గుణాలు వాటి స్వభావాలు - Gunalu Vaati Swabhavalu

గుణాలు వాటి స్వభావాలు

భగవద్గీతలో శ్రీ కృష్ణుడు గుణాల గురించి చాల బాగ వివరణ ఇచ్చాడు. అదియే “గుణత్రయవిభాగ యోగము”

ఆత్మ నాశన రహితమైనది. కాని ప్రకృతివల్ల ఉద్భవించిన సత్వ రజస్ తమో గుణములు జీవాత్మను శరీరమున బంధించును. అనుచు శ్రీకృష్ణుడు ఈ మూడు గుణముల స్వభావమును, ప్రభావమును వివరించెను. అందరిలోను ఉన్న సత్వరజస్తమో గుణాల ప్రభావం వలన జీవులు భిన్నంగా ప్రవర్తిస్తున్నాయి. ఈ త్రిగుణాలు ప్రకృతితోపాటు ఉద్భవించి క్షేత్రజ్ఞుడిని క్షేత్రంలో బంధించి ఉంచుతాయి. బ్రహ్మాండమంతా భగవంతుని కారణంగానే సృజింపబడుతుంది.




పార్థా ! సహసము, ఓర్పు, ధైర్యము, శుద్ధి, ఇతరుల వంచింప కుండుట, కావరము లేకయుండుట మొదలగు గుణములు  దైవాంశ సంభూతులకుండును. అట్లే డంభము, గర్వము, అభిమానము, క్రోదము, కఠీనపు మాటలాడుట, అవివేకము మొదలగు గుణములు రాక్షసాంశమున బుట్టిన వారికుండును .

దేనినీ ద్వేషింపకుండా, కాంక్షించకుండా, సమత్వంతో నిర్మ మనస్కుడైనవాడు అమృతత్వాన్ని పొందుతాడు. భగవంతుని అచంచల భక్తి విశ్వాసాలతో ఆరాధించేవాడు గుణాతీతుడై బ్రహ్మ పదాన్ని పొందడానికి అర్హుడౌతాడు.




న తదస్తి పృథివ్యాం వా దివి దేవేషు వ పునః |

సత్త్వం ప్రకృతిజైర్ముక్తం యదేభి: స్యాత్త్రిభిర్గునై: ||              (భగవద్గీత 18:40)

భూమి, ఆకాశం, దేవతలు, లేక ఏ ఇతర లోకలలోనైన  ప్రకృతి నుండి ఉత్పన్నమైన మూడు గుణాలు లేకుండా ఏ ప్రాణి వుండదు.

సత్వం రజస్తమ ఇతి గుణాః ప్రకృతిసంభవాః |

నిబద్నంతి మహాబాహో దేహే దేహినమవ్యయమ్ ||                                     (భగవద్గీత 14:15)

ప్రకృతిలో సత్వరజస్తమో గుణాలు వున్నవి. ఇవి శాశ్వతమైన జీవుని శరీరంలో బందిస్తున్నవి.

శరీరంలోని పురుషుడు(ఆత్మ) ప్రకృతి లోని ఘటనల వలన సుఖదుఃఖాలను అనుభవించినపుడు పరిస్థితుల ఆధారంగా శరీర తత్వంలోని సత్వ, రజ, తమో గుణాల ప్రభావముల ననుసరించి స్పందించి పనులు చేయుటకు నిశ్చయించుకొనును. ఆ విధంగా త్రిగుణాలు జీవునిని శరీరములలో బంధిస్తున్నాయి .

సత్త్వం సుఖే సంజయతి రజః కర్మణి భారత |

జ్ఞానమావృత్య తు తమః ప్రమాదే సంజయత్యుత ||                    (భగవద్గీత 14:9)

సత్వ గుణము సుఖములందు, రజోగుణము పనులలోను, తమో గుణము జ్ఞానాన్ని కప్పివేసి ప్రమాదాలలో బందించును.

రజస్తమశ్చాభిభూయ సత్త్వం భవతి భారత |

రజఃసత్త్వం తమశ్చైవ తమః సత్వం రాజస్తథా ||                                 (భగవద్గీత 14:1౦)

రాజస్తమోగుణాలను అణచి సత్వ గుణము వృద్దిచెందును. అదేవిదంగా సత్వతమోగుణాలను అణచి రజోగుణము, సత్వరజోగుణాలను అణచి తమో గుణము వృద్ది చెందును.శరీర, పరిసర పరిస్థితులను అనుసరించి త్రిగుణాలలో ఎదో ఒక గుణము వృద్ది చెందును.

సర్వద్వారేషు దేహే స్మిన్ ప్రకాశ ఉపజాయతే |

జ్ఞానం యద తద విద్యత్ వివృదం సత్వమిత్యుత్ ||                             (భగవద్గీత 14:11)

ఎప్పుడు మనషి చేసే పనులన్నీ జ్ఞానంతో తెజోవంతమై వుంటావో అప్పుడు సత్వ గుణము వృద్దినొంది ఉన్నట్లుగా తెలుసుకొమ్మని చెప్పబడింది.

లోభః ప్రవృత్తిరారంభః కర్మణామశమః స్పృహా |

రజస్యేతాని జాయంతే వివ్రుద్దే భరతర్షభ ||                                        (భగవద్గీత 14:1౩)

రజోగుణము అధికమైనపుడు లోభము, అణచలేని కోరిక, పనుల ప్రయత్నము, క్రియాశీలత్వము వృద్దినొందును.

అప్రకాశో ప్రవ్రుత్తిశ్చ ప్రమాదో మోహ ఏవ చ |

తమస్యేతాని జాయంతే వివృద్ధే కురునందన ||                                   (భగవద్గీత 14:1౩)

తమో గుణము వృద్దినొందగా నిస్తేజం, సోమరితనం, బుద్దిహీనత, మోహం వ్యక్తములగును.

సత్వాత్ సంజాయతే జ్ఞానం రజసో లోభ ఏవ చ |

ప్రమాదమౌహో తమసో భవతో జ్ఞానమేవ చ ||                                 (భగవద్గీత 14:17)

సత్వ గుణమునుండి జ్ఞానము పెంపొందును.రజో గుణము నుండి లోభము, తమో గుణం నుండి బుద్దిహీనత, మోహము, అజ్ఞానము తప్పక ఉత్పన్నమగును.

ఆయు:సత్త్వబలారోగ్యసుఖప్రీతివివర్ధనః |

రస్యాః స్నిగ్దాః స్థ్హిరా హ్రుద్యాః ఆహారాః సాత్త్వికప్రియాః ||                                   (భగవద్గీత 17:18)     

ఆయువు, బుద్ది, బలము, ఆరోగ్యము, సుఖము, ప్రీతిని వృద్దిపరుచునట్టి రసవంతరములు, పుస్టికారము, దృఢము, మనః ప్రీతిని కలిగించు ఆహారములు సత్వగుణమదికముగా ఉన్నవారికి ఇష్టమైనవి.

కత్వమ్లలవ ణాత్యుష్ణతీక్ష్న్ రూక్షవిదాహినః |

ఆహారా రాజసస్యేష్ట దుఃఖశోకామయప్రదాః ||                                     (భగవద్గీత 17:9)

చేదు, పులుపు, ఉప్పు, కారం రుచులు మిక్కిలి వేడిగా వున్నట్టివి, ఎండినవి, మంట కలిగించునట్టి ఆహారములు రజోగుణము ఎక్కువగా ఉన్నవారికి ఇష్టము. అవి దుఃఖము, చింత, రోగములు కలిగించును.





భ్రాంతిచే కప్పబడి అధర్మాన్ని ధర్మంగాను , అన్ని విషయాలను తప్పు అనే విదంగా భావించేది తామస బుద్ధి .






బుద్ధి, జ్ఞానము, భ్రాంతి లేకుండుట, క్షమా గుణము, సత్యము, ఇంద్రియ నిగ్రహము, మనో నిగ్రహము, సుఖము, దుఃఖoము, పుట్టుక, మరణము, భయము, నిర్భయము, అహింస, సమభావము, తృప్తి, తపస్సు, దానము, కీర్తి, అపకీర్తి, మున్నగు వివిధ భావములు జీవులకు నానుండియే  కలుగుతున్నవి.

సంకలనం: కోటి మాధవ్ బాలు చౌదరి