ఛాయా సోమేశ్వరాలయం, పానగల్లు, నల్గొండ
పానగల్లు రాజధానిగా కుందూరు చోళులు క్రీ.శ. 1040 నుండి 1290 వరకు నల్గొండ, మహబూబ్ నగర్ మరియు ఖమ్మం జిల్లాల్లో నిర్మించిన రాష్ట్రమును పరిపాలించిరి. వీరి కాలములోనే ఈ దేవాలయము కూడా నిర్మిమ్పబడ్డది. ఈ దేవాలయము లో లభించిన వొక శాసనము లో క్రీ.శ. 1290 లో కాకతీయ ప్రభువగు ప్రతాపరుద్రుని పేరు కలదు.
ఇది త్రికూటాలయముగా మూడు గర్భ గృహములతో నిర్మించబడినది. తూర్పుముఖముగా వున్న గర్భగృహములో శివలింగం వున్నది. ఈ గర్భగృహము మధ్య నిరంతరము కదలకుండా వుండే పొడుగాటి స్తంభము లాంటి ఛాయను చూడచ్చు. శివలింగం ఈ ఛాయతో కప్పబడి వుంటుంది. అందుకనే ఈ దేవాలయం ఛాయా సోమేశ్వర దేవాలయం గా పిలవబడుతున్నది. ఈ దేవాలయమునందు కాకతీయులనాటి శిల్ప కళా రీతులను చూడవచ్చు.
రచన: ఫోటో - పి యస్ ఎం లక్ష్మి