసురతోష, త్రిలోక పూతకృ ద్గగ నధునీమరంద పదకంజ విశేష మణిప్రభా ధగ ద్ధగిత విభూష భద్రగిరి దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | భావము: సత్యము మాట్లాడువాఁడవు, శరణన్న వారిని రక్ష్మించువాడవు, దయచేతఁ బాపములఁ బోగొట్టువాడవు, బ్రాహ్మణుల సంతోషింపజేయువాడవు, గంగానది పుట్టిన పాదపద్మములు గలవాడవు, మణులచే నిగ నిగ మెఱయు సొమ్ములు గలవాడవు, భద్రాచల రామా! |
4. రంగదరాతిభంగ, ఖగ రాజతురంగ, విపత్పరంపరో త్తుంగ తమఃపతంగ, పరి తోషితరంగ, దయాంతరంగ స త్సంగ ధరాత్మజా హృదయ సారసభృంగ నిశాచరాబ్జమా తంగ, శుభాంగ, భద్రగిరి దాశరథీ కరుణాపయోనిథీ. | భావము: భావం: శత్రువుల సంహరించినవాడవు, గరుత్మంతుడు వాహనముగ గలవాడవు, ఆపదల బోగొట్టువాడవు, రంగనాధునిచే సేవింపబడిన వాడవు, దయతో నొప్పు మనస్సుగలవాడవు, సత్సంగుడవు, సీతాహృదయమును పద్మమునకు తుమ్మెదవంటివాడవు, రాక్షసులకు బీభత్స కరుడవు, శుభాంగుడవునైన భద్రాచల రామా! |
---|---|
5. శ్రీద సనందనాది మునిసేవిత పాద దిగంతకీర్తిసం పాద సమస్తభూత పరిపాల వినోద విషాద వల్లి కా చ్ఛేద ధరాధినాథకుల సింధుసుధామయపాద నృత్తగీ తాది వినోద భద్రగిరి దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | భావము: సంపదల నిచ్చువాడవు, మునులచే బూజింపబడినవాడవు, కీర్తిమంతుడవు, అన్ని భూతములను పాలించువాడవు, దుఖఃముల బోగొట్టువాడవు, క్షత్రియ కులమును సముద్రమునకు జంద్రుడవు, నృత్యము, గానము వేడుకగా గలవాడవు, భద్ర - నిధీ! |
6. ఆర్యుల కెల్ల మ్రొక్కివిన తాంగుడనై రఘునాధ భట్టరా రార్యుల కంజలెత్తి కవి సత్తములన్ వినుతించి కార్య సౌ కర్య మెలర్పనొక్క శతకంబొన గూర్చి రచింతునేడుతా త్పర్యమునన్ గ్రహింపుమిది దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | భావము: పెద్దల కందఱికి మ్రొక్కి, వంచిన శరీరము గలవాడనై గురువైన రఘునాధభట్టునకు నమస్కరించి, కవిశ్రేష్ఠులను పొగడి, కార్య లాభమునకై యొక శతకంబును వ్రాసెదను. దీని నిష్టముతో గైకొనుము దాశ - నిధీ! |
7. మసకొని రేంగుబండ్లుకును మౌక్తికముల్ వెలవోసినట్లుదు ర్వ్యసనముజెంది కావ్యము దురాత్ములకిచ్చితిమోస మయ్యె నా రసనకుఁ బూతవృత్తిసుక రంబుగ జేకురునట్లు వాక్సుధా రసములుచిల్క బద్యుముఖ రంగమునందునటింప వయ్యసం తసము జెంది భద్రగిరి దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | భావము: రేగుపండ్లను ముత్తెములుపోసి కొనినట్లు దురాశతో మోసపోయి నా కావ్యములను దుర్మార్గుల కిచ్చితిని; నా నాల్కకు పవిత్రత సులభముగ గల్గునట్లును, పలుకుదేనియలు చిల్కునట్లు నా పద్యము ముఖమును నాట్యరంగమునందు సంతోషముతో నీవు నటింపుము. భద్ర - నిధీ! |
8. శ్రీరమణీయహార యతసీ కుసుమాభశరీర, భక్త మం దార, వికారదూర, పరతత్త్వవిహార త్రిలోక చేతనో దార, దురంత పాతక వితాన విదూర, ఖరాది దైత్యకాం తార కుఠార భద్రగిరి దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | భావము: హారములు గలవాడవు, అవిసెపూవువంటి శరీరకాంతి గలవాడవు, భక్తులకు కల్పవృక్షమవు, వికారములు లేనివాడవు, దేవతాతత్త్వమందు విహరించువాడవు, మూడులోకముల గల ప్రాణులను బోషించువాడవు, పాపముల బోగొట్టువాడవు, ఖరాది రాక్షసారణ్యమునకు గొడ్డలివంటి వాడవు, భద్ర - నిధీ! |
9. దురితలతాలవిత్ర, ఖర దూషణకాననవీతిహొత్ర, భూ భరణకళావిచిత్ర, భవ బంధవిమోచనసూత్ర, చారువి స్ఫురదరవిందనేత్ర, ఘన పుణ్యచరిత్ర, వినీలభూరికం ధరసమగాత్ర, భద్రగిరి దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | భావము: పాపమను తీగలకు కొడవలివంటివాడవు, ఖరదూషణాదుల నెడి యడవికి యగ్నివంటివాడవు, భూమిని రక్షించుటయందు విచిత్రుడవు, పుట్టుకయను ముడిని విడదీయుటయే విధిగాగలవాడవు, ప్రకాశించు పద్మములవంటి నేత్రములు గలవాడవు, పుణ్యచరిత్రుడవు, మేఘకాంతి వంటి శరీరకాంతి గలవాడవు. |
10. కనకవిశాలచేల భవకానన శాతకుఠారధార స జ్జనపరిపాలశీల దివిజస్తుత సద్గుణ కాండకాండ సం జనిత పరాక్రమక్రమ విశారద శారద కందకుంద చం దన ఘనసార సారయశ దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | భావము: బంగారు మయమైన వస్త్రములు గలవాడవు, సంసారమను నడవికి గొడ్డలి మొనవంటివాడవు, సజ్జనుల పరిపాలించెడివాడవు, దేవతలచే బొగడబడినవాడవు, మంచి గుణములు గలవాడవు, బాణవిద్యలో బండితుండవు, శరత్కాలపు మేఘము, మొల్లలు, గంధము పచ్చ కర్పూరము వంటి నిగ్గైన కీర్తిగలవాడవు. |
11. శ్రీ రఘువంశ తోయధికి శీతమయూఖుడవైన నీ పవి త్రోరుపదాబ్జముల్ వికసితోత్పల చంపక వృత్తమాధురీ పూరితవాక్ప్రసూనముల బూజలొనర్చెద జిత్తగింపుమీ తారకనామ భద్రగిరి దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ | భావము: రఘువంశమునకు జంద్రునివంటివాడవు, అట్టి నీ చరణముల నుత్పలము, చంపకము మొదలగు పద్యవృత్తములను పూలచే బూజించును. నా పూజలను గైకొనుము. |
12. గురుతరమైన కావ్యరస గుంభనకబ్బుర మందిముష్కరుల్ సరసులమాడ్కి సంతసిల జూలుదురోటుశశాంక చంద్రికాం కురముల కిందు కాంతమణి కోటిస్రవించిన భంగివింధ్యభూ ధరమున జాఱునే శిలలు దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | భావము: మూఢులు గ్రంధములలోని రసముయొక్క కూర్పునకు రసికుల వలె సంతోషింపజాలరు. ఎట్లన చంద్రుని వెన్నెలకు చంద్రకాంత శిలలు కఱగి జాఱునట్లు వింధ్యపర్వతమున నుండు ఱాళ్ళు జాఱవు. |
13. తరణికులేశ నానుడుల దప్పులు గల్గిన నీదునామ స ద్విరచితమైన కావ్యము పవిత్రముగాదె వియన్నదీజలం బరగుచువంకయైన మలినాకృతి బాఱిన దన్మహత్వముం దరమె గణింప నెవ్వరికి దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | భావము: నా మాటలలో దప్పులున్నను నీ పేరుతో వ్రాయబడు కావ్యము పవిత్రమైనదే, ఎట్లన గంగానది నీరు వంకరగ బాఱినను, ముఱికిగ మాఱినను దాని గొప్పతన మెక్కడ పోవును? |
14. దారుణపాత కాబ్ధికి సదా బడబాగ్ని భవాకులార్తివి స్తారదవానలార్చికి సుధారసవృష్టి దురంత దుర్మతా చారభయంక రాటవికి జండకఠోరకుఠారధార నీ తారకనామ మెన్నుకొన దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | భావము: భావం: నీ పేరు పాపమను సముద్రమునకు బడబాగ్ని వంటిది, సంసారమను కార్చిచ్చునకు నమృతపు వాన, దుర్మతాచారములకు గొడ్డలి మొన వంటిది. |
15. హరునకు నవ్విభీషణునక ద్రిజకుం దిరుమంత్ర రాజమై కరికి సహల్యకుం ద్రుపదకన్యకు నార్తిహరించుచుట్టమై పరగినయట్టి నీపతిత పావననామము జిహ్వపై నిరం తరము నటింపజేయుమిక దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ | భావము: నీ నామ మీశ్వరునకు, విభీషణునకు, పార్వతికిని శ్రేష్ఠమగు మంత్రమైనది. అట్టి పరమ పవిత్రమైన నీ నామము నా నాల్కయం దెప్పుడు నాడునట్లు చేయుము. |
16. ముప్పున గాలకింకరులు ముంగిటవచ్చిన వేళ, రోగముల్ గొప్పరమైనచో గఫము కుత్తుక నిండినవేళ, బాంధవుల్ గప్పినవేళ, మీస్మరణ గల్గునొ గల్గదొ నాటి కిప్పుడే తప్పకచేతు మీభజన దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | భావము: ముసలితనమున యమభటులు వాకిట ముందునకు వచ్చి యుండగా, రోగ మెక్కువై కఫము గొంతులో నిండినప్పుడు, బంధువులు చుట్టుకొన్నప్పుడు మిమ్ము తలతునో తలపలేనో, భజింతునో భజింపలేనో కాబట్టి యిప్పుడే యా పని నెరవేర్చెదను. |
17. పరమదయానిధే పతితపావననామ హరే యటంచు సు స్ధిరమతులై సదాభజన సేయు మహత్ముల పాదధూళి నా శిరమునదాల్తుమీరటకు జేరకుడంచు యముండు కింకరో త్కరముల కాన బెట్టునట దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | భావము: దయకు సముద్రమువంటివాడవు, పాపులనుద్ధరించు పేరుగలవాడవు. హరీ యని నిలుకడగల బుధ్ధితో గొలుచు మహాత్ముల కాళ్ళ దుమ్ము నా నెత్తిపై దాల్తును. అప్పుడు యముడు తన భటులను నా జోలికి పోవద్దని యాజ్ఞాపించును. |
18. అజునకు తండ్రివయ్యు సనకాదులకుం బరతత్త్వమయ్యుస ద్ద్విజమునికోటికెల్లబర దేతవయ్యు దినేశవంశ భూ భుజులకు మేటివయ్యుబరి పూర్ణుడవై వెలిగొందుపక్షిరా డ్ధ్వజమిము బ్రస్తుతించెదను దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | భావము: బ్రహ్మకు దండ్రివి, సనకాదులకున్ బరతత్త్వమవు, బ్రాహ్మణులకు, ఋషులకు ముఖ్య దేవుడవు, సూర్యవంశపు రాజులలో నధికుడవు, అట్టి నిన్ను పొగడెదను. |
19. పండిత రక్షకుం డఖిల పాపవిమొచను డబ్జసంభవా ఖండల పూజితుండు దశకంఠ విలుంఠన చండకాండకో దండకళా ప్రవీణుడవు తావక కీర్తి వధూటి కిత్తుపూ దండలు గాగ నా కవిత దాశరధీ కరుణాపయోనిధీ! | భావము: పండిత రక్షకుఁడు, పాపములఁ బోఁగొట్టువాఁడు, బ్రహ్మేంద్రాదులచే బూజింపఁబడినవాఁడు, రావణాసురిని సంహరించినవాడను నీ కీర్తి కన్యకు నా కవిత్వమును బూదండవలెనిత్తును. |
20. శ్రీరమ సీతగాగ నిజసేవక బృందము వీరవైష్ణవా చార జవంబుగాగ విరజానది గౌతమిగా వికుంఠ ము న్నారయభద్ర శైలశిఖరాగ్రముగాగ వసించు చేతనో ద్ధారకుడైన విష్ణుడవు దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | భావం: లక్ష్మీదేవి సీత, సేవకులు వైష్ణవజనులు, విరజానది, గోదావరి, వైకుంఠము, భద్రాచలము కాగా ప్రాణుల నుధ్ధరించునట్టి విష్ణువుడ నీవు దా - నిధీ! |
21. కంటి నదీతటంబుబొడగంటిని భద్రనగాధివాసమున్ గంటి నిలాతనూజనురు కార్ముక మార్గణశంఖచక్రముల్ గంటిని మిమ్ము లక్ష్మణుని గంటి కృతార్ధుడ నైతి నో జగ త్కంటక దైత్యనిర్ధళన దాశరధీ కరుణాపయోనిధీ! | భావం: ఏటిదరిని భద్రాచలమునం దుండుట జూచితిని, సీతను జూచితిని, గొప్పవైన ధనువును, బాణములను, శంఖచక్రముల జూచితిని, మిమ్ము, లక్ష్మణుని జూచి కృతార్ధుడనైతి. |
22. హలికునకున్ హలాగ్రమున నర్ధము సేకురుభంగి దప్పిచే నలమట జెందువానికి సురాపగలో జల మబ్బినట్లు దు ర్మలిన మనోవికారియగు మర్త్యుని నన్నొడగూర్చి నీపయిన్ దలవు ఘటింపజేసితివె దాశరధీ కరుణాపయోనిధీ! | భావం: రైతునకు నాగేటి చివర ధనమిచ్చినట్లును, దప్పితో బాధ పడువానికి గంగానదీజల మబ్బినట్లును, చెడు మనస్సు గల నాకు నీపై భక్తి కలుగునట్లు చేసితివి. |
23. కొంజకతర్క వాదమను గుద్దలిచే బరతత్త్వభూస్ధలిన్ రంజిలద్రవ్వి కన్గొనని రామనిధానము నేడు భక్తిసి ద్ధాంజనమందుహస్తగత మయ్యెబళీ యనగా మదీయహృ త్కంజమునన్ వసింపుమిక దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | భావం: తర్కవాదముచేనైన గన్గొనరాని రాముడను నిధి, భక్తియను బైరాగుల కాటుకతో నందఱు సెబాసనగా జేజిక్కిన దయ్యెను. ఇంక నా మనస్సునందు స్థావరముగా నిలువుము. |
24. రాముఁడు ఘోర పాతక విరాముడు సద్గుణకల్పవల్లికా రాముడుషడ్వికారజయ రాముడు సాధుజనావనవ్రతో ద్దాముఁడు రాముడే పరమ దైవము మాకని మీ యడుంగు గెం దామరలే భుజించెదను దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ | భావం: పాపములను పోగొట్టువాడు, మంచిగుణములను కల్పవృక్షపు తీగెలకు దోటవంటివాడు, వికారములను జయించినవాడు, మంచివారిని రక్షించువాడు నైన రాముడే ముఖ్య దేవుడుగా నీ యడుగు లను పద్మముల గొలుతును. |
25. చక్కెరమానివేముదిన జాలినకైవడి మానవాధముల్ పెక్కురు ఒక్క దైవముల వేమఱుగొల్చెదరట్ల కాదయా మ్రొక్కిననీకు మ్రొక్కవలె మోక్ష మొసంగిన నీవయీవలెం దక్కినమాట లేమిటికి దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | భావం: హీనులనేకులు నిన్ను విడిచి ఇంకొకరిని గొలిచెదరు. అనగా తియ్యని చక్కెరను తినలేక వేప వస్తువగు చేదును తినుటకు నేర్చినట్లున్నది.మ్రొక్క దగినవాడవు నీవే , మోక్షదాయకుడవు నీవే ! |
26. 'రా' కలుషంబులెల్ల బయలంబడద్రోచిన 'మా'క వాటమై డీకొనిప్రోవుచునిక్క మనిధీయుతులెన్నఁదదీయ వర్ణముల్ గైకొని భక్తి చే నుడువఁగానరు గాక విపత్పరంపరల్ దాకొనునే జగజ్జనుల దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | భావం: 'రా' యను నక్షరము పాపముల బారద్రోలగా, 'మా' యను నక్షరము వాకిలియై పాపముల జొరనీయకుండును అని పెద్దలైనవారు పై 'రామ' యను నక్షరముల బుద్ధిమంతులు భక్తితో బలుకకుందురే గాని, పలికినట్లైన యాపదలు ప్రపంచ జనుల గ్రమ్ముకొనవు. |
27. రామహరే కకుత్ధ్సకుల రామహరే రఘురామరామశ్రీ రామహరేయటంచు మది రంజిల భేకగళంబులీల నీ నామము సంస్మరించిన జనంబు భవంబెడబాసి తత్పరం ధామ నివాసులౌదురట దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | భావం: రామ హరే యని నీ పేరును గప్ప గొంతుకవలె దలఁచిన జనులు జన్మరహితులై మోక్షము జెందుదురట. |
28. చక్కెర లప్పకున్ మిగుల జవ్వని కెంజిగురాకు మోవికిం జొక్కపుజుంటి తేనియకు జొక్కులుచుంగన లేరు గాక నే డక్కట రామనామమధు రామృతమానుటకంటె సౌఖ్యామా తక్కినమాధురీ మహిమ దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | భావం: అయ్యో! ఈ కాలమువారు చక్కెరరాశికిని, యువతి యొక్క పెదవికిని, తేనెటీగలు పెట్టిన తేనెకు నాసపడుచున్నారు. రాముని పేరులో గల తీపిని నెఱుంగలేరు. రాముని పేరులో గల తీయదనము కంటే వానిలో గల తీయదన మంత సుఖమా! |
29. అండజవాహ నిన్ను హృదయంబుననమ్మిన వారి పాపముల్ కొండలవంటివైన వెసగూలి నశింపక యున్నె సంత తా ఖండలవైభవోన్నతులు గల్గకమానునె మోక్ష లక్ష్మికై దండయొసంగకున్నె తుద దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | భావం: నిన్ను నమ్మి కొలిచినవారి పాపములు కొండలంతటివైనను నశించిపోవును. ఇంద్రవైభవములు కల్గును. మోక్షలక్ష్మి చేయూతనొసంగును. |
30. చిక్కనిపాలపై మిసిమి జెందిన మీగడ పంచదారతో మెక్కినభంగి మీవిమల మేచకరూప సుధారసంబు నా మక్కువ పళ్లేరంబున సమాహిత దాస్యము నేటిదో యిటన్ దక్కెనటంచు జుఱ్ఱెదను దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | భావం: చిక్కని పాలిమీద నిగనిగలాడు మీగడతో జక్కెర గలిపికొని తిన్నట్లుగ నీ రూప మనియెడు నమృతము నా ప్రేమ పాత్రలో దగిన దాస్యమును దోసిలియందు లభించిందని చెప్పి జుఱ్ఱుకొందును. |
31. సిరులిడసీత పీడలెగ జిమ్ముటకున్ హనుమంతుడార్తిసో దరుడు సుమిత్రసూతి దురితంబులుమానుప రామ నామముం గరుణదలిర్ప మానవులగావగ బన్నిన వజ్రపంజరో త్కరముగదా భవన్మహిమ దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | భావం: సంపద లిచ్చుటకు సీత, పీడల పోగొట్టుటకు హనుమంతుడు, ధుఃఖముబాప లక్ష్మణుడు పాపము హరించుటకు రామనామములను గరుణతో మానవుల రక్షిచుటకై యేర్పరుపబడినవి. |
32. హలికులిశాంకుశధ్వజ శరాసన శంఖరథాంగ కల్పకో జ్వలజలజాత రేఖలను సాంశములై కనుపట్టుచున్న మీ కలితపదాంబుజ ద్వయము గౌతమపత్ని కొసంగినట్లు నా తలపున జేర్చికావగదె దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | భావం: శంకచక్రాదులతో బ్రకాశించు పద్మరేఖల వలె చిహ్నములు గలవైన మీ పాదముల నహల్య కొసగినట్లు నా భామునందు గూడ నిలుచునట్లు చేయును. |
33. జలనిధిలోనదూఱి కుల శైలముమీటి ధరిత్రిగొమ్మునం దలవడమాటిరక్కసుని యంగముగీటిబలీంద్రునిన్ రసా తలమునమాటి పార్ధివక దంబముగూఱ్చిన మేటిరామ నా తలపుననాటి రాగదవె దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | భావం: మత్స్య, కూర్మ, వరాహ, నరసింహ, వామన, పరశురామాద్యవతారముల నెత్తినట్టి రామా! నా భావమునందు నిలువగా రమ్ము. |
34. భండన భీముడా ర్తజన బాంధవుడుజ్జ్వల బాణతూణకో దండకళాప్రచండ భుజ తాండవకీర్తికి రామమూర్తికిన్ రెండవ సాటిదైవమిక లేడనుచున్ గడగట్టి భేరికా దాండద దాండ దాండ నిన దంబులజాండము నిండమత్తవే దండము నెక్కి చాటెదను దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | భావం: యుద్ధమునందు భయంకరుడు, దుఃఖితులకు జుట్టము, ధనుర్విద్యయందును, భుజబలము నందును పేరు గన్న రాముని వంటి దేవుడింకొకడు లేడు. ఈ విషయము నేను లోకమునకు జాటెదను. |
35. అవనిజ కన్నుదోయి తొగలందు వెలింగెడు సోమ, జానకీ కువలయనేత్ర గబ్బిచనుకొండల నుండు ఘనంబ మైధిలీ నవనవ యౌవనంబను వనంబుకున్ మదదంతి వీవెకా దవిలి భజింతు నెల్లపుడు దాశరధీ కరుణాపయోనిధీ! | భావం: సీత కన్నులను కలువలకు జంద్రుడవు, సీత యొక్క యుబ్బిన స్తనములను కొండల నుండెడి మేఘమవు. సీత యొక్క కొంగ్రొత్త యౌవన మను వనమునకు మదించిన యేనుగువంటివాడవు నీవని యిష్టముతో గొలుతును |
36. ఖరకరవంశజా విను ముఖండిత భూతపిశాచఢాకినీ జ్వర పరితాపసర్పభయ వారకమైన భవత్పదాబ్జ ని స్పుర దురువజ్రపంజరముజొచ్చితి, నీయెడ దీన మానవో ధ్ధర బిరుదంక మేమఱుకు దాశరధీ కరుణాపయోనిధీ! | భావం: భూత పిశాచాది భయముల బోగొట్టునవైన నీ పాదముల బ్రవేశించితిని. ఇపుడు దీనుల నుద్ధరించువాడవను నీ బిరుదు యొక్క చిహ్నము మఱవకుము. |
37. జుఱ్ఱెదమీక థామృతము జుఱ్ఱెదమీపదకంజతో యమున్ జుఱ్ఱెద రామనామమున జొబ్బిలుచున్న సుధారసంబ నే జుఱ్ఱెద జుఱ్ఱుజుఱ్ఱుఁగ రుచుల్ గనువారిపదంబు గూర్పవే తుఱ్ఱులతోడి పొత్తిడక దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | భావం: మీ కధామృతమును మీ పాదపద్మములను జుఱ్ఱుకొందును. రామనామములో గారుచున్న యమృతరసమును జుఱ్ఱెదను. అందలి రుచుల నెఱిగినవారి స్థానమిమ్ము. దుర్మార్గుల స్నేహ మొసగకుము. |
38. ఘోరకృతాంత వీరభట కోటికి గుండెదిగుల్ దరిద్రతా కారపిశాచ సంహరణ కార్యవినోది వికుంఠ మందిర ద్వార కవాట భేది నిజదాస జనావళికెల్ల ప్రొద్దు నీ తారకనామ మెన్నుకొన దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | భావం: నీ నామము యమభటులకు గుండె దిగులు కలిగించునది, దరిద్ర పిశాచమును నాశనము చేయునది. నీ భక్తుల కెప్పటికిని వైకుంఠ ద్వారమున గల తలుపులను బ్రద్దలు గొట్టునటువంటిది. |
39. విన్నపమాలకించు రఘువీర నహిప్రతిలోకమందు నా కన్నదురాత్ముడుం బరమ కారుణికోత్తమ వేల్పులందు నీ కన్న మహాత్ముడుం బతిత కల్మషదూరుడు లేడునాకువి ద్వన్నుత నీవెనాకు గతి దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | భావం: నాకన్న దురాత్ముడు ప్రపంచమున లేడు. నీకన్న మహాత్ముడు దేవతలలో లేడు. కావున నాకు నీవె దిక్కు. మరియొకరు కాదు. |
40. పెంపునఁదల్లివై కలుష బృందసమాగమ మొందుకుండు ర క్షింపనుదండ్రివై మెయు వసించుదు శేంద్రియ రోగముల్ నివా రింపను వెజ్జవై కృప గుఱించి పరంబు దిరబుగాఁగ స త్సంపదలీయ నీవెగతి దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | భావం: పోషించుటలో దల్లివి, పాపముల బొందకుండ రక్షించుటలో దండ్రివి, రోగమును వారించుటలో వైద్యుడవై, దయతో శాశ్వతమోక్ష మొసగి రక్షింపుము. |
41. కుక్షినజాండపం క్తులొన గూర్చి చరాచరజంతుకోటి సం రక్షణసేయు తండ్రివి పరంపర నీ తనయుండనైన నా పక్షము నీవుగావలదె పాపము లెన్ని యొనర్చినన్ జగ ద్రక్షక కర్తవీవెకద దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | భావం: కడుపులో బ్రహ్మాండముల నుంచుకొని చేతనా చేతన జంతువుల బాలించు నీవే నాకు దిక్కు. పాపములెన్ని చేసినను రక్షించు వాడవు నీవే సుమా! |
42. గద్దరియో గిహృత్కమల గంధర సానుభవంబుఁజెందు పె న్నిద్దవు గండుఁ దేఁటి థరణీసుత కౌఁగిలిపంజరంబునన్ ముద్దులుగుల్కు రాచిలుక ముక్తినిధానమురామరాఁగదే తద్దయు నేఁడు నాకడకు దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | భావం: మహాత్ముల హృదయ పద్మములనుండు మకరందమును గ్రోలుదుమ్మెదవంటివాడవు, ముక్తికి నిక్షేపమువంటివాడవు నైన, రామ! నేడు దయతో నా కడకు రమ్ము. |
43. కలియుగ మర్త్యకోటినిను గన్గొన రానివిధంబో భక్తవ త్సలతవహింపవో చటుల సాంద్రవిపద్దశ వార్ధి గ్రుంకుచో బిలిచిన బల్క వింతమఱపీ నరులిట్లనరాదు గాక నీ తలపున లేదె సీత చెఱ దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | భావం: ఈ కలియుగములోని మనుష్యులు నిన్ను గనలేకున్నారో లేక నీకు భక్తులపై దయలేదో యెఱుంగను. మిక్కిలి విశేషమైన యాపద లను సముద్రములో బడుచు బిలిచినను బలుకకున్నావు. మే మిట్లనగూడదు, సీత పడిన బాధ నప్పుడే మఱచితివా? (మమ్ములను మఱువకు మనుట.) |
44. జనవర మీక థాలి వినసైఁపక కర్ణములందు ఘంటికా నినద వినోదముల్ సులుపునీచునకున్ వరమిచ్చినావు ని న్ననయమునమ్మి కొల్చిన మహాత్మునకేమి యొసంగు దోసనం దననుత మాకొసంగుమయ దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | భావం: నీ కధలు చెవులతో విన నిష్టపడక గంటలమ్రోఁతల నానందపడు ఘంటాకర్ణాదులకు వరము లిచ్చితివి. నిన్నెప్పుడుఁ గొల్చువారి కే మోసంగితివి. మాకు మోక్ష మిమ్ము. |
45. పాపము లొందువేళ రణపన్నగ భూత భయజ్వారాదులన్ దాపద నొందువేళ భరతాగ్రజ మిమ్ము భజించువారికిన్ బ్రాపుగ నీవుదమ్ము డిరుపక్కియలన్ జని తద్విత్తి సం తాపము మాంపి కాతురట దాశరధీ కరుణాపయోనిధి! | 46. అగణిత జన్మకర్మదురి తాంబుధిలో బహుదుఃఖవీచికల్ దెగిపడవీడలేక జగతీధర నీపదభక్తి నావచే దగిలి తరింపగోరితి బదంపబడి నదు భయంభు మాన్పవే తగదని చిత్తమం దిడక దాశరధీ కరుణాపయోనిధీ! |
47. నేనొనరించు పాపముల నేకములైనను నాదుజిహ్వకుం బానకమయ్యెమీపరమ పావననామముదొంటి చిల్కరా మాననుగావుమన్న తుది మాటకు సద్గతి జెందెగావునన్ దాని ధరింపగోరెదను దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | 48. పరధనముల్ హరించి పరభామలనంటి పరాన్న మబ్బినన్ మురిపమ కానిమీఁదనగు మోసమెఱుంగదు మానసంబు స్తరమదికాలకింకర గదాహతి పాల్పడనీక మమ్ము నేదు తఱిదరిజేర్చి కాచెదవొ దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. |
49. చేసితి ఘోరకృత్యములు చేసితి భాగవతాపచారముల్ చేసితి నన్యదైవములఁ జేరి భజించిన వారిపొందు నేఁ జేసిన నేరముల్ దలఁచి చిక్కులఁబెట్టకుమయ్యయయ్య నీ దాసుఁడనయ్య భద్రగిరి దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | 50. పరుల ధనంబుఁజూచిపర భామలజూచి హరింపగోరు మ ద్గురుతరమానసం బనెడు దొంగనుబట్టినిరూఢదాస్య వి స్ఫురితవివేక పాశములఁ జుట్టి భవచ్చరణంబనే మరు త్తరువునగట్టివేయగ దె దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. |
51. సలలిత రామనామ జపసార మెఱుంగను గాశికాపురీ నిలయుడగానుమీచరణ నీరజరేణు మహాప్రభావముం దెలియనహల్యగాను జగతీవర నీదగు సత్యవాక్యముం దలపగ రావణాసురుని తమ్ముడగాను భవద్విలాసముల్ దలచినుతింప నాతరమె దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | 52. పాతకులైన మీకృపకు బాత్రులు కారెతలంచిచూడ జ ట్రాతికిగల్గె బావన మరాతికి రాజ్యసుఖంబుగల్గె దు ర్జాతికి బుణ్యమబ్బెగపి జాతిమహత్త్వమునొందెగావునం దాతవ యెట్టివారలకు దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. |
53. మామక పాతక వజ్రము మ్రాన్పనగణ్యము చిత్రగుప్తులే యేమని వ్రాతురో? శమనుడేమి విధించునొ? కాలకింకర స్తోమ మొనర్చిటేమొ? వినజొప్పడ దింతకమున్నెదీనచిం తామణి యొట్లు గాచెదవొ దాశరధీ కరుణాపయోనిధీ! | 54. దాసిన చుట్టూమా శబరి? దాని దయామతి నేలినావు; నీ దాసుని దాసుడా? గుహుడు తావకదాస్య మొసంగినావు నే జేసిన పాపమో! వినుతి చేసినగావవు గావుమయ్య! నీ దాసులలోన నేనొకఁడ దాశరధీ కరుణాపయోనిధీ! |
55. దీక్షవహించి నాకొలది దీనుల నెందఱి గాచితో జగ ద్రక్షక తొల్లియా ద్రుపద రాజతనూజ తలంచినంతనే యక్షయమైన వల్వలిడి తక్కట నామొఱజిత్తగించి ప్రత్యక్షము గావవేమిటికి దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | 56. నీలఘనాభమూర్తివగు నిన్ను గనుంగొనికోరి వేడినన్ జాలముసేసి డాగెదవు సంస్తుతి కెక్కిన రామనామ మే మూలను దాచుకోగలవు ముక్తికి బ్రాపది పాపమూలకు ద్దాలముగాదె మాయెడల దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. |
57. వలదు పరాకు భక్తజనవత్సల నీ చరితంబు వమ్ముగా వలదు పరాకు నీబిరుదు వజ్రమువంటిది గాన కూరకే వలదు పరాకు నాదురిత వార్ధికి దెప్పవుగా మనంబులో దలతుమెకా నిరంతరము దాశరథీ కరునాపయోనిధీ. | 58. తప్పులెఱుంగ లేక దురితంబులు సేసితినంటి నీవుమా యప్పవుగావు మంటి నికనన్యులకున్ నుదురంటనంటినీ కొప్పిదమైన దాసజను లొప్పిన బంటుకు బటవంటి నా తప్పుల కెల్ల నీవెగతి దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. |
59. ఇతడు దురాత్ముడంచుజను లెన్నఁగ నాఱడిఁగొంటినేనెపో పతితుఁడ నంటినో పతిత పావనమూర్తివి నీవుగల్ల నే నితిరుల వేఁడనంటి నిహ మిచ్చిననిమ్ముపరంబొసంగుమీ యతులిత రామనామ మధు రాక్షర పాళినిరంతరం బహృ ద్గతమని నమ్మికొల్చెదను దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | 60. అంచితమైననీదు కరుణామృతసారము నాదుపైని బ్రో క్షించిన జాలుదాననిర సించెదనాదురితంబు లెల్లదూ లించెద వైరివర్గ మెడలించెద గోర్కులనీదుబంటనై దంచెద, గాలకింకరుల దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. |
61. జలనిధు లేడునొక్క మొగిఁ జక్కికిదెచ్చెశరంబు, ఱాతినిం పలరఁగ జేసెనాతిగఁబ దాబ్జపరాగము, నీ చరిత్రముం జలజభవాది నిర్జరులు సన్నుతి సేయఁగ లేరు గావునం దలపనగణ్యమయ్య యిది దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | 62. కోతికిశక్యమా యసురకోటుల గెల్వను గాల్చెబో నిజం బాతనిమేన శీతకరుడౌట దవానలు డెట్టివింత? మా సీతపతివ్రతా మహిమసేవకు భాగ్యముమీకటాక్షము ధాతకు శక్యమా పొగడ దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. |
63. భూపలలామ రామరఘుపుంగవరామ త్రిలోక రాజ్య సం స్ధాపనరామ మోక్షఫల దాయక రామ మదీయ పాపముల్ పాపగదయ్యరామ నిను బ్రస్తుతి చేసెదనయ్యరామ సీ తాపతిరామ భద్రగిరి దాసరథీ కరుణాపయోనిధీ. | 64. నీసహజంబు సాత్వికము నీవిడిపట్టు సుధాపయోధి, ప ద్మాసనుడాత్మజుండు, గమలాలయనీ ప్రియురాలు నీకు సిం హాసనమిద్ధరిత్రి; గొడుగాక సమక్షులు చంద్రబాస్కరుల్ నీసుమతల్పమాదిఫణి నీవె సమస్తము గొల్చినట్టి నీ దాసుల భాగ్యమెట్టిదయ దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. |
65. చరణము సోకినట్టి శిలజవ్వనిరూపగు టొక్కవింత, సు స్ధిరముగ నీటిపై గిరులు దేలిన దొక్కటి వింతగాని మీ స్మరణ దనర్చుమానవులు సద్గతి జెందిన దెంతవింత? యీ ధరను ధరాత్మజారమణ దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | 66. దైవము తల్లిదండ్రితగు దాత గురుండు సఖుండు నిన్నె కా భావన సేయుచున్నతఱి పాపములెల్ల మనోవికార దు ర్భావితుజేయుచున్నవికృపామతివైనను కావుమీ జగ త్పావనమూర్తి భద్రగిరి దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. |
67. వాసవ రాజ్యభోగ సుఖ వార్ధిని దేలు ప్రభుత్వమబ్బినా యాసకుమేర లేదు కనకాద్రిసమాన ధనంబుగూర్చినం గాసును వెంటరాదు కని కానక చేసిన పుణ్యపాపముల్ వీసరబోవ నీవు పదివేలకు జాలు భవంబునొల్ల నీ దాసునిగాగ నేలుకొను దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | 68. సూరిజనుల్ దయాపరులు సూనృతవాదు లలుబ్ధమానవుల్ వేరపతిప్రతాంగనలు విప్రులు గోవులు వేదముల్ మహా భారముదాల్పగా జనులు పావనమైన పరోపకార స త్కార మెఱుంగులే రకట దాశరధీ కరుణాపయోనిధీ! |
69. వారిచరావతారము వారిధిలో జొఱబాఱి క్రోధ వి స్తారగుడైన యా నిగమతస్కరవీర నిశాచరేంద్రునిం జేరి వధించి వేదముల చిక్కెడలించి విరించికి మహో దారతనిచ్చితీవెగద దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | 70. కరమనుర క్తిమందరము గవ్వముగా నహిరాజుద్రాడుగా దొరకొన దేవదానవులు దుగ్ధపయోధిమథించుచున్నచో ధరణిచలింపలోకములు తల్లడమందగ గూర్మమై ధరా ధరము ధరించితీవెకద దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. |
71. ధారుణి జాపజుట్టిన విధంబునగైకొని హేమనేత్రుడ వ్వారిధిలోనదాగినను వానివధించి వరాహమూర్తివై ధారుణిదొంటికై వడిని దక్షిణశృంగమున ధరించి వి స్తార మొనర్చితీవే కద దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | 72. పెటపెటనుక్కు కంబమున భీకరదంత నఖాంతర ప్రభా పటలము గప్ప నుప్పతిలి భండనవీధి నృసింహభీకర స్ఫుటపటుశక్తి హేమకశిపు విదళించి సురారిపట్టి నం తటగృపజూచితీవెకద దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. |
73. పదయుగళంబు భూగగన భాగముల వెసనూని విక్రమా స్పదమగునబ్బలీంద్రునొక పాదమునందల క్రిందనొత్తిమే లొదవజగత్త్రయంబు బురు హూతునికియ్యవటుండవైనచి త్సదమలమూర్తి వీవెకద దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | 74. ఇరువదియొక్కమాఱు ధరణీశుల నెల్లవధించి తత్కళే బర రుధిర ప్రవాహమున బైతృకతర్పణ మొప్పజేసి భూ సురవరకోటికి ముదము సొప్పడ భార్గవరామమూర్తివై ధరణినొసంగితీ వెకద దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. |
75. దురమున దాటకందునిమి ధూర్జటివిల్ దునుమాడిసీతనుం బరిణయమంది తండ్రిపనుప ఘన కాననభూమి కేగి దు స్తరపటుచండ కాండకులిశాహతి రావణకుంభకర్ణ భూ ధరముల గూల్చితీ వెకద దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | 76. అనుపమయాదవాన్వయసు ధాబ్ధిసుధానిధి కృష్ణమూర్తినీ కనుజుడుగాజనించి కుజనావళినెల్ల నడంచి రోహిణీ తనయుడనంగ బాహుబల దర్పమున బలరామ మూర్తివై తనరిన వేల్పవీవెకద దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. |
77. సురలునుతింపగా ద్రిపుర సుందరుల వరియింపబుద్ధరూ పరయగ దాల్చితీవు త్రిపురాసురకోటి దహించునప్పుడా హరునకుదోడుగా వరశ రాసన బాణముఖో గ్రసాధనో త్కర మొనరించితీవుకద దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | 78. సంకరదుర్గమై దురిత సంకులమైన జగంబుజూచి స ర్వంకషలీల ను త్తమ తురంగమునెక్కి కరాసిబూని వీ రాంకవిలాస మొప్ప గలి కాకృత సజ్జనకోటికి నిరా తంక మొనర్చితీవుకద దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. |
79. మనముననూహపోషణలు మర్వకమున్నె కఫాదిరోగముల్ దనువుననంటి మేనిబిగి దప్పకమున్నెనరుండు మోక్ష సా ధన మొనరింపఁగావలయుఁ దత్త్వవిచారము మానియుండుట ల్తనువునకు విరోధమిది దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | 80. ముదమున కాటపట్టుభవ మోహమద్వ దిరదాంకుశంబు సం పదల కొటారు కోరికల పంట పరంబున కాది వైరుల న్నదన జయించుత్రోవ విపదబ్ధికినావగదా సదాభవ త్సదమలనామసంస్మరణ దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. |
81. దురిత లతానుసార భయ దుఃఖ కదంబము రామనామభీ కరతల హేతిచేఁ దెగి వకావకలై చనకుండ నేర్చునే దరికొని మండుచుండు శిఖ దార్కొనిన శలబాదికీటకో త్కరము విలీనమైచనవె దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | 82. హరిపదభక్తినింద్రియజ యాన్వితుడుత్తముఁడింద్రిమంబులన్ మరుగక నిల్పనూదినను మధ్యముఁడింద్రియపారశ్యుడై పరగినచో నికృష్టుడని పల్కగ దుర్మతినైన నన్ను నా దరమున నెట్లుకాచెదవొ దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. |
83. వనకరిచిక్కు మైనసకు పాచవికిం జెడిపోయె మీనుతా వినికికిఁజిక్కెఁజిల్వగను వేఁదుఱుఁ జెందెను లేళ్ళు తావిలో మనికినశించె దేటితర మాయిరుమూఁటిని గెల్వనై దుసా ధనములనీ వె కావనగు దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | 84. కరములుమీకుమ్రొక్కులిడ కన్నులు మిమ్మునె చూడ జిహ్వ మీ స్మరణదనర్పవీనులుభ వత్కథలన్ వినుచుండనాస మీ యఱుతును బెట్టుపూసరుల కాసగొనం బరమార్థ సాధనో త్కరమిది చేయవేకృపను దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. |
85. చిరతరభక్తి నొక్కతుళసీదళ మర్పణ చేయువాడు ఖే చరగరు డోరగ ప్రముఖ సంఘములో వెలుగన్ సధా భవత్ సురుచిర ధీంద పాదముల బూజలొనర్చిన వారికెల్లద త్పర మరచేతిధాత్రిగద దాశరధీ కరుణాపయోనిధీ! | 86. భానుడు తూర్పునందుగను పుట్టినఁ బావక చంద్ర తేజముల్ హీనత జెందినట్లు జగదేక విరాజితమైన నీ పద ధ్యానము చేయుచున్నఁ బర దైవమరీచులడంగకుండు నే దానవ గర్వ నిర్దళన దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. |
87. నీమహనీయతత్త్వ రస నిర్ణ యబోధ కథామృతాబ్ధిలో దామునుగ్రుంకులాడకవృ థాతనుకష్టముజెంది మానవుం డీ మహిలోకతీర్థముల నెల్ల మునింగిన దుర్వికార హృ తామసపంకముల్ విదునె దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | 88. నీమహనీయతత్త్వ రస నిర్ణ యబోధ కథామృతాబ్ధిలో దామునుగ్రుంకులాడకవృ థాతనుకష్టముజెంది మానవుం డీ మహిలోకతీర్థముల నెల్ల మునింగిన దుర్వికార హృ తామసపంకముల్ విదునె దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. |
89. కాంచన వస్తుసంకలిత కల్మష మగ్ని పుటంబు బెట్టెవా రించినరీతి నాత్మనిగిడించిన దుష్కర దుర్మలత్రయం బంచిత భ క్తియోగ దహ నార్చిఁదగుల్పక పాయునే కన త్కాంచనకుండలాభరణ దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | 90. నీసతి పెక్కు గల్ములిడనేర్పిరి, లోక మకల్మషంబుగా నీసుత సేయు పావనము నిర్మిత కార్యధురీణ దక్షుడై నీసుతుడిచ్చు నాయువులు నిన్న భుజించినఁ గల్గకుండునే దాసులకీప్సి తార్థముల దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. |
91. వారిజపత్రమందిడిన వారివిధంబున వర్తనీయమం దారయ రొంపిలోన దను వంటని కుమ్మరపుర్వురీతి సం సారమున మెలంగుచు విచారడైపరమొందుగాదెస త్కార మెఱింగి మానవుడు దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | 92. ఎక్కడి తల్లిదండ్రి సుతులెక్కడి వారు కళత్ర బాంధవం బెక్కడ జీవుఁడెట్టి తను వెత్తిన బుట్టును బోవుచున్న వా డొక్కడెపాప పుణయ ఫల మొందిన నొక్కడె కానరాడువే ఱొక్కడు వెంటనంటిభవ మొల్లనయాకృప జూడువయ్యనీ టక్కరి మాయలందిడక దాశరథీ కరుణా పయోనిధీ. |
93. దొరసినకాయముల్ముదిమి తోచినఁజూచిప్రభుత్వముల్సిరు ల్మెఱపులుగాగజూచిమఱి మేదినిలోఁదమతోడివారుముం దరుగుటజూచిచూచి తెగు నాయువెఱుంగక మోహపాశము ల్దరుగనివారికేమిగతి దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | 94. సిరిగలనాఁడు మైమఱచి చిక్కిననాఁడుదలంచి పుణ్యముల్ పొరిఁబొరి సేయనైతినని పొక్కినఁ గల్గు నెగాలిచిచ్చుపైఁ గెరలిన వేళఁదప్పికొని కీడ్పడు వేళ జలంబు గోరి త త్తరమునఁ ద్రవ్వినం గలదె దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. |
95. జీవనమింకఁ బంకమున జిక్కిన మీను చలింపకెంతయు దావుననిల్చి జీవనమె దద్దయుఁ గోరువిధంబు చొప్పడం దావలమైనఁగాని గుఱి తప్పనివాఁడు తరించువాఁడయా తావకభక్తియో గమున దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | 96. సరసునిమానసంబు సర సజ్ఞుడెరుంగును ముష్కరాధముం డెఱిఁగిగ్రహించువాడె కొల నేకనిసముఁ గాగదుర్దురం బరయఁగ నేర్చునెట్లు విక చాబ్దమరంద రసైక సౌరభో త్కరముమిళింద మొందుక్రియ దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. |
97. నోఁచినతల్లిదండ్రికిఁ దనూభవుఁడొక్కడెచాలు మేటిచే చాఁచనివాడు వేఱొకఁడు చాచిన లేదన కిచ్చువాఁడునో రాఁచినిజంబకాని పలు కాడనివాఁడు రణంబులోన మేన్ దాచనివాఁడు భద్రగిరి దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | 98. శ్రీయుతజానకీరమణ చిన్నయరూప రమేశరామ నా రాయణ పాహిపాహియని బ్రస్తుతిఁ జేసితి నామనంబునం బాయక కిల్బిషవ్రజ వి పాటనమందఁగ జేసి సత్కళా దాయి ఫలంబునాకియవె దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. |
99. ఎంతటిపుణ్యమో శబరి యెంగిలిగొంటివి వింతగాదె నీ మంతన మెట్టిదో యుడుత మైనిక రాగ్ర నఖాంకురంబులన్ సంతసమందఁ జేసితివి సత్కులజన్మము లేమి లెక్క వే దాంతముగాదె నీ మహిమ దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | 100. బొంకనివాఁడెయోగ్యుడరి బృందము లెత్తిన చోటజివ్వకుం జంకనివాఁడెజోదు రభసంబున నర్థి కరంబుసాఁచినం గొంకనివాఁడెదాత మిముఁ గొల్చిభజించిన వాఁడె పోనిరా తంక మనస్కుఁ డెన్న గను దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. |
101. భ్రమరముగీటకంబుఁ గొని పాల్పడి ఝాంకరణో కారియై భ్రమరముగానొనర్చునని పల్కుటఁ జేసి భవాది దుఃఖసం తమసమెడల్చి భక్తిసహి తంబుగ జీవుని విశ్వరూప త త్త్వమునధరించు టేమరుదు దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | 102. తరువులు పూచికాయలగు దక్కుసుమంబులు పూజగాభవ చ్చరణము సోకిదాసులకు సారములో ధనధాన్యరాశులై కరిభట ఘోటకాంబర నకాయములై విరజా సము త్తరణ మొనర్చుజిత్రమిది దాశరధీ కరుణాపయోనిధీ! |
103. పట్టితిభట్టరార్యగురు పాదములిమ్మెయినూర్ధ్వ పుండ్రముల్ వెట్టితిమంత్రరాజ మొడి బెట్టితి నయ్యమకింక రాలికిం గట్టితిబొమ్మమీచరణ కంజలందుఁ దలంపుపెట్టి బో దట్టితిఁ బాపపుంజముల దాశరథీ కరుణాపయోనిధీ. | 104. అల్లన లింగమంత్రి సుతుడత్రిజ గోత్రజుడాదిశాఖ కం చెర్ల కులోద్బవుం దంబ్రసిద్ధిడనై భవదంకితంబుగా నెల్లకవుల్ నుతింప రచియించితి గోపకవీంద్రుడన్ జగ ద్వల్లభ నీకు దాసుడను దాశరధీ కరుణాపయోనిధీ! |